اختلال یادگیری را چگونه تشخیص دهیم ؟

ناتوانایی یادگیری یک اختلال نورولوژیکی و عصبی است. به عبارت ساده‌تر، ناتوانی یادگیری ناشی از تفاوت در “سیم‌کشی” مغز افراد است. کودکان دارای اختلالات یادگیری به اندازه همسالان خود باهوش، یا حتی باهوش‌تر نیز هستند. اما ممکن است مشکل در خواندن، نوشتن، هجی کردن، استدلال، به یادآوردن و یا سازمان‌دهی اطلاعات برای درک مسائل توسط خودشان داشته باشند و یا اگر به روش‌های مرسوم آموزش ببینند، دچار مشکل شوند. ناتوانی یادگیری را نمی‌توان درمان کرد؛ این یک مسئله مادام العمر است. بااین‌حال، با حمایت و مداخله مناسب، کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند در مدرسه موفق شوند و این موفقیت می‌تواند در شغل‌های برجسته نیز ادامه پیدا کند. والدین می‌توانند به کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری، با تشویق نقاط قوت، شناخت نقاط ضعف، درک سیستم آموزشی، کار با افراد متخصص و یادگیری در مورد استراتژی‌ها برای مقابله با مشکلات خاص، کمک کنند تا کودکشان به موفقیت دست یابند.

حقایقی درباره اختلالات یادگیری

بر اساس گزارش موسسه ملی بهداشت، پانزده درصد از جمعیت ایالات‌متحده یا یکی از هفت نفر، دارای نوعی ناتوانی یادگیری هستند. مشکلات خواندن و مهارت‌های زبان از شایع‌ترین اختلالات یادگیری هستند. حدود ۸۰ درصد از دانش آموزان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری، مشکلات خواندن دارند. اختلالات یادگیری اغلب در خانواده فرد مبتلا نیز دیده می‌شود. ناتوانی‌های یادگیری نباید با سایر ناتوانی‌ها مانند اوتیسم، ناتوانی ذهنی، ناشنوایی، نابینایی و اختلالات رفتاری اشتباه گرفته شود. هیچ‌یک از این شرایط ناتوانی در یادگیری نیست. علاوه بر این، برای تشخیص درست این اختلال باید کمبود فرصت‌های آموزشی مانند تغییرات مداوم مدارس و یا شرکت نکردن در کلاس، نیز در نظر گرفته شود.اختلالات توجه، مانند اختلال بیش‌فعالی / نقص در توجه (ADHD) و ناتوانی‌های یادگیری اغلب هم‌زمان رخ می‌دهند، اما این دو اختلالات مشابه نیستند.

اختلالات یادگیری شایع

• نارساخوانی: ناتوانی مبتنی بر زبان که در آن فرد با درک کلمات نوشته‌شده مشکل دارد. همچنین می‌تواند مربوط به ناتوانی خواندن یا اختلال خواندن باشد.
• اختلال ریاضی: فرد در حل مسائل و درک مفاهیم ریاضی دچار مشکل است.
• اختلال نوشتن: در سازمان‌دهی نوشتن و نوشتن در فضای مناسب دچار مشکل است.
• اختلالات پردازش شنوایی و دیداری: ناتوانی حسی که در آن فرد با وجود شنوایی و بینایی طبیعی دچار مشکل در درک زبان است.
• اختلال یادگیری غیرکلامی: یک اختلال عصبی که منشأ آن نیمکره راست مغز است و باعث ایجاد مشکلات در عملکرد پردازش بصری – فضایی، شهودی، سازمان‌دهی، ارزیابی و کلی‌نگری می‌شود.

مقاله مرتبط: اختلال ریاضی چیست؟

مقاله مرتبط: اختلالات خواندن یا دیسلکسیا

تکنیک های افزایش همکاری کودکان در انجام تکالیف مدرسه

علائم رایج اختلالات یادگیری

خبر خوب این است که دانشمندان هر روز بیشتر و بیشتر درباره این اختلال یاد می‌گیرند و تحقیقات آن‌ها امیدوارکننده است. اگر والدین، معلمان و متخصصان، ناتوانی یادگیری در سنین پایین را زود تشخیص دهند و کمک مناسب را ارائه دهند، به کودک فرصتی خواهند داد تا مهارت‌های لازم برای هدایت یک زندگی موفق و کاربردی را ایجاد کند. والدین اغلب اولین کسانی هستند که متوجه می‌شوند که “چیزی درست به نظر نمی‌رسد”. اگر از نشانه‌های ناتوانی‌های یادگیری آگاه باشید، می‌توانید مشکلات بالقوه را زود تشخیص دهید. در زیر فهرستی از ویژگی‌هایی آورده شده‌ است که ممکن است منجر به ناتوانی یادگیری شود. بیشتر مردم گاهی یکی یا چند مورد از این علائم هشدار را در فرزندانشان می‌بینند. این طبیعی است. اگر بااین‌حال، شما چندین علامت را در مدت‌زمان طولانی مشاهده کردید، احتمال اختلالات یادگیری را در نظر بگیرید.

مقاله مرتبط: علت و علائم اختلال یادگیری

مقاله مرتبط : اختلال نوشتن در کودکان

مقاله مرتبط : چگونه به یادگیری کودکم کمک کنم ؟؟

اختلال یادگیری در پیش‌دبستانی

• کودکان مبتلابه اختلالات یادگیری نسبت به سایر کودکان دیرتر شروع به صحبت می‌کنند.
• مشکل در تلفظ، کلمات هم‌قافیه، یادگیری اعداد، الفبا، روزهای هفته، رنگ‌ها، اشکال، تعامل با همسالان و پیروی از دستورات دارند.
• روند رشد واژگان در این کودکان آهسته است، اغلب قادر به یافتن کلمه مناسب نیستند.
• به‌شدت بی‌قرار هستند و به‌راحتی حواسشان پرت می‌شود.
• مهارت‌های حرکتی ظریف در آن‌ها به‌کندی رشد می‌کند.

اختلال یادگیری در کلاس اول تا چهارم

• ارتباط بین حروف و صداها را به‌کندی یاد می‌گیرند.
• لغات اصلی را باهم اشتباه می‌گیرند مانند خوردن، خواستن، دویدن. خطاهای خواندن و نوشتن مانند وارونه‌نویسی دارند.
• علائم ریاضی را باهم اشتباه می‌گیرد.
• در یادگیری مهارت‌های جدید که وابسته به حافظه است دچار مشکل هستند.
• یادگیری زمان برایشان دشوار است.
• مداد را نمی‌توانند به درستی در دست بگیرند.
• تکانش گر هستند و به‌دشواری برنامه‌ریزی می‌کنند.
• حقایق را به‌سختی به یاد می‌آورند.
• هماهنگی‌شان ضعیف است و ناآگاه نسبت به محیط اطراف خود هستند، به همین دلیل مستعد ابتلا به حوادث هستند.

اختلال یادگیری در کلاس پنجم تا هشتم

• افراد مبتلابه ناتوانی‌های یادگیری در یادگیری پیشوندها، پسوندها، ریشه کلمات و سایر استراتژی‌های املا، کند هستند.
• در این موارد دچار مشکل هستند: وارونه‌نویسی، اجتناب از خواندن با صدای بلند و نوشتن تکالیف، دست خط، گرفتن محکم مداد، مشکل در درک زبان بدن و چهره، و به یادآوری آهسته حقایق.
• به‌سختی دوست پیدا می‌کنند و دست‌وپا چلفتی هستند.

اختلال یادگیری در دانش آموزان دبیرستانی و بزرگ‌سالان

• همچنان کلمات را اشتباه تلفظ می‌کنند، اغلب یک کلمه را به‌صورت متفاوتی در یک نوشته می‌خوانند و از خواندن و نوشتن اجتناب می‌کنند. خلاصه کردن مطالب برای آن‌ها مشکل است.
• آهسته کار می‌کنند و مهارت‌های حافظه و درک مفاهیم انتزاعی‌شان ضعیف است.
• اطلاعات را غلط تعبیر می‌کنند.
• به جزییات یا اصلاً توجهی ندارند یا بیش‌ازحد توجه می‌کنند.
• به‌سختی با موقعیت‌های جدید انطباق پیدا می‌کنند.
• در امتحان‌هایی که سؤالات باز پاسخ دارد دچار مشکل می‌شوند.

والدین کودکی با اختلال یادگیری افزون بر این‌که باید با مسائل تحصیلی کودک دست‌وپنجه نرم کنند، ممکن است شاهد ناهنجاری‌های دیگری مثل بی‌نظمی، پرخاشگری، مقاومت در برابر پذیرش قانون و توجه‌طلبی افراطی باشند. به همین‌ خاطر، بهتر است که درمان در اسرع وقت آغاز شود؛ چراکه چنین شرایطی در طولانی‌مدت می‌تواند تأثیر نامطلوبی بر ارتباطات اجتماعی کودک بگذارد و اعتمادبه‌نفس او را نشانه بگیرد.

همه ذهن‌های بزرگ مثل هم‌فکر نمی‌کنند

آیا می‌دانستید که آلبرت انیشتین نمی‌توانست تا نه سالگی بخواند؟ والت دیزنی، ژنرال جورج پاتون، و نلسون راکفلر معاون رئیس‌جمهور، در تمام زندگی‌شان مشکل خواندن داشتند. ووپی گلدبرگ و چارلز شواب و بسیاری دیگر، دارای ناتوانی‌های یادگیری هستند که موفقیت نهایی آن‌ها را تحت ‌تأثیر قرار نداده است.

منبع: Ldonline

آیا کودک من واقعاً بیش‌فعال است؟

طبیعی است که کودکان به‌طور مداوم مشق شب خود را فراموش کنند، در کلاس درس خیال‌بافی کنند، بدون فکر کردن عمل کنند یا بی‌قرار و ناآرام هنگام غذا خوردن باشند؛ اما بی‌توجهی، تکانشگری و بیش فعالی از نشانه‌های اختلال بیش فعالی/کمبود توجه (ADHD or ADD) در کودکان است. بیش فعالی / کمبود توجه می‌تواند به مشکلات در خانه و مدرسه منجر شود و بر توانایی فرزند شما برای یادگیری و کنار آمدن او با دیگران تأثیر بگذارد. اولین قدم برای رسیدگی به این مشکل و کمک گرفتن برای کودک بیش‌فعال، یادگیری علائم و شناخت نشانه‌های ADHD در کودکتان است.

ADHD یا ADD چیست؟

بیش فعالی در کودکان چیست؟

همه ما بچه‌هایی را می‌شناسیم که نمی‌توانند آرام بگیرند، انگار که هرگز گوش نمی‌دهند، دستورالعمل‌ها را هرچقدر هم که واضح برایشان بگویید، دنبال نمی‌کنند و در زمان‌های نامناسب، نظرات نامناسبی می‌دهند. گاهی اوقات این کودکان به‌عنوان “آشوبگر” شناخته می‌شوند و یا به خاطر تنبل بودن و بی‌نظم بودن موردانتقاد قرار می‌گیرند. اگرچه، آن‌ها ممکن است دچار اختلال بیش فعالی / نقص توجه (ADHD) که قبلاً به‌عنوان نقص توجه (ADD) شناخته می‌شد، باشند. اختلال بیش فعالی / نقص توجه باعث می‌شود که فرد نتواند واکنش‌های خودانگیخته و ناگهانی خود را مهار کند، این واکنش‌ها شامل حرکت کردن تا توجه در سخنرانی است.

نشانه‌های ADHD معمولاً قبل از ۷ سالگی ظاهر می‌شود، اما خیلی مشکل است که بین رفتار نرمال کودک و علائم ADHD تمایز قائل شویم. اگر علائم کمی می‌بینید و این علائم فقط در برخی شرایط ظاهر می‌شوند، احتمالاً ADHD نیست. از طرف دیگر، اگر کودک شما تعدادی از علائم اختلال بیش‌ فعالی / کمبود توجه را نشان می‌دهد و علائم در تمام موقعیت‌ها – در خانه، مدرسه و در بازی وجود دارند – وقت آن است که دقیق‌تر نگاه کنید. هنگامی‌که متوجه شدید کودکتان درگیر مسائلی مانند فراموشی یا دشواری در توجه در مدرسه است، می‌توانید با هم راه‌حل‌های خلاقانه‌ای پیدا کنید و نقاط قوت او را تقویت کنید.

ویژگی‌های اصلی ADHD

وقتی به ADHD فکر می‌کنیم، احتمالاً یک کودک خارج از کنترل که از درودیوار بالا می‌رود و همه‌چیز را به هم می‌ریزد را تصور می‌کنیم؛ اما این تنها تصور ممکن نیست. برخی از این کودکان پرجنب‌وجوش هستند اما گروه دیگر ممکن است آرام باشند اما توجه آن‌ها جای دیگری باشد. برخی روی یک کار توجه بسیار زیادی دارند که نمی‌توانند آن را روی کار دیگری متمرکز کنند، برخی دیگر فقط کمی بی‌توجه هستند، اما بیش‌ازحد تحریک‌پذیر هستند. سه ویژگی اصلی ADHD، عدم توجه، بیش فعالی و تکانشگری است. نشانه‌هایی که کودک با اختلال کمبود توجه نشان می‌دهد به این بستگی دارد که کدام یک از این ویژگی‌ها برتری دارند.

کودکان مبتلا به ADHD ممکن است:

بیش‌فعال و تکانشگر باشد اما قادر به توجه باشد.

کمبود توجه داشته باشد اما بیش‌فعال و تکانشگر نباشد.کودکانی که فقط علائم کم‌توجهی دارند اغلب نادیده گرفته می‌شوند چون دردسری ایجاد نمی‌کنند.

بی‌توجه، تکانشگر و بیش‌فعال باشد (شایع‌ترین شکل ADHD).

اما کمبود توجه عواقبی نیز دارد: با معلم و والدین به دلیل پیروی نکردن از دستورالعمل‌ها دچار مشکل می‌شوند، عملکرد ضعیفی در مدرسه دارند یا به دلیل رعایت نکردن قوانین در بازی با بچه‌ها به مشکل برمی‌خورند.

 ازآنجایی‌که ما انتظار داریم بچه‌های بسیار کوچک به‌راحتی حواسشان پرت شود و پرجنب‌وجوش باشند، رفتارهای تکانشی – بالا رفتن‌های خطرناک و توهین کردن – اغلب در پیش‌دبستانی با ADHD برجسته می‌شوند. بااین‌حال کودکان در ۴ یا ۵ سالگی یاد گرفته‌اند چگونه به دیگران اعتماد کنند و زمانی که به آن‌ها دستور داده می‌شود آرام بنشینند و هر آنچه به ذهنشان می‌آید را به زبان نیاورند؛ بنابراین زمانی که کودکان به سن مدرسه می‌رسند، افراد مبتلابه ADHD در تمام سه رفتار برجسته هستند: بی‌توجهی، بیش فعالی و تکانشگری.

علائم بی‌توجهی در کودکان دارای بیش‌فعال / نقص توجه (مشکل در تمرکز):

قبل از اینکه کارشان تمام شود به‌راحتی حواسشان پرت و خسته می‌شوند. به نظر می‌رسد که به حرف‌هایتان گوش نمی‌دهد. به یادآوردن چیزها و پیروی از دستورالعمل‌ها دشوار است؛ به جزئیات توجه نمی‌کنند یا بی‌دقتی می‌کنند. آن‌ها برای سازمان‌دهی، برنامه‌ریزی و تمام کردن پروژه‌ها مشکل دارند. اغلب تکالیفشان را فراموش می‌کنند و کتاب‌ها و اسباب‌بازی‌هایشان را جا می‌گذارند.

علائم بیش فعالی در کودکان:

بی‌قرار هستند و تکان می‌خورند.

نمی‌توانند آرام بنشینند،

نمی توانند ساکت بازی کنند و آرام باشند.

تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو دارند.

پرحرف هستند.

علائم تکانشگری در کودکان بیش‌فعال:

بدون فکر عمل می‌کنند.

در گفتگو یا بازی دیگران دخالت می‌کنند.

حرف‌های دیگران را قطع می‌کنند،

در زمان‌های نامناسب،

حرف‌های نامناسب می‌زنند.

عدم توانایی در کنترل احساسات قوی دارند که منجر به طغیان‌های خشم یا عصبانیت شدید می‌شود.

مقاله مرتبط: بیش فعالی، انواع، علائم و تشخیص

 آیا کودک من واقعاً ADHD دارد؟

تنها به این دلیل که کودک نشانه‌هایی از بی‌توجهی، تکانشگری و بیش‌ فعالی دارد، به این معنی نیست که او ADHD دارد. شرایط پزشکی خاص، اختلالات روانی و رویدادهای استرس‌زا می‌تواند باعث ایجاد علائمی نظیر اختلال در نقص توجه و بیش‌ فعالی شود. برای تشخیص دقیق بیش فعالی باید موارد زیر توسط یک متخصص رد شود تا بتوان تشخیص بیش فعالی گذاشت:

• • • اختلالات رفتاری مانند اختلال سلوک و اختلال نافرمانی مقابله‌ای.
    • اختلالات روانی از جمله اضطراب، افسردگی و اختلال دوقطبی.
    • رویدادهای مهم زندگی یا تجربیات آسیب‌زا (به‌عنوان‌مثال جا به جایی‌های اخیر، مرگ عزیزان، قلدری، طلاق).
    • اختلالات یادگیری و مشکلات خواندن، نوشتن، مهارت‌های حرکتی و زبان.
    •  شرایط پزشکی، از جمله مشکلات تیروئید، وضعیت عصبی، صرع و اختلالات خواب.

مقاله مرتبط: تشخیص بیش فعالی/ نقص توجه در کودکان و بزرگسالان

منبع: Helpguide 

پذیرش اینکه فرزندتان مشکل یادگیری دارد ترسناک است. تحقیقات نشان داده است که والدین از این هراس دارند که اگر فرزندشان به‌عنوان فردی دارای اختلال یادگیری شناخته شود تا آخر عمر این برچسب همراهشان است. بدانید که شما تنها نیستید. در نظر داشته باشید که حداقل ۲.۷ میلیون کودک به خاطر ناتوانی یادگیری در مدرسه کمک دریافت می‌کنند. موسسه ملی بهداشت تخمین زده است که یک نفر از هر هفت نفر در ایالات‌متحده (۱۵ درصد) دارای درجاتی از ناتوانی یادگیری هستند. بسیار مهم است که به محض اینکه متوجه شدید کودک شما دچار مشکل یادگیری است، به دنبال کمک بروید.

اهمیت دریافت به‌موقع کمک در اختلالات یادگیری

 جستجوی به‌موقع کمک و تشخیص زودهنگام علائم اولیه اختلالات یادگیری، می‌تواند به معنای تفاوت بین موفقیت و شکست کودک شما در مدرسه باشد. بسیاری از ناتوانی‌های یادگیری، مهارت‌های خواندن و زبان را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهند. در حقیقت، اکثریت قابل‌توجهی از دانش آموزان مبتلابه ناتوانی یادگیری، در خواندن مشکل دارند. اگر این کودکان در دوره‌های اولیه کمک مناسبی دریافت کنند، اغلب آن‌ها به خوانندگان ماهر و مستقل تبدیل خواهند شد. هنگامی که کمک به تأخیر می‌افتد، درمان برای کودکان سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود. شاید یکی از مهم‌ترین دلایل برای دریافت کمک زودهنگام این است که از ایجاد احساس ناامیدی و سرخوردگی در فرزندتان جلوگیری کنید، این احساس زمانی ایجاد می‌شود که عملکرد خوبی در مدرسه ندارد و چرایی آن را نمی‌داند. باید کمک کنید کودکتان درک کند که متفاوت از دیگران می‌آموزد.

هشتاد درصد از دانش آموزان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری مشکل در خواندن دارند. ۹۰ درصد از آن‌ها اگر تا کلاس اول کمک دریافت کنند، به‌طور عادی قادر به خواندن خواهند بود. ۷۵ درصد از کودکانی که بعد از سن ۹ سالگی کمک دریافت کنند، در طول زندگی دچار مشکل خواهند شد.

ابتدا باید چه کار کنم؟

به حستان اعتماد کنید، هیچ‌کس فرزندتان را بهتر از خود شما نمی‌شناسد. پس اگر به چیزی مشکوک هستید، با معلم فرزندتان صحبت کنید، به دنبال اطلاعات و نظرات تخصصی باشید و نترسید که او را به درستی مورد ارزیابی قرار دهید. با معلم و مشاور فرزندتان ملاقات کنید. آن‌ها می‌توانند به شما بگویند که فرزندتان چقدر خوب با همسالانش تعامل می‌کند، همچنین به شما کمک می‌کنند تا یک ارزیابی کامل از میزان عملکرد فرزندتان در مدرسه داشته باشید. حقوق و مسئولیت‌های قانونی خود را بشناسید. اطلاعاتی در مورد قانون آموزش به افراد دارای ناتوانایی را یاد بگیرید. نقاط قوت و علائق کودکتان را بشناسید. او را در مدرسه و بازی‌ها تشویق کنید و برای بسیاری از کارها که به خوبی انجام می‌دهد به فرزندتان پاداش بدهید. بدانید که تنها نیستید و افراد و گروه‌های مجرب به شما کمک خواهند کرد. تا آنجا که می‌توانید یاد بگیرید. هر چه بیشتر در مورد اختلالات یادگیری بدانید، بیشتر می‌توانید به کودک خود کمک کنید. از مدرسه شروع کنید و با مراکز مربوطه تماس حاصل نمایید.

با کودکتان درباره اختلالات یادگیری صحبت کنید

کودکانی که ناتوانی‌های یادگیری دارند باید مطمئن باشند که کودن یا تنبل نیستند. آن‌ها افراد باهوشی هستند که در یادگیری مشکل دارند چرا که ذهن آن‌ها کلمات یا اطلاعات را به شکل متفاوتی پردازش می‌کند. صحبت درباره ناتوانی یادگیری با کودکان، زمانی که خودتان درک کاملی از اختلال یادگیری نداشته باشید، آسان نیست. اطلاعات خود را افزایش دهید. مهم است که صادق و خوش‌بین باشید. به فرزندتان توضیح دهید که آن‌ها در یادگیری مشکل دارند اما می‌توانند یاد بگیرند. روی توانایی‌ها و نقاط قوت فرزندتان تمرکز کنید. به آن‌ها اطمینان دهید که با تلاش و کمک درست آن‌ها قادر خواهند بود با چالش‌ها روبه‌رو شده و موفق شوند.

مراجعه به متخصصی که بتواند با دقت مشکل را تشخیص دهد کار واقعاً مهمی است. از طرفی شما باید با مدرسه برای فراهم کردن اصلاحات و امکانات ویژه‌ تحصیلی برای فرزندتان همکاری کنید؛ اما از نقش خودتان برای کمک به فرزندتان غافل نشوید. شما بهتر از هر کسی او را می‌شناسید، پس برای بررسی انتخاب‌هایی که دارید، کسب اطلاع درباره‌ درمان‌ها و خدمات جدید و همراهی در آموزش فرزندتان پیش ‌قدم باشید. اختلال یادگیری اختلالی دائمی است، ولی ما با تشخیص و مداخله به موقع می‌توانیم مهارت‌های کودک را به سطح بهینه‌ای برسانیم که همچون سایر افراد زندگی طبیعی داشته باشد. ما اکنون می‌توانیم کودکان در معرض خطر ابتلا به اختلال-یادگیری را در دوران پیش از دبستان شناسایی کنیم بنابراین در این صورت شاید بتوان گفت که می‌توان این اختلال را به طور کامل درمان کرد. با افزایش سن کودکان، شدت اختلال یادگیری در آن‌ها کاهش پیدا می‌کند و معمولاً این اختلال در پسر‌ها نسبت به دختران بیشتر مشاهده می‌شود. کودکان دچار اختلال یادگیری باید برای بهبودی به درمانگرانی مراجعه کنند که علاوه بر داشتن تحصیلات دانشگاهی دوره‌های تخصصی ویژه درزمینهٔ اختلال یادگیری را نیز گذرانده باشند.

مقاله مرتبط: کمک به کودکان با اختلال یادگیری

منبع: ldonline

زمان مطالعه مطلب : ۵ دقیقه

بیش فعالی در کودکان پسر و دختر

بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات در بین کودکان است که حدود هشت تا ده درصد کودکان به بیش فعالی مبتلا هستند. بیش فعالی در پسران شایع تر از دختران می باشد که دلیل آن هنوز مشخص نیست. نشانه های بیش فعالی کودکان معمولا قبل از ورود آنان به مدرسه بروز می کند.
اولین نکته در درمان بیش فعالی این است که تشخیص دهیم آیا اساسا کودک بیش فعالی می باشد یا خیر!
به طور مثال: یک کودک بیش فعال نباید هیچ گونه مشکل هوشی داشته باشد، یعنی اگر کودکی نشانه های بالینی بیش فعالی را داشت، ولی از لحاظ هوشی نیز ضعیف بود، دیگر وی یک کودک بیش فعال محسوب نمی شود و درمان های معمول بیش فعالی را نخواهد گرفت.
لذا یکی از مهم ترین مواردی که در مرکز مشاوره و روانشناختی اکسیر در غرب تهران و مرکز مشاوره کیمیا در شرق (شعبه دوم مرکز مشاوره اکسیر)، قبل از هر گونه فرآیند درمانی انجام می شود، بعد از ارزیابی اولیه، تشخیص دقیق مشکل کودک از طریق انواع آزمون های شناختی، تست های هوشی و تست تخصصی بیش فعالی می باشد و سپس تفسیر آنها توسط متخصص علوم شناختی و دکتری تخصصی روانشناسی شناختی و در مرحله بعدی، ارائه نتایج مکتوب آزمون ها و مشاوره به خانواده و نهایتا شروع برنامه درمانی می باشد.

انواع اختلال بیش فعالی

اختلال بیش فعالی در کودکان را می توان به سه نوع تفکیک کرد:
اختلال بیش فعالی نوع اول: در این نوع، کودک بیش فعال فقط در توجه و تمرکز بر روی مسائل مختلف مشکل دارد.
اختلال بیش فعالی نوع دوم: در نوع دوم از این اختلال، در کودک بیش فعال، جنب و جوش و پر تحرکی دیده می شود. یعنی این کودکان هم در توجه و تمرکز مشکل دارند و هم پر تحرک می باشند. این نوع از اختلال بیش فعالی در فرزندان اول خانواده، پسران سه تا پنج ساله و دبستانی ها شایع تر می باشد.
اختلال بیش فعالی نوع سوم: این نوع اختلال در کودک بیش فعال معمولا از سه سالگی به بعد قابل تشخیص است. کودکان مبتلا به این نوع بیش فعالی معمولا در دوران شیر خواری خود بیشتر دست ها و پاهای خود را حرکت می دهند و پر تحرک هستند، کمتر می خوابند، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند.

مقاله مرتبط: بیش فعالی کودکان

مقاله مرتبط: بیش فعالی در کودکان چیست؟

آیا درمان نورو فیدبک در کاهش علائم بیش فعالی مفید است؟

امروزه بیش از هر زمان دیگری، برای درمان کودکان بیش فعال و کم توجه از نورو فیدبک استفاده می شود. بیش از ۷۵ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی و کم توجهی به وسیله نورو فیدبک بهبودی می یابند. باید به خاطر داشت که نوروفیدبک در واقع نوعی یادگیری است، و مغز یاد می گیرد که چطور به تنظیم خود پرداخته و نقائص عملکرد خود را برطرف کند. مانند هر درمانی کامل کردن دوره درمان با نوروفیدبک بسیار مهم است و ناقص گذاشتن درمان سبب عود علائم می گردد. همچنان که رانندگی را یاد می گیریم و آن را فراموش نمی کنیم این یادگیری هم فراموش نمی شود. در حقیقت مغز مهارت جدیدی به دست آورده است. البته برای داشتن یک درمان کامل علاوه بر رعایت ترتیب جلسات و کامل کردن آنها، همکاری خانواده و عمل به کلیه دستورات و راهنمایی درمانگر ضروری است. در نورو فیدبک به مغز آموزش خود تنظیمی داده می شود، لذا هیچ گونه عوارض و خطری به دنبال ندارد.

عوامل که می توانند در بروز بیش فعالی موثر باشند

• سیگار کشیدن و یا مصرف الکل توسط مادر در دوران بارداری
• مسمومیت با سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا
• غذاهای آماده محتوی مواد افزودنی مثل شیرین کننده های مصنوعی و یا رنگ دهنده های خوراکی

خطرات بیش فعالی برای کودک مبتلا چیست؟

در صورت بی توجهی و معالجه نشدن بیش فعالی، احتمال این که کودک در آینده به افسردگی مبتلا شود و یا در نوجوانی رفتارهای ضد اجتماعی مانند دزدی و دعوا داشته باشند زیاد است. بنابراین به والدین توصیه می شود که حتما در دوران کودکی برای معالجه فرزند خود اقدام کنند.

مقاله مرتبط: عاقبت اختلال بیش فعالی در بزرگسالی

سن تشخیص بیش فعالی

معمولا بیش فعالی از سه سالگی به بعد تشخیص داده می شود. اما کودکان مبتلا در دوره شیرخواری اکثرا پرتحرک هستند و دست ها و پاهای خود را زیاد حرکت می دهند. کم خواب، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند. برای تشخیص بیش فعالی روانشناس باید فعالیت ها و علائم کودک را در طول ۶ ماه در نظر بگیرید. تا بتوانید با اطمینان بگویید کودک، بیش فعال است! علائم بیش فعالی معمولا قبل از هفت سالگی مشخص می شوند. به این صورت که کودکی که دارای این نشانه هاست با رفتارهایش اطرافیان خود را در محیط های مختلفی مانند مدرسه یا خانه دچار مشکل می کند و حتی با گروه دوستان خود نیز به راحتی کنار نمی آید.

پیامد های بیش فعالی در آینده کودک

در دوران مدرسه بیش فعالی در کودکان بیشتر مشکل آفرین می شود چرا که این کودکان در تمرکز و توجه مشکل دارند. تمرکز کافی برای گوش دادن به درس ندارند و مدام در فکر خیال خود می باشد و برای بیرون رفتن اجازه می خواهند. این بچه ها نمی توانند روی صندلی بنشینند و آرام و قرار ندارند. معمولا پر حرف هستند و مدام سر کلاس با دوستان خود حرف می زنند و به همین دلیل از لحاظ تحصیلی معمولا بسیار افت می کنند و با مشکل مواجه می شوند و پدر و مادر خود را نیز در خانه خسته می کنند.
والدین، رفتار کودک خود را با دقت مورد بررسی قرار دهند و تنها در صورتی که نشانه و علائم بیش فعالی را در مدتی طولانی در کودک خود مشاهده کردند و با یک متخصص مشاوره روانشناسی مشورت کنند تا بتوانند دریابند که کودک شان اختلال بیش فعالی را دارد یا نه؟ در غیر این صورت نمی توان به هر کودک پر تحرکی برچسب بیش فعالی را زد.

نقش والدین در درمان کودکان بیش فعال

کودکان بیش فعال معمولا به صورت تکانشی عمل می کنند و توانایی لازم برای برنامه ریزی و سازمان دهی کارهای خود را ندارند. برآورده کردن خواسته های این کودکان و کنترل و نظارت بر فعالیت های آن ها دغدغه بسیاری از والدین می باشد. مراقبین با ایفای مناسب نقش خود، حمایت ها و آموزش های لازم، نقش کلیدی در درمان کودکان بیش فعال بازی می کنند. درمان پزشکی با تجویز دارو تنها برخی علائم را کاهش می دهد. اما برای درمان کودکان بیش فعال، درمان دارویی به همراه دریافت مشاوره کودک و اتخاذ سبک تربیتی متناسب با ویژگی های کودکان بیش فعال، آن ها را برای زندگی مستقل در بزرگسالی آماده خواهد کرد.

مقاله مرتبط: درمان بیش فعالی در تهران

زمان مطالعه مطلب : ۵ دقیقه

مشکلات خواندن و نوشتن در کودکان

مشخصه اختلالات یادگیری در کودک یا نوجوان عدم پیشرفت تحصیلی در زمینه خواندن، بیان نوشتاری یا ریاضیات در مقایسه با توانایی هوش کلی کودک است. برای کودکان دچار اختلالات یادگیری اغلب دشوار است پا به پای همسالان شان در برخی موضوعات تحصیلی پیش روند؛ اما در سایر موضوعات و مواد درسی عملکرد خوبی دارند. اختلالات یادگیری سبب می شوند پیشرفت کودک کمتر از حد مورد انتظار براساس توان بالقوه و فرصت های آموزشی باشد. اختلالات یادگیری حداقل ۵ درصد کودکان سنین مدرسه را مبتلا می ­کنند. مرکز مشاوره و روانشناختی اکسیر در غرب تهران و مرکز مشاوره کیمیا (شعبه دوم اکسیر) در شرق تهران، با کادری مجرب و حرفه ای آماده ارائه خدمات به شما عزیزان می باشد.

در مرکز مشاوره و روانشناختی اکسیر و کیمیا، خدمات تشخیصی و درمانی جامعی برای ارتقاء مهارت­ های ذهنی، تحصیلی، هیجانی و ارتباطی ارائه می ­شود:

آزمون­ های تشخیصی

• الکتروآنسفالوگرافی کمی یا نقشه مغزی (QEEG)
• ارزیابی مهارت های تحصیلی وودکاک-جانسون
• آزمون­ های توجه/ تمرکز IVA-II
• آزمون­ های هوش استنفورد- بینه و وکسلر

درمان­ های تکنولوژیک

• تحریک الکتریکی مغز با TDCS
• نوروفیدبک
• بازتوانی شناختی کامپیوتری

درمان­ های غیرتکنولوژیک

• کاردرمانی
• آموزش ویژه اختلالات یادگیری
• روان ‌درمانی
• آموزش والدین

عواملی که منجر به ایجاد اختلال یادگیری می شود

از جمله عوامل موثر در ایجاد اختلال یادگیری می توان به موارد ذیل اشاره کرد.

•  عوامل ارثی
•  عوامل پزشکی
•  عوامل پیش، هنگام و پس از تولد
• عوامل فیزیولوژیک
• عوامل آموزشی
• عوامل محیطی (نظیر سوء تغذیه و فقدان محرکات حسی و روانشناسی در ماه ها و سال های نخست زندگی)

مراحل ارزیابی و تشخیص اختلال یادگیری

• •  مصاحبه و تکمیل شرح حال
  • مشاهدات بالینی: مشاهده گر در حین مراحل ارزیابی اطلاعاتی را از خصوصیات و ویژگی های رفتاری کودک به دست می آورد که او را در امر تشخیص یاری می دهد.
  • آزمون های رسمی
  • آزمون وکسلر
  • آزمون های بینایی. برای مثال: آزمون دیداری حرکتی بندر – گشتالت، آزمون ادراکی بینایی فراستیگ
  • آزمون های شنوایی وپمن
  • آزمون های پیشرفت تحصیلی در سه بعد خواندن، نوشتن و ریاضیات
  •  آزمون رشد حرکتی لینکلن- اوزرتسکی
  •  آزمون برتری طرفی

مشخصات بالینی کودکان با اختلالات نوشتن

•  اشتباه نوشتن کلمات هم صدا
•  عدم دقت در دندانه کلمات و نقطه ها
•  زیاد و کم کردن حروف در دیکته نویسی
•  نوشتن حروف بر اساس آنچه که می شنود
• جا انداختن حروف یا کلمه
•  قرینه نویسی
• وارونه نویسی
• بد خط و ناخوانا نوشتن حروف و کلمات
•  اشتباه در هجی کردن

اختلال دیکته نویسی و درمان آن

سه نوع مشکل وجود دارد که ممکن است باعث اختلال دیکته نویسی در کودک شود.

اول، مشکل املایی ویژه، که املای بعضی کلمات آن قدر معیوب است که تشخیص دشوار است.

دوم، مشکل نوشتن ویژه، که خط آن قدر بد است که قابل خواندن نیست.

سوم، اختلال زبان، که زبان به کار برده شده توسط کودک ممکن است آن قدر مملو از خطا باشد که قابل فهم نباشد.

مشکل املایی ویژه یعنی چه؟

مشکل املایی ویژه به عنوان یک مشکل املایی معنادار و بدون علت معلوم تعریف می شود. یک مشکل املایی معنادار معمولاً دو انحراف معیار زیر میانگین سن کودک تعریف می شود.

مشکل املایی ویژه غالباً با مشکل خواندن ویژه مرتبط است. در بعضی از کودکان، مشکل املایی ویژه یک مشکل مستقل است. اگر چه چنین کودکانی متوسط توانایی خواندن را دارند، مطالعات پژوهشی نشان می دهند که مشکلات ظریف خواندن در چنین کودکانی با آزمون ویژه کشف می شود.

درمان اختلال نوشتن

روش هایی وجود دارند تا بتوانیم به کودکان دارای اختلال نوشتن کمک کنیم. برای کودکان با مشکلات زبان نوشتاری از راهبردهایی شامل تمرین آمادگی برای نوشتن، آموزش و تمرین استفاده مناسب از مداد، مداد را درست گرفتن، سازماندهی مهارت های مربوط به علائم و نشانه ها، تمرین برای روان نویسی و آموزش مستقیم برای توسعه سازمان دهی نوشتن استفاده می شود. همچنین می توان از راهبردهای جانبی دیگر مانند استفاده از کامپیوتر و سایر وسایل کمک آموزشی استفاده کرد.

مشخصات بالینی کودکان با اختلالات خواندن

ویژگی های ذیل اغلب در کودکان دارای اختلالات خواندن قابل مشاهده است.

• در خواندن شفاهی (قرائت) اشتباهات زیادی دارند.
•  نارسا می خوانند (حذف یا اضافه کردن حروف و یا تحریف های لغتی).
• مشکل در تشخیص حروف چاپی دارند (ولی قادر به رونویسی کردن از روی حروف هستند).
• در دستورالعمل های پیچیده دستور ضعف دارند (در استنباط و استنتاج).
• سرعت خواندن آنها کند است.
• هجی کردن آنها بسیار ضعیف می باشد.
• ممکن است یک واژه را از وسط یا انتهای یک جمله نوشته شده و یا چاپ شده شروع کند.
• حروف را پس و پیش می خوانند.
• مفاهیم کلمات خوانده شده را اغلب فراموش می کنند.
• سرعت قرائت آنها کم و غالباً با حداقل فهم همراه است.

انواع اختلالات خواندن

طبقه بندی مختلفی از اختلالات خواندن معرفی شده است که مایکل باست افرادی را که دچار اختلال خواندن هستند به سه دسته تقسیم می کند:

• اول گروهی که اختلال خواندن آوایی دارند. این افراد مجموعه لغات نسبتاً زیاد و قابل توجهی را در ذهن شان ذخیره کرده اند اما هجی کردن آن ها ضعیف است.
• گروه دوم افرادی هستند که اختلال خواندن ایده ای دارند این گروه می خوانند و هجی می کنند اما در ساختار بینایی لغت اشکال دارند.
• گروه سوم افرادی که مشکل هر دو گروه را دارند.

درمان پزشکی

کودک خوانش ‌پریش در مدرسه، کودن خطاب می ‌شود، از دوستانش فاصله می ‌گیرد، از زندگی ناامید می ‌شود و به همین علت است که بیشتر دانش‌آموزان مبتلا به دیسلکسی بنابر آمار به دست آمده در سایر کشورها، دست به خودکشی می ‌زنند، در صورتی که کودک مبتلا به دیسلکسی هیچ ‌گونه مشکل جسمی و روانی ندارد.
ابتدا باید این مسائل را حل کرد سپس با استفاده از برنامه‌ ای ویژه و زیرنظر متخصصان براساس توانایی و مشکلات کودک، آموزش خواندن و نوشتن را آغاز کرد. فراموش نکنید ۵ تا ۱۰ درصد کودکان دبستانی دیسلکسی دارند.

علل اختلال خواندن

طبق مشاهدات بیش تر از ۸۰ درصد کودکان مبتلا به این اختلال در خانواده هایی زندگی می کنند که یکی از اعضای آن ها دارای این مشکل هستند، در نتیجه عوامل ژنتیکی نقش اساسی در بروز این بیماری دارند. مطالعات بیشتر بر روی کروموزوم ها نشان داد که اختلال یادگیری بر ژن های روی کروموزوم های ۲،۳،۶،۱۵، و ۱۸ اثر می گذارد، که در رشد مناطقی از مغز دخیل بوده و اختلال در آن ها می تواند منجر به اختلال یادگیری شوند.

از نظر روانشناختی ناتوانی این کودکان در تشخیص فرق بین واج ها و ربط دادن آن ها به صدای حروف است. که این نقص جدا از سایر ناتوانی ها ازجمله هوش، خزانه لغات و استفاده از علم نحو تعریف شده است. متخصصان با این دیدگاه آموزش هایی را طراحی کرده اند.

کالبد شکافی مغز این افراد، وجود نقص های عملکردی در مناطق فوقانی و پیشانی را ثبت کرده اند، همچنین تعداد نورون ها (سلول های عصبی مغز) در قسمت هایی که مربوط به زبان است، کمتر از افراد عادی گزارش گردیده است. با استفاده از ام ار آی (MRI) مغزی مشخص شده نیمکره ی چپی آن ها فعالیت کمتری به دلیل عدم عملکرد صحیح مغز دارد.

درمان اختلال خواندن

اختلال خواندن با آموزش و تکنیک های خاص درمان می شود و هر چه زودتر تشخیص و درمان شود، بهتر می توان مانع پیشرفت بیماری و عوارض ناخواسته آن شد. تست های روان شناختی به معلمان و والدین کمک خواهند کرد تا بتوانند یک برنامه ی آموزشی مناسب و متناسب با کودک را پیش ببرند. مربیان از تکنیک های شنوایی، بینایی و لامسه ای برای بهبود مهارت های خواندن استفاده می کنند. وجود نقص های عملکردی در مغز این افراد ممکن است شما را به این باور نزدیک کند که نمی توان برای شان کاری انجام داد، اما طبق آنچه که گفته شد این کودکان در مهارت های دیگر مانند دیگر همسالان عمل می کنند؛ پس می توان با جایگزین کردن و استفاده از دیگر مهارت ها نقص موجود را برطرف کنند.

مقاله مرتبط: درمان مشکلات خواندن و نوشتن