اختلال شخصیت اعتیادآور ، نتیجه مجموعه ای از ویژگی های شخصیتی است که برخی از افراد را مستعد ابتلا به اعتیاد می کند؛ با این حال نمی توان گفت همه اعتیادها به این صفات شخصیتی مربوط هستند یا همه کسانی که معتاد می شوند، به این اختلال مبتلا بوده اند.
به عبارت ساده تر، بسته به شرایط محیط، احتمال معتاد شدن افراد مبتلا به این اختلال بیشتر وجود دارد. اختلال شخصیت اعتیادآور، می تواند دلیل وابستگی سریع برخی افراد به داروهای تجویزشده از سوی پزشکان را توضیح دهد.
البته انتخاب واژه اختلال، برای افرادی که این مجموعه از ویژگی های شخصیتی را دارند، هنوز مورد قبول همه روانشناسان نیست. اما اینکه داشتن این ویژگی های شخصیتی، موجب بالا رفتن احتمال اعتیاد در افراد می شود، مورد قبول همگان است. افراد مبتلا به این اختلال، معمولاً به الکل، موادمخدر یا داروهای اعتیادآور، سکس، تنباکو، روابط اجتماعی، اینترنت، ورزش و حتی خرید اعتیاد پیدا می کنند.
برای مبتلایان به اختلال شخصیت اعتیادآور، هر عادتی که لذت بخش تصور می شود، می تواند به یک اعتیاد تبدیل شود. در یک بررسی، مشخص شده است که بیش از ۱۵ درصد از جمعیت آمریکا، مشکوک به ابتلا به این اختلال هستند.
چه چیزی باعث اختلال شخصیت اعتیادآور می شود؟
طبق تحقیقات انجام شده، چیزی بیشتر از زمینه های ژنتیکی، موجب بروز اختلال شخصیت اعتیادآور می شود. برخی از ویژگی های فرهنگی جوامع هم در بروز این اختلال نقش دارند؛ مثلاً تعریف افراد جامعه از اعتیاد.
شدت این اختلال، در افراد مختلف متفاوت است؛ شدت اختلال با میزان زمانی که فرد برای رفتار اعتیادآور صرف می کند، مشخص می شود. نکته مهم این است که یک رفتار، تبدیل به نوعی اعتیاد شده است یا فقط یک عادت و سرگرمی است.
نشانه های اعتیاد به یک رفتار یا سرگرمی خاص، عبارتند از:
- کاهش کیفیت دیگر زمینه های زندگی؛ نظیر تعامل اجتماعی
- باز تعریف برنامه ها و قوانین زندگی بر اساس اعتیاد (روابط، برنامه غذایی و …)
- بی توجهی به بهداشت فردی
- صرف پول بیش از حد برای رفتار یا ماده اعتیادآور
- انزواطلبی
- آسیب دیدن روابط شخصی و حرفه ای
- بروز سایر رفتارهای اعتیادآور در فرد؛ نظیر اعتیاد به مواد مخدر یا الکل
ویژگی های یک شخصیت اعتیادآور
برخلاف نشانه های هشدار دهنده اعتیاد، ویژگی های یک شخصیت اعتیادآور، با رفتارهای مشکوک همراه نیستند و ممکن است در افرادی که مبتلا به این اختلال نیستند هم وجود داشته باشند. برخی از این ویژگی ها عبارتند از:
- اعتماد به نفس پایین
- احساس از خودبیگانگی
- استرس شدید
- تمایل به جلب توجه
- رفتار تکانشی یا لحظه ای
- وسواس عملی
- بی توجهی به ارزش های اجتماعی و اخلاقی
- جامعه ستیزی
- سابقه روابط ناپایدار
- افسردگی
- اضطراب
توصیه ای که می توان به مبتلایان به این اختلال کرد این است که از قرارگرفتن در شرایطی که ممکن است آن ها را در معرض اعتیاد قرار دهد، جلوگیری کنند. نکته ای که باید بدانید این است که برای بسیاری از معتادان (به ویژه معتادانی که به این اختلال هم مبتلا هستند)، فرایند ترک اعتیاد با نوعی جایگزین کردن ماده یا رفتار اعتیادآور همراه است؛ مثلاً برای ترک اعتیاد به الکل به نوع خاصی ماده غذایی یا ار بیش از حد وابسته می شوند. همین امر، اهمیت یافتن یک جایگزین مناسب برای اعتیاد را مشخص می کند.
مبتلایان به اختلال شخصیت اعتیادآور ، باید همیشه هوشیار و آگاه باشند؛ زیرا زودتر از دیگران به ماده یا حتی رفتاری خاص اعتیاد پیدا می کنند و فرایند ترک اعتیاد هم برای آن ها دشوارتر است. بهترین کار هم این است که زمینه اعتیاد را در خودشان از میان ببرند؛ زمینه اعتیاد در این افراد، همان مجموعه ویژگی های شخصیتی است. باید وسواس، استرس، اضطراب، عزت نفس پایین و سایر ویژگی های قابل درمان را از طریق مشاوره با متخصص حل کنند…
ثبت ديدگاه