یکی از انواع اختلالات تجزیه ای، اختلال هویت تجزیه ای است که به نام اختلال شخصیت چندگانه نیز معروف است. در ادامه به تعریف این اختلال و حقایقی درباره آن پرداخته ایم.

اختلال هویت تجزیه ای چیست؟

اختلال هویت تجزیه ای در گذشته به عنوان اختلال شخصیت چندگانه شناخته شده بود، وضعیتی که در آن هویت فرد به دو یا چند شخصیت تقسیم می شود. اختلال هویت تجزیه ای به دلیل عوامل زیادی مانند آسیب هایی از سوء استفاده جدی در دوران کودکی (سوء استفاده های احساسی، فیزیکی و یا جنسی) ایجاد می شود. در این وضعیت کودک از این اختلال به عنوان نوعی عامل دفاعی استفاده می کند. آنها همواره حالات روانی خود را تغییر می دهند تا به این طریق در ذهن خود به کسی اجازه ندهند که آنها را مورد آزار و اذیت قرار دهد. این وضعیت باعث از دست دادن حافظه می شود که فراتر از حد فراموشی است. دلیل اصلی رفتار تجزیه ای آنها مکانیسم دفاعی است که سعی می کند فرد را از یک وضعیت و تجربه بسیار دردناک و آسیب زا جدا کند. افراد مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای فقدان کلی ارتباط در فعالیت ها، احساسات، خاطرات و هویت شان را تجربه می کنند.

علائم اختلال هویت تجزیه ای چیست؟

افراد مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای اغلب شرایط و وضعیت های مشابهی را توصیف می کنند. آنها ممکن است صداهایی را در سر خود بشنوند و احساسات ناگهانی یا تحریک کننده ای را تجربه کنند که کنترلی بر آنها ندارند. به عبارت دیگر، قدرت و گزینه ای برای اینکه چه کسی می خواهند باشند ندارند، و این می تواند تجربه ای بسیار ترسناک و دشوار باشد. هویت فردی شامل تغییر مداوم از طریق رفتار، هوشیاری، حافظه، ادراک و عملکرد حرکتی است. در خاطرات شخصی آنها نیز شکاف های زیادی وجود دارد، چه خاطرات دوران کودکی آنها و چه خاطراتی که اخیراً اتفاق افتاده است. در نتیجه،  این افراد اغلب در زندگی خود دچار آشفتگی می شوند وقتی که این اختلال توانایی برقراری ارتباط با دیگران و انجام کارهای روزمره شان را در محل کار تحت تأثیر قرار می دهد. در اغلب موارد یک هویت اصلی با نام واقعی شخص وجود دارد که منفعل، وابسته و افسرده است. هویت های جانشین نوعا دارای ویژگی هایی هستند که با هویت اصلی تعارض دارند؛ مثلا خصمانه، کنترل کننده، و خود ویرانگر هستند. در بعضی موارد این شخصیت ها ممکن است حتی در ویژگی هایی مثل دست خط، استعدادهای هنری و ورزشی و آشنایی به زبان های خارجی با هم تفاوت داشته باشند. هویت اصلی معمولا از تجربه های هویت های دیگر اطلاعی ندارد. دوره هایی از یاد زدودگی بدون علت، از قبیل زوال حافظه برای چند ساعت یا چند روز در هفته، می تواند نشانه هایی از وجود این اختلال در فرد باشد.

افراد مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای، همچنین ممکن است مشکلات دیگری مانند افسردگی، نوسانات خلقی، اختلالات خواب، اضطراب، مصرف الکل و یا مواد مخدر، وسواس های عملی و اختلالات خوردن را تجربه کنند. مهم این است که آگاه باشید که بیش از ۷۰٪ از افرادی که مبتلا به  اختلال هویت تجزیه ای تشخیص داده شده اند اقدام به خودکشی کرده یا افکار خودکشی دارند، به همین دلیل درمان برای آن بسیار حیاتی است.

اختلال هویتی تجزیه ای چگونه بر زندگی افراد تاثیر می گذارد؟

افراد مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای می توانند یک تجربه “خارج از بدن” را به نام مسخ شخصیت را تجربه کنند، که این زمانی است که، بدن فرد احساس می کند از واقعیت جدا شده است. همین طور افراد مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای مسخ واقعیت را نیز تجربه می کنند، زمانی که آنها معتقدند که جهان واقعی نیست و یا دور از آنها قرار دارد. به همین دلیل است که این افراد اغلب در معرض افسردگی و اضطراب قرار می گیرند، زیرا منجر به احساس بیگانگی عمیق از بقیه جهان که باعث احساس تنهایی و سوء تفاهم عمیق می شود. افراد مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای فراموشی را تجربه می کنند، زیرا آنها نمی توانند رویدادهای گذشته را به خاطر آورند که این فراتر از یک فراموشی معمولی است، و سردرگمی هویت، که می تواند آنها را به مشکلاتی از قبیل انتخاب آنچه که به آنها علاقه دارند، اعتقادات مذهبی و سیاسی و جاه طلبی های شغلی رو به رو کند.

تفاوت اختلال هویت تجزیه ای و اسکیزوفرنی چیست؟

اختلال هویت تجزیه ای اغلب با اسکیزوفرنی اشتباه گرفته می شود زیرا نشانه های مشابهی دارند. اما بر خلاف اختلال هویت تجزیه ای، اسکیزوفرنی روانپریشی است که زمانی اتفاق می افتد که فرد ارتباطش با واقعیت را از دست می دهد و چیزهایی می بیند، می شنود و احساس می کند که واقعی نیستند. یک تصور بزرگ غلط وجود دارد که مردم اغلب بر این باورند که اسکیزوفرنی با شخصیت های مختلف مشخص می شود، اما این طور نیست. اسکیزوفرنی به شدت شامل توهم و هذیان است. در صورتی که اختلال هویت تجزیه ای شامل یک خود چند تکه است که فرد نمی تواند آنها در هم ادغام کرده و تبدیل به یک شخصیت کند.

چگونه می توان اختلال هویت تجزیه ای را درمان کرد؟

اختلال هویت تجزیه ای را می توان با روان درمانی دراز مدت درمان کرد، که در آن بیمار یاد می گیرد تا شخصیت های مختلف خود را از بین ببرد و همه آنها به هم پیوسته و یکی کند. به عبارت دیگر، برای اینکه فرد بهتر شود، باید به سمت تبدیل شدن به کل تلاش کند. از دیگر اهداف روان درمانگر این است که با کلیه  این شخصیت های مختلف ارتباط برقرار کند و به نحوی آنها را بهم مرتبط کند. مشاور همچنین سعی می کند که خاطرات دردآور و ضربه های روحی گذشته را از وجود بیمار پاک کند. درمان بیمار نیاز به بستری شدن ندارد، اما در موارد خاص متخصصان برای رسیدن به هدفی که دارند می توانند بیمار را بستری کنند. با این حال، برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب وجود دارند که برای این افراد می توان تجویز کرد تا برخی از نشانه های مرتبط با اختلال هویت تجزیه ای را کاهش دهند.

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب