آیا رفتار نوجوان شما تغییر کرده است؟ آیا نگران سوء مصرف مواد در نوجوانتان هستید؟ آیا نشانه های سوء مصرف مواد در نوجوانان را می شناسید؟ اگر متوجه یکی از علائم سوء مصرف مواد که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است، شده اید، وقت آن است که با او صحبت کنید و در صورت لزوم به دنبال درمان مناسب باشید.
مرکز روانشناسی اکسیر خدمات روانشناختی خود را توسط متخصصین مجرب در زمینه های مختلف از جمله مشاوره فردی، مشاوره افسردگی، مشاوره اضطراب، مشاوره وسواس و … را به صورت حضوری و غیرحضوری به شما عزیزان ارائه می دهد.
علائم سوء مصرف مواد در نوجوانان
– تمایل برای حفظ حریم خصوصی افزایش می یابد
همه نوجوانان خواهان فضای خصوصی هستند و کاملا طبیعی است. با این حال، هنگامی که نیاز به حفظ حریم خصوصی افزایش می یابد، می تواند نشانه ای از سوء مصرف مواد در نوجوانان باشد. به عنوان مثال: نوجوانی که سعی در مخفی کردن مصرف مواد دارد ممکن است به این سوالات پاسخ واضحی ندهد: “چه ساعتی به خانه بر می گردی؟” یا “چه کسانی در مهمانی حضور دارند؟” و در عوض فاصله گرفته و حالت دفاعی پیدا کند.
– دوستان جدید به جای دوستان قدیمی
دوستی های دوران کودکی همیشه تا بزرگسالی ادامه پیدا نمی کنند. کاملا طبیعی است اگر فرزندتان تنها با یکی از دوستان قدیمی خود در ارتباط باشد و دوستان جدید پیدا کند. با این حال اگر کل دوستان قدیمی جای خود را به افراد جدید بدهند، جای نگرانی دارد. این علامت بالقوه سوء مصرف مواد در نوجوانان زمانی نگران کننده می شود که فرزندتان تمایل نداشته باشد شما دوستان جدیدش را ببینید.
– تغییر در عادات بهداشتی و پوشش
یکی دیگر از علائم سوء مصرف مواد در نوجوانان تغییر در بهداشت و پوشش است. ممکن است فرزند شما قبلا عادت داشته که بعد از غذا مسواک بزند و به موقع به حمام برود اما به تازگی به نظر می رسد که کمتر به بهداشت خود اهمیت می دهد. دیگر شانه زدن موها و شستن دندان ها اهمیتی ندارد. دیگر برایش مهم نیست که لباس تمیز بپوشد. اهمیت کم تر به این امور نشان دهنده این است که چیزی مهم تر از این مسائل وجود دارد!
– جایگزینی علائق قدیم با جدید
سرگرمی ها و علائق در طول زمان تغییر می کند. به طور معمول، تغییرات تدریجی هستند و به سرعت اتفاق نمی افتند. اگر علائق نوجوان شما سریع تغییر می کند نشان دهنده این است که از خانواده و دوستان قدیم دور می شود و ممکن است درگیر مواد شده باشد. همچنین باید نگران شوید اگر دیگر هیچ علاقه ای به چیزی نداشته باشد. بی علاقگی و رخوت می تواند نشانه های استفاده از مواد مخدر باشد.
– افزایش نیاز به پول
یکی دیگر علائم سوء مصرف مواد در نوجوانان افزایش نیاز به پول است. این پول ممکن است برای خرید مواد باشد. آنها حتی ممکن است دلیل نیاز به پول را دورغ بگویند. ممکن است حتی از شما دزدی هم بکنند.
– ناپدید شدن وسایل خانه
علاوه به پول، ممکن است وسایل خانه را برای بدست آوردن مواد بفروشند. هنگامی که مصرف مواد به اعتیاد تبدیل شود نوجوان هر کاری می کند که به مواد دست پیدا کند.
– کاهش نمرات و حضور در کلاس
دلایل زیادی برای کاهش نمرات و حاضر نشدن در کلاس وجود دارد، که مصرف مواد یکی از آنهاست. نمرات پایین و گزارش هایی مبنی بر اینکه فرزند شما در کلاس حضور ندارد، باید جدی گرفته شود. اگر علت اصلی مواد باشد، اقدامات فعلی موجب نجات نوجوان شما از مشکلات بزرگ تر در زندگی اش خواهد شد.
مقاله مرتبط: نشانه های هشدار دهنده سوء مصرف مواد
مقاله مرتبط: نشانه های اختلال مصرف مواد
استفاده از مواد مخدر در نوجوانان قابل درمان است
شما نوجوان خود را دوست دارید. شما برای فرزندتان بهترین را می خواهید. اگر شما هر کدام از این علائم را در فرزندتان مشاهده می کنید، آنها را به حساب بخشی طبیعی از دوران نوجوانی نگذارید. با نوجوان خود صحبت کنید و بفهمید که درگیر مواد شده است یا خیر. اگر نوجوان شما مواد مخدر مصرف می کند، بدانید که کمک در دسترس است. از یک متخصص برای کمک به خود و فرزندتان بهره ببرید.
والدین و راه هایی برای پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوانان
تربیت فرزند یکی از مهم ترین وظایف والدین در سراسر طول زندگی است ولی متاسفانه در بیشتر موارد، والدین آمادگی چنین تربیتی را ندارند. بیشتر افراد نحوه تربیت والدین خود را دیده اند و بدین طریق یاد گرفته اند چگونه می توانند پدر یا مادر شوند. مشاهده طرز برخورد والدین تنها آموزش آنها بوده، درحالی که این آموزش به صورت غیرمستقیم بوده است. امروزه مصرف وسیع مشروبات الکلی و انواع مواد مخدر در فرزندان، خانواده و جامعه تبدیل به موضوع مهم و نگران کننده ای در سطح جهان شده است. این نگرانی حدود ۳۰ یا ۴۰ سال پیش وجود نداشت.
به عنوان پدر و مادر، ما نیز می توانیم در خانواده خود به وسیله برقراری ارتباط قوی و توام با مهر و محبت با فرزندان خود، آموزش استانداردهای درست و غلط، قانون گذاری و اجرای قوانین و ارج نهادن به آنها، دانستن واقعیت ها درباره مواد مخدر و مشروبات الکلی وگوش فرا دادن درست و واقعی به صحبت های فرزندان و درک رفتار آنها به پیشرفت های فراوان نایل شویم.
فرزندان و مشروبات الکلی
عده ای از والدین که نمی خواهند فرزندان آنها مواد مخدر یا داروهای غیر مجاز مصرف کنند، ممکن است در مورد مشروبات الکلی سخت گیری چندانی نکنند. از این گذشته مصرف مشروبات الکلی در بسیاری از خانواده ها امری عادی است و به هیچ وجه غیر مجاز تلقی نمی شود. حتی چون مصرف مشروبات الکلی توسط والدین در بعضی از خانواده ها بخشی از آداب و رسوم یا مراسم مذهبی آنهاست، چنین تصور می شود که خطر مصرف مشروبات الکلی کمتر از مواد مخدر است، ولی واقعیت چیز دیگری است:
- بسیاری از نوجوانان مشروبات الکلی را به صورت جدی مصرف می کنند، در حالی که والدین، توجهی به مضرات آن ندارند.
- بسیاری از حوادث ناگوار نظیر تصادفات، آتش سوزی ها، خودکشی و خشونت در جوانان در اثر مصرف مشروبات الکلی است.
- نوجوانانی که در سنین پایین، مصرف مشروبات الکلی را شروع می کنند، احتمال بیشتری دارد که در سنین بالاتر مصرف سنگین مشروبات الکلی یا مواد مخدر را شروع کنند.
- بیشتر جوانان به دلیل اینکه نسبت به بزرگسالان وزن کمتری دارند، سطح تجمع الکل بیشتری در خون دارند لذا هنگام مصرف مشروبات، تاثیرات و تظاهرات شدیدتر و طولانی تری را نشان می دهند.
واقعیت هایی درباره مصرف سیگار
ما می دانیم که افراد سیگاری، ده برابر افراد غیر سیگاری در معرض خطر سرطان حنجره و همچنین سه برابر در معرض خطر مرگ بر اثر حمله قلبی هستند. در سال های اخیر، مصرف سیگار، علت اصلی مر گ و میر زودرس در بزرگسالان بوده است. نیکوتین، ماده فعال موجود درسیگار، همانند هرویین اعتیاد آور است و فقط کمتر از ۲۰ درصد افراد سیگاری قادر به ترک سیگار برای اولین بار هستند. با وجود این بسیاری از نوجوانان، همچنان سیگار مصرف می کنند.
۱. تعداد دانش آموزانی که درمقاطع مختلف تحصیلی مصرف کننده سیگار هستند، کم نیست. عده زیادی از آنها روزانه حتی بیش از ۱۰ عدد سیگار مصرف می کنند.
۲. نوجوانانی که سیگار مصرف می کنند، در معرض خطر ابتلا به مصرف مواد مخدر نیز هستند.
۳. سن شروع مصرف سیگار در دانش آموزان، پایین آمده حتی قبل از شروع دوره دبیرستان.
۴. سیگار حاوی بیش از ۴۰۰۰ نوع ماده مضر است که شماری از آنها مسبب اصلی سرطان هستند.
آموزش ارزش ها
هر خانواده دارای توقعات و انتظارات رفتاری ویژه خود است که این انتظارات، توسط اصول و استانداردها تعیین شده است. این اصول و استانداردها ارزش ها را مشخص می کنند. نوجوانی که با عزمی راسخ تصمیم می گیرد مشروبات الکلی یا مواد مخدر مصرف نکند، احتمالا به این خاطر است که دلیل قانع کننده و قویی برای مصرف نکردن موادمخدر داشته است. این دلایل یا توجیهات بر اساس نظام ارزش ها ساخته می شوند. ارزش های اجتماعی، خانوادگی و مذهبی به جوان، انگیزه، نیرو و دلیلی برای «نه» گفتن می دهد و به او کمک می کند تا بر گفته خود وفادار بماند.
در اینجا چند روش برای روشن کردن ارزش های خانوادگی در ذهن جوانان مطرح می شود:
ارزش ها را واضح و با صراحت انتقال دهید
با فرزندان و خانواده درباره اینکه چرا ارزش هایی نظیر صداقت، اتکا به نفس و مسوولیت پذیری با اهمیت هستند، صحبت کنید و بیان کنید چگونه این ارزش ها می توانند. در تصمیم گیری صحیح و مناسب یاور آنها باشند. به فرزندان خود آموزش دهید چگونه یک تصمیم به دنبال تصمیم قبلی بر اساس منش هر فرد پدید می آید و مطرح کنید چگونه یک تصمیم خوب و مناسب، تصمیم گیری بعدی را راحت تر می سازد.
مرکز روانشناسی اکسیر تمام خدمات خود از جمله مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره طلاق، مشاوره جنسی و … را به افرادی که تحت پوشش بیمه بانک های طرف قرارداد اکسیر هستند رایگان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
بدانید چگونه رفتار شما سبب رشد ارزش ها در فرزند می شود
به زبان ساده، فرزندان رفتار والدین را تقلید می کنند، برای مثال فرزندان والدین سیگاری به احتمال زیاد سیگاری خواهند شد. مصرف سیگار، مشروبات الکلی، داروهای تجویز شده و حتی مصرف داروهای آزاد که تهیه آنها نیازی به نسخه پزشک ندارد را در خود و محیط خانه ارزیابی و کنترل کنید. توجه داشته باشید که نگرش، طرز تلقی و رفتار شما چگونه ممکن است شکل دهنده انتخاب فرزند برای مصرف مشروبات الکلی یا مواد مخدر باشد. البته این بدان معنا نیست که اگر شما عادت به مصرف سیگار دارید و یا دارو مصرف می کنید، باید آن را متوقف کنید. کودکان می توانند درک کنند و بپذیرند که بین چیزی که برای بزرگ سالان به صورت قانونی مجاز است و چیزی که برای آنها به صورت قانونی مجاز است تفاوت عمده ای وجود دارد. همیشه این قدرت تمیز را در کودکان بالا نگهدارید. هرگز اجازه ندهید فرزندتان درمصرف سیگار یا مشروبات الکلی شما نقش داشته باشد، مثلا سیگار را برای شما روشن کند و یا . . . اجازه ندهید حتی به صورت بسیار مختصر، کودکان مشروبات الکلی، سیگار، مواد و داروی غیرمجاز مصرف کنند.
مواظب تعارض و دوگانگی بین صحبت ها و رفتار خود باشید
به خاطر داشته باشید کودکان در درک علایمی که توسط والدین، هنگام رفتار داده می شود، بسیار زیرک هستند. این رفتارها ممکن است انجام عملی ناخوشایند یا عدم صداقت باشد. برای مثال به کودک نگویید «اگر کسی تلفن زد بگو من خانه نیستم» چون بدون مرخصی زودتر محل کار خود را ترک کرده اید. این عمل به کودک می آموزد گاهی اوقات عدم صداقت عمل درستی است.
مطمئن شوید فرزند شما ارزش های خانوادگی را به درستی درک کرده است
گاهی والدین فرضی را اشتباه بیان می کنند و کودک آن را به همان صورت جذب می کند و دیگر هیچ گاه درباره آن بحث نمی شود. در این صورت می توانید برای اطمینان از درک کامل مفاهیم توسط فرزند خود آنها را آزمایش کنید. مثلا هنگام صرف شام می توانید از فرزند خود بپرسید «اگر هنگام ترک سالن سینما از جیب نفر جلوی شما چند اسکناس هزار تومانی به زمین بیفتد چه کار خواهید کرد؟».
باید قوانینی وضع کرد و بر اجرای آنها نظارت کرد
به عنوان پدر و مادر، ما مسوول وضع قانون برای فرزندان خود هستیم و آنها موظف به اجرای قوانین هستند. به ویژه هنگامی که با مصرف مشروبات الکلی و سایر مواد مخدر روبرو هستیم، قوانین شدیدی برای حفظ سلامتی فرزندان نیاز است. قانون گذاری تنها نیمی از کار است، هنگامی که قانونی نقض شد، باید مجازات هایی را برای آنان در نظر بگیریم.
دقیق و جزیی نگر باشید
به طور واضح برای فرزند خود توضیح دهید دلیل وجود قوانین موجود در جامعه و قوانینی که شما در خانه وضع کرده اید چیست. قوانین را با فرزند خود برشمارید و بگویید چه انتظاری از آنها دارید. در مورد نتایج نقض قانون نیز تذکر دهید؛ هنگام نقض قانون چه تنبیه هایی وجود دارد، نحوه اجرای آنها چگونه خواهد بود، زمان آنها چقدر خواهد بود و هدف از تنبیه، رسیدن به چه منظوری است.
با ثبات باشید
به فرزند خود گوشزد کنید قانون منع مصرف مشروبات الکلی و سایر مواد مخدر در همه مکان ها و همه وقت لازم الاجرا است. در خانه خود، در خانه دوست و هر کجا که فرزند می رود.
منطقی و قابل باور باشید
پیامدهای عجیب و غریب جدید را حتی قبل از نقض قانون اضافه نکنید. از تهدیدهای غیر واقعی نظیر «وقتی بابات بیاد خونه می کشتت» اجتناب ورزید و به جای آن به هنگام نقض قانون به آرامی به فرزند خود گوشزد کنید که منتظر مجازاتی که قبلا راجع به آن صحبت شده، باشد.
از واقعیت ها آگاه باشید
به عنوان پدر و مادر، باید درباره مشروبات الکلی و مواد مخدر آگاهی کاملی داشته باشیم تا بتوانیم اطلاعاتی صحیح و جدید را در اختیار فرزندان خود قرار دهیم. اگر ما درباره مواد مخدری که مصرف متداول دارد، دانش کافی داشته باشیم و تاثیرات آنها بر روی ذهن و جسم را بدانیم و همچنین از نشانگان مصرف آن مطلع باشیم، می توانیم با هوشیاری کامل در خصوص این موضوعات با فرزندان خود بحث کنیم. به علاوه، والدین مطلع، قابلیت شناخت دقیق تر و بهتر مشکلات مربوط به نشانگان مصرف الکل یا مواد را خواهند داشت . حداقل مواردی که باید بدانید شامل موارد زیر است:
- انواع و اقسام مشروبات الکلی و مواد مخدر متداول و خطرات همراه آنها
- وسایل مصرف موادمخدر برای هر نوع ویژه آن
- اسامی و عناوین خیابانی مواد مخدر و شکل و شباهت ظاهری مواد مخدر
- علایم مصرف مشروبات الکلی و موادمخدر و گوش به زنگی نسبت به تغییرات رفتاری یا ظاهری فرزندان خود
- نحوه طلب کمک در اسرع وقت هنگامی که مشکوک به مصرف مواد مخدر در فرزند خود هستید.
ثبت ديدگاه