وقتی احساس نا امیدی می کنید و از کودک خود عصبانی هستید، تمرکز شما بر چه موضوعی است؟ آیا مانند بیشتر والدین بر رفتار بد کودک و چگونگی واکنش در مقابل آن متمرکز می شوید یا بر این نکته پافشاری می کنید که دوست دارید او چه رفتاری داشته باشد؟

به هرحال تمرکز بر رفتار بد، تکرار منفی ها و تکرار شکست هاست. فن تمرکز یکی از اموری است که استفاده از آن به مهارت چندانی نیاز ندارد و با کمی تمرین می توانید آن را بسیار سریع و آسان انجام دهید. همه ی آنچه لازم دارید محل ساکتی است که بنشینید و با خود فکر کنید.

تمرکز

وقتی کودکان با رفتار خود، هیجانات ناخوشایندی مانند عصبانیت، ناکامی و اندوه را در شما به وجود می آورند، این روش، انتخاب خوبی است؛ چون به شما کمک می کند تا در زمان اندکی، بر هیجانات منفی خود مسلط شوید. شما می توانید استفاده از این فن را به کودکان خود، از حدود ۷ سالگی به بعد، آموزش دهید یا آن ها را از طریق این فن هدایت کنید. کودک پنج یا شش ساله از طریق این روش راهنمایی می شود؛ البته یادگیری آن به شخص کودک هم بستگی دارد…

  • تا آنجا که ممکن است در مکانی کاملا ساکت روی صندلی راحتی بنشینید، سپس در خود فرو روید و از خود بپرسید من چه احساسی دارم.
  • وقتی احساس خود را کشف کردید نامی برای آن بگذارید (برای مثال ناکامی/ عصبانیت)
  • وقتی این کار را انجام دادید آن قسمت از بدن خود را که هیجان را احساس می کند، مشخص کنید (مثلا معده)؛ از خود بپرسید در کدام بخش جسم خود احساس ناکامی می کنید.
  • وقتی برچسب زدید و موقعیت آن را دریافتید سپس از خود بپرسید در عمق این ناکامی چیست؟ یعنی در عمق اولین احساس چه چیز قرار دارد، (مثلا نوعی ترس)
  • دوباره آن بخش از بدن که هیجان شما را احساس می کند، مشخص کنید. (مثلا نزدیک قلبم)

به این عمل ادامه دهید تا آنچه را هیجان عمقی و اولیه به نظر می رسد کشف کنید. برای مثال، شخص ممکن است با هیجان ناکامی شروع کند و سپس کشف کند پشت این احساس البته عصبانیت و بعد اندوه وجود دارد. موقعیت هیجان ممکن است تغییر کند، برای مثال از معده به شبکه ی عصبی و سپس به قلب منتقل شود…

کنترل هیجانات   

کشف هیجان

یافتن هیجان اصلی و اولیه ممکن است چند ثانیه وقت شما را بگیرد و برای دیگری ممکن است بیست دقیقه طول بکشد. وقتی هیجان اصلی و اولیه را مشخص کردید، بهترین کاری که می توانید انجام دهید، با آن بودن است.

بعضی ها در می یابند که باید به طریقی هیجان خود را توضیح دهند و ممکن است این کار از طریق فریاد زدن یا گریه کردن مناسب باشد. البته موقعیت هایی وجود دارند که شما نمی توانید به طور مناسب هیجان خود را در آن زمان توضیح دهید، باید صبر کنید تا به خانه برسید و بنشینید و آنچه را ادامه پیدا می کند دریابید و به احساس خود متمرکز شوید.

بسیاری از اوقات وقتی والدین خود را در برخورد با کودکانشان عصبانی می یابند اگر دو دقیقه بنشینند و متمرکز شوند قبل از اینکه به کودکانشان ضربه وارد کنند یا آسیب روانی برسانند، کشف می کنند آن عصبانیت هیچ پایه و اساسی ندارد، بلکه بخاطر سخن همکار یا شریکشان در طی روز است.

فن تمرکز برای کنترل هیجانات منفی

فن تمرکز برای کنترل هیجانات منفی، شما را به فشار یا انکار هیجان ترغیب نمی کند، بلکه سبب تأمل می شود تا واقعا به آنچه پیش می آید، بنگرید. درمورد اینکه کودک چه طور بتواند هیجانات منفی خود را بدون آسیب زدن به خویش یا دیگران رها سازد، راه های زیادی برای آموزش به کودک وجود دارد. زمانی که کودک عصبانی است، به جای آن که به برادر کوچکترش مشت بزند و شما به او سیلی بزنید، و به این ترتیب نمونه ی کاملی از پرخاشگری را به او نشان دهید، علاوه بر تمرکز بر احساس و هیجان خود، او را به اتاق خواب ببرید و از او بخواهید به بالش خود ضربه بزند.

این کار سبب رهاسازی هیجان کودک از جسم خود می شود. هیجان در این حالت نه درونی می شود و نه سرکوب می گردد، و نه انکار می شود. قابل درک است که کودک هشت ساله باید عصبانی شود، زمانی که برادر دو ساله اش یکی از بهترین اسباب بازی های او را تصرف کند. او می تواند به جای عیب جویی از برادرش، عصبانیت خود را به صورت مناسب با ضربه زدن بر بالش و به جای فریاد بر سر برادر، با داد کشیدن بر بالش بیان کند.

 

کوثر کسائیان ــ مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی اکسیر

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب