شروع دوران تحصیل در کودکان، همیشه مصادف با شروع دغدغه های فراوان برای والدین است. کودکی که تا ۶ سالگی رفتار های نامناسبش به حساب سن کمش گذاشته می شد و این جمله معروف “همه بچه ها همینطورند” از زبان اطرافیانش نمی افتاد؛ امروز با ورود به مدرسه، نشانه های اختلالاتی را بروز می دهد که هرچند در ابتدا جدی و مسئله ساز نیست، اما تداوم آن ها بر عملکرد تحصیلی و مهمتر از آن مهارت های اجتماعی و ارتباطی لازم برای شروع یک زندگی مستقل و موفق او در آینده تاثیر نامطلوب دارد.

گروه متخصصان روانشناسی اکسیر، به شما می گویند که در دوران حساس کودکی و نوجوانی چه اختلالاتی کودک و نوجوان شما را تهدید می کند…

اختلال بیش فعالی/ کم توجهی

این اختلال با دو نشانه اصلی کم توجهی، بیش فعالی/تکانشگری شناخته می شود. کودکان دارای این اختلال، نمی توانند بر روی جزئیات تمرکز کنند و مرتب دچار خطاهای بی دقتی می شوند، آن ها یک جا بند نمی شوند و دائما در جای خود ولو می خورند یا دست و پایشان را تکان می دهند، پیروی از قوانین و رعایت نوبت برای آن ها دشوار است، بی اجازه در کلاس راه می روند یا صحبت می کنند. رویاپردازی و خیال بافی های مداوم، از دیگر خصوصیات این کودکان است؛ فراموشکاری و جا گذاشتن وسایل در مدرسه و گم کردن آن ها، امری شایع در این کودکان محسوب می شود.

اختلال یادگیری

شما هم حتما کودکانی را می شناسید که علی رغم بهره هوشی بالا و مهارت در چندین درس، در یک یا چند درس اصلی، مانند استدلال و ریاضیات، خواندن و یا نوشتن و دیکته دچار مشکل هستند…

این کودکان دارای هوش نرمال یا بالاتر از نرمال هستند و تنها در درک، نگهداری و بیان اطلاعاتی که بین حواس و مغز وارد یا خارج می شود با مشکل مواجهند. این اختلال، اغلب در انجام تکالیف مدرسه خود را نشان می دهد و مانع عملکرد خوب کودک در ریاضی، خواندن و یا دیکته نویسی می شود.

اما مشکل به همین جا ختم نمی شود. کودکان دارای این اختلال عموما در مدرسه یا خانواده برچسب کودک خنگ و عقب افتاده را می گیرند و مورد تمسخر و تحقیر قرار می گیرند که بزرگترین علت سرخوردگی های اجتماعی و تحصیلی در آن هاست.

اختلال اضطرابی

شایع ترین اختلال روانشناختی در کودکان و نوجوانان، اختلالات اضطرابی هستند که متاسفانه بی توجهی به آن ها، یکی از علت های عمده کاهش توانمندی فرد در برقراری ارتباط موثر و بالابردن مهارت های لازم، برای زندگی موفق و رو به رشد است…

طیف هایی از مشکلات اضطرابی

طیف وسیعی از مشکلات اضطرابی در کودکان و نوجوانان دیده می شود که هر کدام علائم خاصی دارند، مانند:

  1. اضطراب جدایی
  2. اضطراب اجتماعی
  3. اضطراب فراگیر
  4. اختلال وسواس فکری/ عملی
  5. حملات وحشت زدگی
  6. فوبی خاص

اضطراب دارای سه دسته نشانه جسمانی، شناختی و رفتاری است. نشانه های جسمانی نظیر تپش قلب، تعریق، افزایش میزان ضربان قلب، دل آشوبی و تنش و گرفتگی در عضلات است.

نشانه های شناختی نظیر مشغولیت مداوم با یک فکر عذاب آور، ترسناک و ناراحت کننده، پیش بینی اتفاقات بد و ملامت یا انتقاد از خود است.

نشانه های رفتاری مانند اجتناب، گریه کردن، ناخن جویدن، لرزش صدا و لکنت زبان است…

نوروفیدبک

اختلال افسردگی

علائم افسردگی در کودکان با انچه در بزرگسالان می بینیم متفاوت است. اگر کودک شما اخیرا پرخاشگر شده، مرتب بر سر مسائل روزمره، مثل ساعات رفت و آمد و ارتباط با دوستانش بحث می کند، از فعالیت های روزانه لذتی نمی برد و یا مرتبا احساس خستگی و کسلی می کند، ممکن است دچار افسردگی شده باشد.

افسردگی در کودکان و نوجوانان نشانه های گوناگونی دارد. نشانه های رفتاری افسردگی کودکان به صورت بحث های پرخاشگرانه می باشد. نشانه های جسمی مانند خستگی مفرط و فقدان انرژی است. نشانه های شناختی نظیر احساس گناه، احساس بی ارزشی و فکر کردن درباره خودکشی و اقدام به آن است. اختلال افسردگی در کودکی نادر است ولی در نوجوانی شیوع آن سه برابر می شود. بروز آن در دو جنس برابر است اما بعد از بلوغ دختران به پسران سبقت می گیرند.

علت بروز این اختلال ممکن است به دنبال یک واقعه خاصی از زندگی مانند از دست دادن یکی از عزیزان، بیماری یکی از افراد مورد علاقه و یا سایر عوامل باشد.

نوروفیدبک درمانی ساده برای مشکلات پیچیده

وقتی کودک یا نوجوانی دچار اختلال می شود بهترین و موثرترین راه درمان مراجعه به متخصصین است. و برای متخصص بهترین گزینه در رابطه با مشکلات کودکان و نوجوانان استفاده از نوروفیدبک می باشد. نوروفیدبک روشی ایمن برای تنظیم و بهینه سازی امواج یا فرکانس های مغز است. ما در حالت عادی قادر به کنترل و تغییر این امواج نیستیم زیرا به نحوه تولید این امواج آگاهی نداریم. نوروفیدبک از طریق تبدیل امواج مغزی به تصاویر، فرد را نسبت به آن ها آگاه می سازد. کودک شما در جلسات نوروفیدبک آموزش می بیند که امواج مغزی خود را با استفاده از ارائه محرک های دیداری ــ شنیداری دستکاری کرده و در طی جلسات درمان، آن ها را از حالت نابهنجار به حالت بهنجار تبدیل کند. با کنترل امواج مغزی رفتار ها، افکار و احساسات نیز تغییر خواهند یافت.

نتایج تحقیقات گسترده در درمان با روش نوروفیدبک برای اختلالات کودکی به شرح زیر است:

  • بیش‌فعالی/کمبود توجه (AD/HD): بیش از هر زمان دیگری، برای درمان AD/HD از نوروفیدبک استفاده شده است. ۸۵-۸۰% کودکان مبتلا به AD/HD به وسیله نوروفیدبک بهبودی کامل می یابند.
  • اضطراب (Anxiety): بسیاری از متخصصان، به کارگیری نوروفیدبک به منظور درمان اضطراب را یکی از عمده‌ ترین موارد و زمینه‌ های استفاده از نوروفیدبک می دانند. اکثر آن‌ ها معتقدند اضطراب یکی از اولین مواردی بود که به نوروفیدبک پاسخ داد. نتایج پژوهشی نشان می دهد که در حدود ۹۰-۸۰% از بیماران اضطرابی، با این روش بهبود یافته‌ اند.
  • افسردگی: در مورد بیماران مبتلا به افسردگی اساسی که هیچ درمانی برای آن‌ ها کارساز نبوده، نوروفیدبک در اغلب موارد بهبود دهنده بوده است.
  • ناتوانی یادگیری (Learning Disability): این اختلالات در سنین دبستان شایع هستند. در درمان این اختلالات، نوروفیدبک تحول بزرگی ایجاد کرده است. در این مورد نوروفیدبک به تنهایی پاسخگوست و نیازی به درمان مکمل ندارد. معمولاً با کامل کردن یک دوره درمانی، بهبودی ثابتی حاصل می شود…

 

نویسنده: حانیه صالحیان ــ روانشناس

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب