به‌تنهایی، هیچ‌کدام از علائم اختلال کمبود توجه غیرطبیعی نیستند. بیشتر افراد احساس پراکندی فکری، غیرمتمرکز بودن و حواس‌پرتی دارند. علاوه بر این، علائم اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه، با مشکلات دیگری ازجمله ناتوانی‌های یادگیری و مسائل عاطفی که نیاز به درمان‌های کاملاً متفاوتی دارند، به‌آسانی اشتباه گرفته می‌شود. به همین دلیل بسیار مهم است که یک متخصص بهداشت روان تعیین کند که آیا این علائم به بیش فعالی مربوط می‌شود یا خیر.
تشخیص ADHD: آنچه باید بدانید
آیا شما به راحتی گیج، آشفته و فراموش‌کار می‌شوید و فکر کرده‌اید که اختلال کمبود توجه مقصر است؟ آیا به کودک غیرقابل‌کنترل و بی‌قرار خود نگاه می‌کنید و فکرمی کنید ممکن است بیش‌فعال باشد؟ قبل از اینکه نتیجه‌گیری کنید، به یاد داشته باشید که تشخیص ADHD (اختلال بیش فعالی و کمبود توجه) اصلاً ساده نیست. حتی بیش فعالی مزمن و یا حواس‌پرتی لزوماً با ADHD برابر نیست. هیچ تست پزشکی، فیزیکی و آزمایش‌های دیگری برای تشخیص اختلال بیش فعالی / نقص توجه وجود ندارد. برای مشخص کردن اینکه آیا شما یا کودکتان ADHD دارید، یک پزشک یا دیگر متخصصان بهداشت روان باید درگیر شوند و شما می‌توانید انتظار داشته باشید که او از تعدادی ابزار متفاوت استفاده کند: چک‌لیست علائم، سؤالاتی در مورد مشکلات گذشته و حال یا معاینه پزشکی برای مشخص کردن علل نشانه‌های دیگر. در نظر داشته باشید که علائم ADHD، مانند مشکلات تمرکز و بیش فعالی، می‌تواند با سایر اختلالات و مشکلات پزشکی اشتباه گرفته شود، به همین دلیل ارزیابی و تشخیص دقیق لازم است.
اختلال بیش فعالی/ نقص توجه در هر فرد متفاوت است، بنابراین طیف وسیعی از معیارها برای کمک به متخصصان بهداشت روان برای تشخیص بیش فعالی وجود دارد. مهم است که با متخصص خود صادق باشید تا او بتواند به دقیق‌ترین نتیجه‌گیری برسد. برای دریافت تشخیص ADHD، شما یا فرزندتان باید ترکیبی از علائم برجسته ADHD، یعنی بیش فعالی، تکانش گری یا بی‌توجهی را نشان دهید. متخصصان بهداشت روان در ارزیابی این مشکل به عوامل زیر نگاه خواهند کرد:
شدت علائم چقدر است؟ برای تشخیص اختلال بیش‌فعالی، علائم باید تأثیر منفی بر روی شما و یا زندگی فرزندتان داشته باشند. به‌طورکلی، افرادی که واقعاً دچار اختلال ADHD هستند، مشکلات عمده در یک یا چند حوزه از زندگی‌شان دارند مثل شغل، امور مالی یا مسئولیت‌های خانوادگی.
شروع علائم اختلال بیش فعالی و کمبود توجه از چه زمانی است؟ ازآنجاکه اختلال بیش فعالی در دوران کودکی شروع می‌شود، پزشک یا درمانگر چگونگی ظهور علائم را بررسی می‌کنند.
اگر بزرگ‌سال هستید آیا می‌توانید این نشانه‌ها را در کودکی خود ردیابی کنید؟ چند وقت است که این علائم شما یا فرزندتان را آزار می‌دهد؟ علائم باید حداقل ۶ ماه قبل از تشخیص اختلال بیش فعالی، وجود داشته باشند.
نشانه‌ها چه زمانی و کجا بروز می‌کنند؟ علائم اختلال بیش فعالی باید در چندین محیط مانند خانه و مدرسه وجود داشته باشد. اگر نشانه‌ها تنها در یک محیط ظاهر شوند، بعید است که ADHD مقصر باشد.
تشخیص ADHD در بزرگسالان
برخی افراد وقتی بزرگ می‌شوند، برخی دیگر زمانی که فرزندشان تشخیص بیش فعالی را گرفته و بعضی دیگر در طول تحصیل، متوجه اختلال خود می‌شوند. درنهایت این علائم باعث کاهش سبک‌های مقابله‌ای شده و در زندگی روزمره فرد مشکلات معناداری به وجود می‌آورد که درنتیجه به دنبال کمک می‌روند. اگر این علائم را در خود می‌بینید با یک متخصص مشورت کنید. اگر بدانید که فرآیند ارزیابی به چه گونه‌ای است، فرایند ارزیابی بیش فعالی گیج‌کننده یا ترسناک نیست. احتمالاً لازم است قبل از ارزیابی پرسشنامه‌ای پر کنید و از کسی که به شما نزدیک است خواسته می‌شود که در این ارزیابی شرکت داشته باشد. از شما درباره علائم و مدت زمان آن و مشکلاتی که در گذشته به وجود آورده، سؤال می‌شود. تست‌هایی مانند چک‌لیست و آزمون‌های توجه از شما گرفته می‌شود. با اعضای خانواده و کسی که با شما نزدیک است صحبت می‌شود؛ و یک معاینه پزشکی برای رد دلایل فیزیکی دیگر انجام می‌شود.
مقاله مرتبط: عاقبت اختلال بیش فعالی در بزرگسالی
مقاله مرتبط: نشانه های متفاوت بیش فعالی در بزرگسالی
تشخیص ADHD در کودکان
زمانی که به دنبال تشخیص بیماری کودک خود هستید باید بدانید که تنها نیستید و با کمک دیگران می‌توانید با مشکل فرزندتان مبارزه کنید. همراه با متخصصانی که در تشخیص اختلال بیش فعالی آموزش‌دیده‌اند، می‌توانید به یک ارزیابی سریع و دقیق که منجر به درمان می‌شود، کمک کنید.
مقاله مرتبط: بیش فعالی کودکان
مقاله مرتبط: بیش فعالی در کودکان چیست؟
مقاله مرتبط: اختلال نقص توجه در کودکان
نقش شما به عنوان والدین
زمانی که به دنبال تشخیص کودک خود هستید، بهترین مدافع و مهم‌ترین منبع حمایت، شما هستید. به‌عنوان والد در این فرآیند، نقش شما هم عاطفی و هم عملی است. می‌توانید در طی فرآیند تشخیص، حمایت عاطفی از کودکتان داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که کودک شما را متخصص مناسبی می ببیند و در صورت لزوم نظر متخصص دومی را هم جویا شوید. ارائه اطلاعات دقیق به متخصص، از جمله پاسخ‌های دقیق درباره شرح‌حال کودکتان و نظارت بر سرعت و دقت ارزیابی داشته باشید.
نقش متخصصان
معمولاً بیش از یک متخصص در ارزیابی بیش فعالی نقش دارند. پزشکان، روانشناسان بالینی و مدرسه، مددکاران اجتماعی بالینی، آسیب شناسان گفتار و زبان، متخصصین یادگیری و مربیان ممکن است هرکدام در ارزیابی ADHD نقش مهمی ایفا کنند.
مانند بزرگسالان، هیچ تست و آزمایشی برای تشخیص بیش فعالی در کودکان وجود ندارد. نتیجه‌گیری متخصصان بر پایه علائم قابل‌مشاهده و رد دیگر اختلالات است. آن‌ها سؤالات زیادی درباره تاریخچه پزشکی و خانوادگی از شما خواهند پرسید. از ابزارهای غربالگری استاندارد بیش فعالی استفاده خواهند کرد. کودکتان را در حال بازی و در مدرسه مشاهده کرده و از آزمون‌های روان‌شناختی برای اندازه‌گیری بهره هوشی و ارزیابی سازگاری اجتماعی و هیجانی وی استفاده می‌کنند.
اگر شما یا کودکتان تشخیص بیش فعالی / نقص توجه گرفته‌اید، صبر نکنید و هر چه سریع‌تر برای درمان اقدام نمایید. پیدا کردن درمان‌های مناسب برای شما یا کودکتان یک فرآیند است – فرآیندی که زمان، پشت‌کار و آزمون‌وخطا را در برمی‌گیرد. ADHD قابل درمان است؛ امیدتان را از دست ندهید. با رفتار مناسب و پشتیبانی، شما یا فرزندتان قادر خواهید بود علائم ADHD را تحت کنترل درآورده و زندگی ایده‌آل خود را ایجاد کنید. این مسئولیت شما است. این به شما بستگی دارد که برای مدیریت علائم ADHD، اقدام کنید. متخصصان بهداشت روان می‌توانند به شما کمک کنند اما در نهایت مسئولیت در دستان خودتان است. آگاهی در مورد بیش فعالی کلیدی است. درک این اختلال به شما کمک می‌کند تصمیمات آگاهانه در مورد تمام جنبه‌های زندگی و درمان خود و همچنین کودکتان بگیرید.
مقاله مرتبط: درمان بیش فعالی کودک
منبع: HelpGuide