درمان بیش فعالی فقط مصرف دارو نیست. درمان‌های مؤثر دیگری نیز وجود دارند که می‌تواند به کودکان مبتلابه بیش فعالی کمک کند تا توانایی خود را برای توجه بیشتر، کنترل رفتارهای تکانشی و کاهش بیش فعالی بهبود بخشند. وعده‌های غذایی مغذی، بازی و ورزش و یادگیری مهارت‌های اجتماعی بیشتر، همه بخشی از یک برنامه درمانی متعادل است که می‌تواند عملکرد کودک مبتلابه بیش فعالی را در مدرسه و روابطش با دیگران را بهبود بخشیده و استرس و ناامیدی را در وی کاهش دهد.
دارو تنها درمان نیست
محرک‌هایی مانند ریتالین و آدرال که اغلب برای اختلال بیش فعالی /کمبود توجه (ADHD یا ADD) تجویز می‌شوند، اما ممکن است بهترین گزینه برای فرزند شما نباشد و قطعاً این تنها درمان نیست. داروهای ADHD ممکن است به کودکتان کمک کند تا تمرکز بیشتری داشته باشد یا حداقل در کوتاه‌مدت بی‌حرکت یکجا بنشیند؛ اما تا به امروز شواهد کمی وجود دارد که نشان می‌دهد پیشرفت تحصیلی، روابط یا مشکلات رفتاری را در درازمدت بهبود پیدا می‌بخشد؛ و حتی در کوتاه‌مدت، دارو تمام مشکلات را حل نخواهد کرد و علائم ADHD را کاملاً حذف نمی‌کند. علاوه بر این، نگرانی‌ها در مورد اثرات این داروهای قوی بر روی مغز در حال رشد کودکان وجود دارد؛ و عوارض جانبی مانند تحریک‌پذیری، از دست دادن اشتها و بی‌خوابی نیز می‌تواند مشکل‌ساز شود. دارو یک ابزار است، نه یک درمان.
هر کس پاسخ‌های متفاوتی به داروهای ADHD می‌دهد. برخی از کودکان پیشرفت قابل‌ملاحظه‌ای دارند، درحالی‌که برخی دیگر بسیار کم یا اصلاً بهبودی ندارند. عوارض جانبی نیز از کودکی به کودک دیگر متفاوت است و برای بعضی از آنها عوارض آن به‌مراتب بیشتر از منافع داروها است. به دلیل اینکه هر کس پاسخ متفاوتی می‌دهد، پیدا کردن دارو و دوز مناسب آن زمان‌بر خواهد بود. دارودرمانی زمانی که در کنار دیگر درمان‌ها قرار بگیرد اثرگذارتر است. کودک شما نتیجه بهتری از داروها خواهد گرفت مثلاً اگر مهارت‌های مقابله‌ای جدید یاد بگیرد.
داروها همیشه باید تحت نظارت مصرف شود. هنگامی‌که داروهای ADHD با دقت مورداستفاده قرار نگیرند، تأثیر کمتری خواهند داشت و خطرناک است. پزشک باید بر عوارض جانبی نظارت داشته و احساس فرزندتان را بداند و بر اساس آن دوز لازم را تجویز کند. اگر فرزندتان دارو مصرف می‌کند به این معنا نیست که تا ابد باید دارو بخورد. اگر داروها مؤثر نبود می‌توانید با مشورت پزشک، مصرف داروها را به‌آرامی قطع کنید.
مقاله مرتبط: متیل فنیدیت، درمان اختلال بیش فعالی
درمان حرفه‌ای برای بیش فعالی
متخصصان ADHD می‌توانند به شما در ایجاد یک برنامه درمانی مؤثر برای درمان بیش فعالی کودک کمک کنند. ازآنجایی‌که ADHD به بهترین وجه به ترکیبی از درمان‌ها و استراتژی‌ها پاسخ می‌دهد، مشاوره با چندین متخصص توصیه می‌شود.
یکی از این متخصصان برای درمان بیش فعالی، روان‌پزشکان کودک و نوجوان هستند که برای تجویز دارو و تشخیص بیش فعالی به این متخصصین باید مراجعه کنید.
متخصص بعدی روانشناس است. این افراد با تشخیص بیش فعالی و کمبود توجه و روان‌درمانی به شما کمک می‌کنند. روانشناسان به افراد مبتلابه بیش فعالی کمک می‌کنند تا احساساتشان را بررسی کنند.
گروه سوم درمانگران شناختی- رفتاری هستند. تنظیم برنامه اصلاح رفتار در مدرسه و خانه، ایجاد اهداف به‌هم‌پیوسته برای رفتار و موفقیت و کمک به خانواده‌ها و معلمان برای حفظ پاداش و پیامدهای آن از کارهایی است که درمانگران شناختی – رفتاری انجام می‌دهند.
گروه چهارم متخصصان تربیتی هستند. این گروه تکنیک‌هایی برای موفقیت و پذیرش در مدرسه را آموزش می‌دهند.
رفتاردرمانی برای درمان بیش فعالی
رفتاردرمانی که همچنین به‌عنوان اصلاح رفتار نیز شناخته‌شده است، نشان داده است که یک درمان بسیار موفق برای کودکان مبتلابه ADHD است. این درمان زمانی مفیدتر است که درمان همراه برای کودکانی که داروهای محرک مصرف می‌کنند، باشد و حتی ممکن است اجازه کاهش دوز دارو نیز داده شود. رفتاردرمانی شامل تقویت رفتارهای مطلوب از طریق پاداش و کاهش رفتارهای نامطلوب با ایجاد محدودیت و پیامدهای آن است. مثلاً یکی از مداخلاتی که معلمان انجام می‌دهند پاداش دادن به کودکی است که تلاش کوچکی داشته که قبل از صحبت در کلاس دست خود را بالا ببرد، فرض این است پاداش دادن به تلاش برای تغییر، کل رفتار جدید را تشویق می‌کند.
به‌عنوان والدین، شما می‌توانید با کمک درمانگر شناختی – رفتاری یک برنامه اصلاح رفتاری ویژه برای فرزند مبتلابه بیش -فعالیتان ایجاد کنید. تمرکز درمانگر شناختی- رفتاری بر روی راه‌حل‌های کاربردی برای مشکلات روزمره است. این درمانگران می‌توانند برنامه اصلاح رفتار را در خانه و مدرسه ایجاد و شمارا در شکل دادن رفتار کودکتان حمایت کنند. ازآنجایی‌که علائم مبتلایان به بیش‌فعالی به‌شدت متغیر است، شکیبایی کلید رفتاردرمانی است. یک روز کودکتان ممکن است بسیار خوب رفتار کند و روز دیگر به الگوهای قبلی برگردد. گاهی اوقات ممکن است به نظر برسد که آموزش و تمرین جواب نمی‌دهد. بااین‌حال، در طول زمان رفتاردرمانی، علائم ADHD را بهبود می‌بخشد.
آموزش مهارت‌های اجتماعی
ازآنجاکه کودکان مبتلابه نقص کمبود توجه اغلب با تعاملات اجتماعی ساده دچار مشکل هستند و عزت‌نفس پایینی دارند، نوع دیگری از درمان که می‌تواند به آنها کمک کند آموزش مهارت‌های اجتماعی است. به‌طورمعمول آموزش مهارت‌های اجتماعی در یک محیط گروهی، توسط یک درمانگر هدایت می‌شود که رفتارهای موردنظر را انجام می‌دهد و سپس کودکان آن را تکرار می‌کنند. در این گروه کودکان می‌آموزند چطور واکنش‌های دیگران را تعبیر کنند و به‌طور قابل قبولی به آنها پاسخ دهند. گروه مهارت‌های اجتماعی همچنین باید بر روی انتقال این مهارت‌های جدید به دنیای واقعی کار کند.
اگر کودک شما مبتلابه بیش فعالی / کمبود توجه است بهتر است هر چه سریع‌تر برای درمان اقدام کنید. درمان‌های ترکیبی بهترین درمان برای درمان بیش فعالی است.
مقاله مرتبط: درمان بیش فعالی کودکان
منبع: Helpguide
