تصمیمات خوب

گام های مهم و کلیدی برای تصمیم گیری و تصمیمات خوب وجود دارد. تصمیمات خوب یا صحیح برای زندگی مولد و کارآمد ضروری است. همه ما با تصمیمات مختلف به طور روزانه مواجه هستیم. بعضی از آنها کوچک و جزئی هستند، در حالی که برخی بزرگ هستند و به طور بالقوه زندگی ما را تغییر خواهند داد. برخی از گزینه های ساده و واضح و برخی دیگر دشوارتر هستند.

برای کسانی که تصمیم گیری دشوار است، گام هایی وجود دارد تا بتوانند از طریق آن تصمیمات مناسبی بگیرند. تصمیم گیری و تصمیمات شما در طول زندگی یکی از ارکان مهم در موفقیت کاری و زندگی است. زمانی که در شرایط حساس قصد تصمیم گیری دارید باید از دانسته ها و راز و رمزهای موفقیت بهره ببرید. گفتنی است محققان دریافتند افرادی که هوش هیجانی بالاتری دارند نسبت به کسانی که EQ پایین تری دارند، می توانند تصمیم های بهتری اتخاذ کنند به این دلیل که این افراد می توانند وجوه مختلف قضیه را از هم متمایز کنند و استرس و اضطراب مربوط به مسائل دیگر را وارد قضیه تصمیم گیری شان کنند.

برای اینکه بدانیم چگونه تصمیم بگیریم باید روش های تصمیم گیری را بشناسیم زیرا همه‌ ما مجبوریم برای مسائل ساده‌ای مثل نهار ظهر یا مسائل مهم تری نظیر رشته تحصیلی یا ازدواج تصمیماتی بگیریم، اما اغلب تصور می کنیم تصمیم گیری کار مشکلی است. هر فردی روشی خاص برای تصمیم گیری دارد.

مرکز روانشناسی اکسیر تمام خدمات خود از جمله مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره طلاق، مشاوره جنسی و … را به افرادی که تحت پوشش بیمه بانک های طرف قرارداد اکسیر هستند رایگان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

کلیدهایی برای تصمیمات خوب

بررسی کنید با این تصمیم، اهداف یا نتایجی که می خواهید بدست می آورید.

تکلیف تان را انجام دهید. تحقیق کنید و اطلاعات کافی برای ارزیابی گزینه های خود بدست آورید.

طوفان مغزی. تعیین کنید که آیا گزینه ها با ارزش ها، منافع و توانایی های شما سازگار است.

نتایج احتمالی را بسنجید. به عبارت دیگر، بدترین چیزی که می تواند اتفاق بیفتد چیست؟ چه اتفاقی می افتد اگر من A، B یا C انجام دهم و آیا می توانم با عواقب آن زندگی کنم؟

لیستی از مزایا یا معایب آن تهیه کنید. مواردی که برای شما اهمیت دارند یا دارای اهمیت کمتری هستند را الویت بندی کنید. وقتی که معایب و مزایا را کنار هم قرار می دهید متوجه خیلی از مسائل خواهید شد.

نظرات خود را مطرح کنید و از کسانی که اعتماد دارید یا در وضعیت شبیه وضعیت شما قرار داشته اند، بازخورد بگیرید. ممکن است برخی از جنبه هایی که در مورد آن فکر نکردید وجود داشته باشد.

تصمیم بگیرید و بر نتایج خود نظارت داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که نتیجه دلخواه را به دست آورید.

مقاله مرتبط: فعالیت مغز و تصمیم گیری را می توان به سمت انتخاب های سالم تر تغییر داد

مقاله مرتبط: دکتر روانشناس خوب در تهران

راهبردهای تصمیم گیری و تصمیمات خوب

شما در هر روز باید تصمیم های بزرگ و کوچک گوناگونی را اتخاذ کنید. چه زمانی صبحانه بخورید؟ چه زمانی برای ملاقات با دوستتان بروید؟ قصد دارید چند فرزند داشته باشید؟ قصد دارید به کدام دانشگاه بروید؟

زمانی که با تصمیم هایی روبرو می شوید شاید اجازه دهید تا شانس و اقبال تصمیم گیرنده باشد! اما در بسیاری از موارد ما راهبردهای معینی را برای تصمیم گیری سپری می کنیم. برای تصمیم های بزرگ تر بسیار بیشتر از تصمیم های کوچک وقت، هزینه و انرژی صرف می کنیم.

چه راهبدهایی در تصمیم گیری وجود دارند و چه عواملی تعیین کننده تصمیم ما هستند؟ در زیر بخ چند مورد از راهبردها اشاره می کنیم:

مدل تک مشخصه ای

در این مدل فط یک ویژگی و مشخصه برای شما مهم است. برای مثال در هنگام خرید صابون در فروشگاه شاید برای شما فقط مولفه قیمت مهم باشد و فقط دنبال صابون ارزان قیمت باشید. در این مورد شما مشخصه های دیگر مثل برند، عطر یا کیفیت را نادیده گرفته اید.

این راهبرد زمانی که تصمیم شما ساده و زمان شما کم می باشد اتفاق می افتد، اما برای موقعیت های پیچیده تر نمی تواند راهبرد خوبی باشد.

مدل مشخصه های اضافه

این مدل شامل ارزیابی گزینه های ممکن و یک بررسی سیستماتیک برای هر گزینه است. این روش در هنگام برخورد با موقعیت های پیچیده تر مناسب تر است.

برای مثال ممکن است شما بخواهید یک دوربین بخرید. لیست ویژگیهایی که برای شما مهم است را یادداشت کنید و به هر کدام از -۵ تا +۵ بر اساس اولویت خود یک امتیاز دهید. برای گزینه های پیش رو بر اساس ویژگیهای که برای شما مهم است امتیاز دهید. سپس امتیازات بدست آمده را با هم مقایسه کنید و گزینه ای را که بیشترین امتیاز را دارد انتخاب کنید. این مدل می تواند مدل خوبی برای تصمیم گیری از بین چند گزینه باشد.

این مدل رمانی که شما زمان زیادی ندارید شاید مدل خوبی نباشد.

حذف بر اساس مشخصه

این مدل ابتدا توسط آموس تورسکی، روانشناس در سال ۱۹۷۲ معرفی شد. در این مدل شما گزینه ها را بر اساس مشخصه ای که برای شما مهم است ارزیابی کرده و گزینه ای که فاقد مشخصه باشد را حذف می کنید. با ادامه این روند دامنه ی انتخاب های شما محدود می شود. این روند تا زمانی که شما به بهترین انتخاب برسید ادامه خواهد داشت.

تصمیم گیری در هنگام عدم قطعیت

۳ شیوه ی قبلی در برخورد با چند گزینه ی مشخص بسیار کارامد هستند. اما زمانی که ما در انتخاب هایمان شک داریم چه اتفاقی می افتد؟

برای مثال تصور کنید که شما باید سر ساعت معینی سر کلاس باشید و دیر کرده باشید. در این همگام شما باید تصمیم بگیرید که آیا با سرعت غیر مجاز رانندگی کنید و برگه جریمه را بگیرید یا اینکه دیر به کلاس برسید و نمره منفی دریافت کنید. در این مورد شما باید دست به قضاوت و پیش بینی بر سر اینکه ایا جریمه خواهید شد یا اینکه دیر خواهید رسید بزنید.

در اینگونه موارد معمولا افراد به دو صورت تصمیم گیری می کنند.

روش اکتشافی در دسترس: در این شیوه ما برای تخمین پیشایند رویدادها، به رویداد های گذشته که مشابه آن بوده اند فکر می کنیم. برای مثال ممکن است فکر کنید که چند بار افرادی را که با سرعت در بزرگراه رفته اند جریمه شده اند؟ اگر شما نتوانید بلافاصله رویدادهای مشابه را به خاطر آورید ممکن است گزینه ای را به صورت شانسی انتخاب نمایید.

روش اکتشافی معرف: این میانبر ذهنی شامل مقایسه وضعیت فعلی ما با یک موقعیت خاص است. برای مثال شما ممکن است خود را با شخصی که برای رسیدن سر موقع به کلاس با سرعت زیادی رانندگی کرده است مقایسه کنید. اگر نمونه معرف شما شخص نامناسبی باشد که شما تصور کنید مانند آن شخص نیستید به احتمال بیشتری شما آن عمل را انجام خواهید داد.

راهبردهای تصمیم گیری می تواند متفاوت باشد و بستگی به اینکه چقدر زمان داریم و اینکه چقدر تصمیم ما مهم است با هم متفاوت هستند.

مرکز روانشناسی اکسیر خدمات روانشناختی خود را توسط متخصصین مجرب در زمینه های مختلف از جمله مشاوره فردی، مشاوره افسردگی، مشاوره اضطراب، مشاوره وسواس و … را به صورت حضوری و غیرحضوری به شما عزیزان ارائه می دهد.

مواردی که باید در نظر بگیرید

هیچ تضمینی وجود ندارد. مطمئنا شما هرگز نمی توانید از پیش تعیین کنید که آیا تصمیمی درست خواهد بود یا نه، بنابراین باید آماده ریسک باشید.
به دنبال فرصت ها بروید. اگر اشتباه کردید، آن را به عنوان یک فرصت برای یادگیری در نظر بگیرید. بسیاری از موارد تصمیمات برگشت پذیر هستند و می توانید نظر خود را تغییر دهید.
گیر نکنید و هیچ کاری انجام ندهید. اگر شما هر کاری انجام دادید که بهترین تصیمیم را بگیرید ولی هنوزنمی توانید به ذهن خود نظم ببخشید، به دلیل ترس از اشتباه و ترس از اینکه به اندازه کافی نمی دانید تصمیم گیری خود را به تاخیر نیندازید.
اجازه ندهید ترس شما را متوقف کند. بعضی اوقات مردم به دلیل ترس از اشتباه وحشت زده می شوند به طوری که آنها را فلج می کند و دید خود را نسبت به آنچه که می خواستند انجام بدهند از دست می دهند. این مانع تصمیم گیری می شود.
به خاطر داشته باشید که زمان طرف شماست. سعی کنید خودتان را از احساسات آن لحظه دور کنید. البته انجام فوری این کار غیرممکن است اما بهترین راهکار این است که بین زمان حال و زمانی که می‌خواهید تصمیم بگیرید کمی فاصله بیندازید.
تصمیم را عملی کنید. می توانید تا بی نهایت تصمیمی که گرفته‌اید را دوباره و دوباره تحلیل و بررسی کنید. اما بالاخره باید یک جا آن را متوقف کنید. آن را واقعی کنید، یادداشتش کنید. وقتی تصمیم تان بیرون از مغزتان و به دنیای واقعی آمد، مغزتان از بررسی گزینه های مختلف دست کشیده و سراغ کار بعدی می رود.
اهداف شما. تصمیم گیری در انزوا صورت نمی گیرد آنها تحت تأثیر زندگی شما قرار دارند. اهداف خود را به یاد آورید؛ کوتاه مدت و بلند مدت.حتی اگر یک تصمیم دشوار است، آن را در رابطه با اهداف خود در نظر بگیرید.
دنبال مقصر نگردید. هر تصمیمی منجر به عواقب و نتایجی چه مثبت و چه منفی خواهد بود که مسئولیت مستقیم آن با تصمیم گیرنده است. به گردن این و آن انداختن و دنبال مقصر گشتن در اغلب موارد بیهوده ترین کار است. ما نیازمند مقصر نیستیم، نیازمند تصمیم درستیم.
موقع ناراحتی تصمیم نگیرید. این زنگ خطر جدی تصمیم گیری ها است. گاهی فشار ناشی از اهمیت انتخاب ها و ارزش آن به حدی ناراحت کننده است که فرد برای رهایی از این فشار دم دست ترین تصمیم را اتخاذ می کند. این مساله آن هنگام مشکل زاست که بدانیم گاهی ساده ترین تصمیم ها، درست ترین تصمیم ها نیست. تصمیم گیری حق شماست و این حق وقتی ادا خواهد شد که دور از تنش اتخاذ شود.
تصمیمات دوگانه نگیرید. تصمیمات دوگانه و متعارض با هم می تواند عاملی شود تا از اجرای هر تصمیمی باز بمانیم و بدین ترتیب فرصت های طلایی زندگی را بین دو کفه ترازو که ظاهراً با هم برابرند از دست بدهیم. تنها کمک تصمیمات متعارض این است که می توانیم سال ها بر سر دوراهی ها بمانیم و کاری نکنیم. در واقع تصمیم های متعارض گرفتن گریزگاهی برای انتخاب نکردن است. این اعتقاد درست نیست که وقتی نمی دانید کدام یک را انتخاب کنید راحت ترین کار این است که هیچ کدام را انتخاب نکنید.

موانع تصمیم‌گیری موثر و تصمیمات خوب

اطلاعات ناکافی

اگر اطلاعات کافی درباره‌ موضوعی نداشته باشید تصمیمی که می گیرید بی اساس است. برای کسب اطلاعات درباره‌ تصمیم تان زمان صرف کنید. اطلاعاتی که جمع می‌کنید را اولویت‌بندی کنید یعنی به دنبال مهم ترین اطلاعات باشید.

اطلاعات بیش از حد

اطلاعات متناقض و بیش ازحد، تصمیم گیری را سخت می‌کند. این فرآیند «فلج موشکافی» نام دارد و گاهی به عنوان تاکتیکی برای به تعویق انداختن تصمیمات سازمانی که به اطلاعات بیشتری نیاز دارند، استفاده می‌شود.

تعداد زیاد افراد

تصمیم گیری به صورتی گروهی سخت است زیرا هرکس دیدگاه و معیارهای خود را دارد. در حالی که همه‌ این نظرات، دلیل و اهمیت آنها را باید بدانیم، یک نفر باید مسئولیت تصمیم گیری را بر عهده بگیرد.

منافع مشخص

اغلب فرآیند تصمیم گیری براساس منافع مشخصی است و این منافع معمولا آشکارا بیان نمی شوند اما ممکن است مانعی جدی باشند. به دلیل اینکه این منافع آشکارا بیان نمی شوند شناسایی و توجه به انها در تصمیم گیری سخت است. گاهی با فردی خارج از فرآیند تصمیم گیری ولی در شرایط مشابه، برای شناخت و بررسی این منافع مشورت کنید. همچنین بررسی جنبه‌های احساسی/ منطقی تصمیم با همه‌ سهامداران یا با مشاوری خارج از سازمان برای حمایت از تصمیم کمک کننده است.

دلبستگی عاطفی

مردم معمولا به وضعیتی که دارند راضی هستند ولی تصمیمات ممکن است باعث تغییراتی شوند، بنابراین تصمیم گیری برای بعضی افراد سخت است. اما فراموش نکنید تصمیم نگرفتن، خود یک تصمیم است.

تاثیر تقلید و دنباله روی بر تصمیم گیری

محققان به این نتیجه رسیده‌اند که گرایش طبیعی به دنباله‌روی از جمع باعث می‌شود افراد بیشتر بر اساس نظر اعضای خانواده، دوستان و همسایه ها تصمیم بگیرند و این باعث تصمیم‌گیری‌های غلط می‌شود. این پژوهشگران می‌گویند اینکه افراد با “دنباله‌روی از جمع” اغلب اشتباه می‌کنند از نظر تکاملی در ذات موجودات است، به عبارت دیگر موجودات، برای این رفتار برنامه‌ریزی شده‌اند.

این تحقیق بین المللی که دانشگاه اکستر انگلستان، پرینستون آمریکا، سوربن فرانسه و مرکز تحقیقات علوم کاپپیوتر و اتوماسیون فرانسه در آن شرکت داشتند در شماره آخر نشریه اینترفیس، نشریه انجمن سلطنتی بریتانیا منتشر شده است.

محققان در توضیح این رفتارها علت را “تضاد تکاملی کلاسیک بین منفعت فردی و اجتماعی” می‌دانند. دنباله روی از جمع مسئول بسیاری از اشتباهات تاریخی و فجایع بشری شناخته شده است و محققان می‌گویند علت آن است که میل طبیعی به پیروی و تعلق داشتن به جمع به توانایی افراد در تصمیم گیری درست لطمه می‌زند.

دکتر کالین تورنی، محقق ارشد این پژوهش می‌گوید: اجتماع نیرویی قدرتمند در طبیعت و جامعه است. تکرار کردن آنچه دیگران انجام داده‌اند در بسیاری موارد می‌تواند مفید باشد، مثلا اینکه چه تلفنی بخریم. اما مسئله وقتی بوجود می‌آید که آنچه دیگران انجام می‌دهند با باورهای شخص در تعارض باشد. ما در تحقیق خود نشان دادیم که تاثیرات تکاملی باعث می‌شوند افراد بیش از حد از اطلاعاتی که از اجتماع می‌آید استفاده می کنند و کارهای دیگران را بیش از آنچه باید، تکرار می کنند.

نتیجه این است که افراد گروه به تغییرات محیط اطرافشان بی تفاوت می‌مانند و بیشتر اوقات کارهای دیگران را تقلید می‌کنند تا اینکه خود تصمیم بگیرند.

از این رو افراد در گروه‌های اجتماعی تکامل یافته به تغییرات محیط اطراف ابتدا به کندی واکنش نشان می‌دهند اما بعد در واکنشی سریع، تغییراتی را که جامعه طلب می‌کند اعمال می‌کنند. این پدیده را برای مثال می‌شود در خرید، مد یا فرار گروهی در هنگام خطر دید. به عبارت دیگر به جای تصمیم گیری شخصی، بیشتر افراد بیش از حد به اطلاعات اجتماعی وابسته و از نظر تکاملی مستعد هستند که تحت تاثیر همسایگانشان قرار بگیرند، در واقع “ذهنیت گله‌وار” مبنای تصمیم گیری قرار می‌گیرد.

محققان می‌گویند اساس رفتارهای افراد در جمع، تطبیق با جمع است.

به گفته دکتر تورنی: نتایج این تحقیق نشان می دهند که ما نباید انتظار داشته باشیم گروه‌های اجتماعی در طبیعت پاسخ موثری به تغییر محیط اطراف خود نشان بدهند. کسانی که بیش از حد برای تقلید از دیگران وقت می‌گذارند، به احتمال زیاد قاعده هستند نه یک استثنا.