وسواس جز اختلالات اضطرابی و استرس است. اگر شما وسواس دارید یا فرد وسواسی هستید معمولا افکار وسواسی و رفتارهای اجباری دارید. این افکارها و رفتارها وقت گیر، پریشان کننده و در روند زندگی عادی شما اختلال ایجاد می کند.
یک فکر وسواسی، یک فکر یا تصویری است که به طور مکرر به ذهن شما می رسد. این افکار ناخواسته است و شما نمی توانید آنها را کنترل کنید و نادیده گرفتن آنها دشوار است. این افکار وسواسی شما را اجبار می کند تا یک سری رفتارهای تکراری و کلیشه ای را انجام دهید.
آیا افکار وسواسی و رفتارهای اجباری در زندگی روزمره شما دخالت دارند؟ آیا شما فرد وسواسی هستید؟ آیا با فرد وسواسی زندکی می کنید؟ انواع، علائم، درمان و کمک به خود برای این اختلال را کشف کنید.
بیماری وسواس چیست؟
وسواس به دلیل وجود عدم تعادل شیمیایی مغز است. یک اختلال روانپزشکی است که در دو سطح کارکردهای مغزی و رفتار فرد اثرگذار است.
این امر طبیعی است که شما گاهی دوباره قفل شدن درب را کنترل می کنید و یا نگران این هستید که ممکن است توسط میکروب ها آلوده شده باشید و هرازگاهی یک فکر ناخوشایند داشته باشید؛ اما اگر از بیماری وسواس رنج می برید افکار وسواسی و رفتارهای اجباری آنقدر در زندکی شما پررنگ هستند که در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد می کنند.
فقط صرف اینکه شما یک سری رفتارهای تکراری و افکار دارید به معنی این نیست که شما فرد وسواسی هستید. افکار و رفتارهای وسواسی تداخل زیادی در روند عادی زندگی ایجاد می کنند. شما برای اینکه به صورت علمی متوجه این بیماری در خود شوید باید از روانشناس متخصص کمک بکیرید. مرکز روانشناسی اکسیر در این زمینه در خدمت شما دوستان عزیز است.
وسواس را به دو دسته وسواس فکری و عملی میتوان تقسیم کرد. که نشانه ها و علائم وسواس فکری و عملی را به صورت مفصل برای شما توضیح می دهیم.
وسواس عملی
وسواس عملی شامل رفتارهای تکراری و کلیشه ای است که فرد برای کاهش میزان استرس و اضطراب خود آن رفتارها را بارها و بارها انجام می دهد. فرد با انجام رفتارهای تکراری و کلیشه ای به صورت موقت استرس خود را کاهش می دهد که فقط کاهش این استرس برای وی لذت بخش است وگرنه از انجام رفتار لذت نمی برد چه بسا ممکن است در رنج و عذاب نیز باشد.
بیشتر افرادی که وسواس عملی دارند، می دانند که رفتارها درست نیست و ترس آنها واقع بینانه نیست و رفتار آنها بیهوده است ولی انگار مجبور به انجام رفتارها هستند و نمی توانند خود را کنترل کنند.
وسواس عملی رایج عبارتند از
- شستن مکرر دست ها به دفعات و مدت طولانی در روز
- چک کردن و بررسی کردن وسائل مختلف مثل قفل بودن درب، خاموش بودن گاز، خاموش بودن برق و …
- حساسایت خیلی زیاد نسبت به تقارن بودن اشیا
- رفتار وسواسی نسبت به جمع آوری وسایل بیهوده
- تکرار مکرر کلمه یا جمله خاص
- منظم کردن دائمی وسایل در صورتیکه منظم هستند.
وسواس فکری
بیشتر افراد دارای وسواس فکری، وسواس عملی هم دارند به همین علت اسم این اختلال بیشتر وسواس فکری – عملی است زیرا این دو در اکثر مواقع با یکدیگر در افراد بروز می کنند.
همه ما اغلب اوقات افکار مزاحم مثل “نکند پولم را فراموش کنم با خود ببرم” “نکند فرزندم خفه شود” و …داشتن چنین افکاری ممکن است شما را بترساند ولی این افکار ظبیعی هستند در صورتی اختلال محسوب می شوند که زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد و فقط به این افکار تکیه کنید.
وسواس رفتاری رایج عبارتند از:
- نگرانی و استرس دائم درباره اینکه رفتارهایش به دیگران صدمه وارد کند.
- استرس شدید درباره میکروب ها و آلودگی ها
- افکار درباره نحس بودن بعضی امور و رفتارها و اشیا، خرافاتی شدید بودن
- استرس شدید درباره مورد تجاوز قرار گرفتن، رابطه جنسی
- ترس از ابتلا به بیماری
- ترس و استرس شدید درباره انجام ندادن کار خاصی مثل خاموش کردن برق ها
برخی افراد فقط مبتلا به وسواس فکری هستند و تعدادی به وسواس رفتاری مبتلا هستند و برخی هر دو اختلال را دارند. برای اینکه متوجه شوید کدام وسواس را دارید بهتر است از روانشناس متخصص کمک بگیرید. اگر دنبال متخصص روانشناس باتجربه در زمینه تشخیص و درمان بیماری وسواس می گردید متخصصین با تجربه مرکز روانشناسی اکسیر در خدمت شما عزیزان هستند. مرکز روانشناسی اکسیر به سازمان های طرف قرارداد اکسیر، خدمات رایگان رانشناسی ارائه می دهد.
تست وسواس فکری
برای تشخیص اختلال وسواس فکری – عملی در خود می توانید تست آنلاین وسواس فکری را تکمیل نمایید.
این تست آنلاین اطلاعات جزئی درباره احتمال وجود این بیماری در اختیار شما می گذارد ولی برای تشخیص دقیق و علمی این اختلال باید به متخصص روانشناس بالینی یا روانپزشک مراجعه نمایید.
تست آنلاین این اختلال دو گونه سوال را تحت پوشش قرار می دهد یکی سوالات مربوط به وسواس فکری و دیگری سوالات مربوط به وسواس رفتاری . این تست شامل ۲۰ تا سوال است که با بلی یا خیر پاسخ می دهید. برای انجام دادن و تمکیل کردن تست آنلاین اینجا کلیک کنید تا وارد صفحه تست آنلاین شوید.
درمان وسواس فکری
درمان وسواس فکری را می توان به دو دسته کلی تقسیم بندی کرد. درمان شناختی رفتاری و دارو درمانی از جمله روش های درمان این اختلال است.
درمان شناختی
درمان شناختی رفتاری از موثرترین روشهای درمان وسواس فکری است. این روش درمان وسواس فکری بر افکار و شناخت افراد تمرکز دارد و بخش بزرگی از شناخت درمانی برای وسواس، آموزش روش های سالم و مؤثر برای پاسخ به افکار وسواسی است، بدون اینکه به رفتارهای اجباری متوسل شوید.در ادامه به روشهای شناختی درمان وسواس فکری اشاره می کنیم.
خانواده درمانی
از آنجا که این اختلال اغلب باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی خانوادگی و سازگاری اجتماعی می شود، خانواده درمانی می تواند به ارتقاء درک این اختلال و کاهش درگیری های خانوادگی کمک کند. همچنین می تواند باعث ایجاد انگیزه در اعضای خانواده شود و به آنها بیاموزد که چگونه به بیماری وسواس کمک کنند.
گروه درمانی
گروه درمانی از طریق تعامل با مبتلایان به این اختلال، باعث حمایت و تشویق می شوند و احساس انزوا را کاهش می دهند.
گروه درمانی یک روش محبوب درمانی برای درمانگران و مراجعان است. گروه درمانی یک شکل بسیار مؤثر از روان‌درمانی است که مبتنی بر وابستگی متقابل و تعامل بین اعضای گروه است که متقابلاً مسائل شخصی خود را فاش می‌کنند.
درمان فشرده برگن
یکی از روشهای درمان این اختلال، استفاده از روش درمان فشرده برگن است. این روش درمان فشرده، کوتاه مدت و در چهار روز است. معمولا جلسات هفتگی به مدت یک ساعت است و پزشکان بیشتر از درمان متمرکز استفاده می کنند.
دارو درمانی
برخی از داروها، به ویژه داروهای ضد افسردگی که بر سیستم سروتونین تأثیر می گذارند، علائم این اختلال را کاهش می دهد. این دارو فقط توسط پزشک معالج تجویز می شود.
کلومیپرامین
کلومیپرامین از گروه داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای است که برای درمان نشانه های اختلال وسواس فکری- عملی که شامل افکار و اعمال تکراری است، مورد استفاده قرار می گیرد.
بررسی علت این اختلال از دید فروید و روانکاوی
فروید تثبیت در مرحله مقعدی را علل این اختلال می داند. فروید معتقد بود کودکان در این مرحله از حرکات روده بزرگشان لذت می برند. زمانی که والدین قصد آموزش آداب توالت رفتن را دارند، بچه ها باید یاد بگیرند تا این لذت را به تاخیر بیاندازند. اگر والدین آموزش را خیلی زود شروع کنند یا بسیار سخت گیر باشند، بچه ممکن است چنان خشمی را تجربه کند که ناشی از سرکوب تکانه های بن است وتکانه های ضد اجتماعی در وی فعال می شود و تمایل به بروز دارند، مثل کثیف کردن لباس ها و بهم ریختن و خراب کردن اوضاع و دستور دادن به اطرافیان.
اگر والدین این پرخاشگری کودک را با فشار و سرزنش یا تنبیه کنترل کنند، ممکن است که کودک احساس شرمساری، گناه یا کثیف بودن نماید. تکانه های پرخاشگرانه در این شرایط با میل شدید به کنترل آنها، روبرو می شوند. کودکی که میل به تخریب دارد به همان میزان تمایل به بازسازی دارد ،اگر تعارض بین بن و من، ادامه یابد؛ احتمال دارد که اختلال وسواس –بی اختیاری بروز نماید. از طرف دیگر روان تحلیل گران اعتقاد دارند که درجه تحول یافتگی “من” فراتر از کشاننده هایی است که من آنها را نفی می کند.
مکانیزم دفاعی در تحول این اختلال
فروید در تحول اختلال وسواس بر نقش چند مکانیزم دفاعی تاکید می نماید: جداسازی، ابطال، تشکل واکنشی (واکنش معکوس)؛ طی جداسازی، عواطف از فکر یا عملی جدا می شود که بعدها وسواس فکری یا وسواس عملی تبدیل می شود. البته عاطفه کاملا از هشیاری بیرون نمی رود و دائما کنترل اعمال شده برآن را به در هم شکستن تهدید می کند.
در ابطال فردی که به طور وسواسی هرگاه چراغی را خاموش می نماید؛ فکر می کند پدرم خواهد مرد، این فکر مجبورش می کند برگردد و کلید را لمس کند و بگوید “من آن فکر را برگرداندم”. ممکن است گفته شود عمل وسواس نتیجه احتمالی فکر وسواس اولیه او را باطل می کند؛ عمل که ممکن است ریشه در تکانه پرخاشگری زیربنایی نسبت به پدر داشته باشد. تشکل واکنشی، در رفتار مادری دیده می شود که به طور وسواسی اتاق بچه هایش را وقتی آنها خوابیده اند چندین بار وارسی می کند؛ این مادر به خاطر رنجش زیر بنایی اش از بچه ها شدیدا نگران آنها می باشد. فروید اعتقاد دارد که دوسوگرایی در این اختلال افزایش می یابد و دو کشاننده عشق و کینه به صورت همزمان و نه به گونه ای پی درپی احساس می شود.
همه نظریه پردازان روانکاوی با تبیین فروید موافق نیستند، به عنوان مثال، عده ای معتقدند، تکانه های پرخاشگرانه فرد در این اختلال، نشات گرفته از احساس های عدم امنیت فرد است تا تجارب مربوط به آموزش توالت رفتن اما این نظریه ها، با این نظر فروید که افراد مبتلا به اختلال وسواس– بی اختیاری، دارای تکانه های قوی پرخاشگری و نیاز متقابل برای کنترل آنها هستند؛ موافقند.
دریافت وقت مشاوره آنلاین
ثبت ديدگاه