کمال‌گرایی سالم و ناسالم

کمال‌گرایی تمایل به ایجاد استانداردهای بیش‌ازحد برای خود و یا دیگران است؛ مانند هر ویژگی شخصیتی، کمال‌گرایی شامل طیفی کامل از ویژگی‌ها، برخی مثبت و برخی منفی است که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ما تمایل داریم کمال‌گرایی را به عنوان یک ویژگی منفی در فرهنگمان مشخص کنیم، اما تحقیقات نشان داده‌ است که دو نوع سالم (سازگار) و ناسالم (ناسازگار) وجود دارد.

انواع کمال گرایی

سازگار یا سالم

این نوع کمال‌گرایی با داشتن استانداردهای بالا برای خود و دیگران، سرسخت بودن در مواجهه با ناملایمات و وظیفه‌شناسی، مشخص می‌شود. کمال گریی سالم معمولاً با رفتار هدفمند و مهارت‌های سازمانی خوب همراه است. به عنوان مثال شما ممکن است خود را فردی کمال‌گرا توصیف کنید، زمانی که به مدرسه یا سرکار می‌روید، همیشه سعی می‌کنید کارتان را به نحو احسنت انجام دهید، کارتان را به موقع تحویل دهید و انتظارات را برآورده سازید. با این حال اگر کاملاً به اهداف خود نرسید ناراحت نمی‌شوید. این نوع سالمی از این ویژگی است زیرا بر روی مثبت‌ها تمرکز می‌کند و به شما انگیزه می‌دهد که خوب عمل کنید. بسیاری از ورزشکاران و هنرمندان دارای کمال‌گرایی سازگار هستند و از آنجایی که فقط به یک حوزه از زندگی آن‌ها، ورزش و هنر مربوط می‌شود، به آن‌ها در برتری در حوزه‌های خود کمک می‌کند.

ناسازگار یا ناسالم

رفتار افراد با کمال‌گرایی ناسالم

مانند هر چیزی، اگر در کمال‌گرایی هم بیش از حد افراط شود می‌تواند ناسالم باشد. نوع ناسازگار یا ناسالم با این ویژگی‌ها مشخص می‌شود: مشغولیت فکری زیاد با اشتباهات گذشته، ترس از ایجاد اشتباهات جدید، شک و تردید در مورد اینکه آیا شما چیزی را درست انجام می‌دهید، نگران انتظارات زیاد دیگران، مانند والدین یا کارفرمایان هستید. تمایل بیش از حد به کنترل نیز از ویژگی بارز کمال‌گرایی ناسازگار است.

این نوع کمال‌گرایی ممکن است تمام حوزه‌های زندگی شما و نه تنها یک یا دو حوزه را تحت تأثیر قرار دهد. در واقع این نوع کمال‌گرایی به‌اندازه‌ای افراطی و شدید است که زندگی شما را کنترل می‌کند و باعث اضطراب و استرس شدید می‌شود. به عنوان مثال ممکن است همیشه قبل از امتحانات یا کنفرانسی که دارید دل درد بگیرید زیرا می‌ترسید نتوانید انتظارات خود یا دیگران را کاملاً برآورده سازید. یا همیشه برای اطمینان خاطر از اینکه دارید کار خوبی انجام می‌دهید و مورد احترام و دوست داشته شدن قرار دارید، از دیگران سؤال بپرسید.

ممکن است بخش زیادی از روزتان را با ترس و اضطراب ناشی از برآورده نشدن استانداردهای بالایتان سپری کنید. این یک روش مقابله ناسالم است زیرا بر روی منفی‌ها و مواردی که معمولاً نمی‌توانید کنترل کنید؛ تمرکز می‌کنید. به طور کلی، در حالی که کمال‌گرایی سازگار با سلامت روان‌شناختی و دستاوردهای بالا در مدرسه و در محل کار همراه است، نوع ناسازگارانه با پریشانی، عزت نفس پایین، اختلالات خوردن، بی‌خوابی و علائم بیماری‌های روانی مرتبط است.


مقاله مرتبط: چگونگی غلبه بر کمال گرایی


کنترل کمال‌گرایی ناسالم

اگر به نظر می‌رسد کمال‌گرایی بر زندگی شما غلبه کرده است، ممکن است زمان آن رسیده باشد که کمک بگیرید. درمان‌هایی مانند درمان شناختی رفتاری به شما در رسیدن به آرامش و رها کردن کمال‌گرایی کمک می‌کند و مانع غلبه کمال‌گرایی در زندگی شما خواهد شد. می‌توانید قادر به شناسایی علل و راه‌اندازهای کمال‌گرایی خود باشید و این کار به شما کمک می‌کند درک کنید که چطور می‌توانید آن را به شکلی مؤثرتر مدیریت کنید.

منبع: سایت verywellmind و متخصصین اکسیر

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب