خلاقیت کودک
خلاقیت کودک می‌تواند بسیار کارساز باشد. کودکان خلاق بهتر می‌توانند ارتباط برقرار کنند، استقلال و عزت نفس بالاتری دارند و در مجموع از رشد شناختی و عاطفی بهتری برخوردارند.خلاقیت از جمله مهارت‌های فکری و رفتاری است که در بسیاری از حیطه‌های زندگی کاربرد دارد. خلاقیت می‌تواند به افراد در حل مشکلات، برقراری و تداوم روابط و انجام تکالیف روزمره زندگی کمک شایانی کند.
مرکز روانشناسی اکسیر تمام خدمات خود از جمله مشاوره خانواده، مشاوره کودک، مشاوره ازدواج، مشاوره طلاق، مشاوره جنسی و … را به افرادی که تحت پوشش بیمه بانک های طرف قرارداد اکسیر هستند رایگان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
خلاقیت چیست؟
خلاقیت یکی از تظاهرات مهم شناختی است و تاریخچه‌ای طولانی در روانشناسی و تعلیم و تربیت دارد. تورنس خلاقیت را به عنوان نوعی حل مسأله مد نظر قرار داده است. به نظر او تفکر خلاق عبارت است از فرآیند حس کردن مسائل یا کاستی‌های موجود در اطلاعات، فرضیه‌سازی درباره حل مسائل و رفع کاستی‌ها، ارزیابی و آزمون فرضیه‌ها، بازنگری و بازآزمایی آنها و سرانجام انتقال نتایج به دیگران. خلاقیت به عنوان توانایی ارائه راهکارها و راه حل‌های جدید و نوین برای حل مشکلات و رسیدن به اهداف به شمار می‌رود.
خلاقیت توانایی اندیشیدن درباره امور به راههای تازه و غیرمعمول و رسیدن به راه حل‌های منحصر به فرد برای مسائل است. بنابراین، یافتن راهکارهایی جدید برای سنجش و افزایش آن می‌تواند حائز اهمیت باشد.
مقاله مرتبط: تقویت خلاقیت با بازی درمانی گروهی
آیا خلاقیت کودک را می‌شود افزایش داد؟
واضح است که خلاقیت یک ویژگی ثابت شخصیتی نیست که بی‌هیچ تغییر و تحولی در وجود انسان نهفته باشد بلکه می‌تواند تحت تأثیر عوامل یا موانعی تقویت یا تضعیف شود. تورنس معتقد است می‌توان خلاقیت کودک را پرورش داد. تاکنون برای افزایش میزان خلاقیت روش‌های متعددی مورد بررسی قرار گرفته است که در چند دسته مشخص شده‌اند:
الف) روش‌های آموزش و پرورش خلاقیت
ب) الگوهای تدریس خلاقانه
پ) شیوه‌های فرزندپروری
ت) تمرین‌هایی برای افزایش خلاقیت
ث) بازی‌ها
بنابراین بازی نیز به عنوان یکی از شیوه‌های پرورش خلاقیت کودک در نظر گرفته می‌شود. بازی و خلاقیت هر دو نیازمند تصویرسازی، بینش، حل مسأله، تفکر واگرا (مهارت ارائه راهکارهای جدید برای حل مسائل) و توانایی تجربه هیجان و انتخاب کردن هستند. از جمله بازی‌های مؤثر در افزایش خلاقیت کودک، بازی‌های ایفای نقش است.
مقاله مرتبط: آموزش خلاقیت و افزایش خلاقیت در کودکان دبستانی
مقاله مرتبط: پرورش خلاقیت کودکان خردسال
«بازی ایفای نقش» راهکاری برای افزایش خلاقیت کودک
پژوهش‌های مختلف، بیانگر اثربخشی این روش در تسهیل و افزایش خلاقیت کودک بوده‌اند. برای مثال، باروی و لیری در پژوهش خود نشان دادند افرادی که از آنها خواسته شده است نقش یک فرد خلاق را بازی کنند، در مقایسه با افرادی که از آنها خواسته شده نقش یک فرد باهوش را بازی کنند، در آزمون تفکر واگرا (تفکر واگرا به معنی توانایی فکری ارائه راه حل‌های جدید برای حل مسائل است) نمره‌های بالاتری به دست می‌آورند.
در این نوع بازی هر فرد نقشی را بر عهده می‌گیرد (مثلاً من بابا هستم و تو مامان، من دزد هستم و تو پلیس…). در واقع در این نوع بازی‌ها از فرد خواسته می‌شود خود را در یک موقعیت خیالی تصور کرده و برای حل یک مسأله نقشی را ایفا کند. این امر که افراد خود را شخص دیگری تصور می‌کنند به آنها اجازه می‌دهد در مورد شیوه‌های متفاوت انجام کارها کنکاش کرده و رفتارهای جدیدی را امتحان کنند که قبلاً تجربه نکرده‌اند.
گرفتن وقت مشاوره از اکسیر
۸۸۰۷۸۵۸۵
۸۸۳۷۸۷۵۳
ایفای نقش دارای محاسن فراوانی است. از جمله اینکه فرد دیدگاه‌های گوناگون را برای حل یک مسأله با به کارگیری زمینه ابتکاری در ارائه و طرح موضوع آن به دست می‌آورد. در بازی‌های ایفای نقش که معمولاً در گروه‌های کوچک سه تا هشت نفری انجام می‌گیرد، یک نفر نقش اصلی را ایفا کرده و مانند یک کارگردان به بازیکنان دیگر در مورد سناریو، صحنه و موقعیت‌ها توضیح می‌دهد.
افزون بر آن، باید نقش‌های تازهای را که در طول ماجرا توسط خود او یا افراد دیگر ایجاد می‌شود، بازی کند (مثلاً یک عابر پیاده). هر کدام از افراد نقشی را بر عهده می‌گیرند و سپس آن نقش را در طول ماجراهایی هدایت می‌کنند. داستان می‌تواند در جریان بازی تغییر کند و از این رو غیرقابل پیش‌بینی است. نقش اصلی، دنیای بازی را توصیف می‌کند که بقیه افراد در آن هستند. در این نوع بازی در واقع نوعی داستان‌سازی فی‌البداهه وجود دارد و برخی آن را نوعی خیال مشترک در نظر می‌گیرند که تصورات افراد در آن درگیر است.
برنامه آموزش خلاقیت کودک
به طور کلی مؤثرترین برنامه‌های آموزش خلاقیت کودک برنامه‌هایی بوده‌اند که بر ایجاد مهارت‌های تصویرپردازی تمرکز دارند. در بازی‌های ایفای نقش نیز ظرفیت خلاق افراد با استفاده از تصویرپردازی افزایش می‌یابد. در واقع بازی‌های ایفای نقش فعالیت‌هایی هستند که مستلزم تصویرپردازی هستند زیرا بازیکنان در طول بازی، یک ماجراجویی خیالی را با یکدیگر خلق و تجربه می‌کنند. کارووسکی و سوزینسکی نیز در تحقیق خود نشان دادند که آموزش ایفای نقش، سیالی و ابتکار را در شرکت‌کنندگان افزایش می‌دهد. در این پژوهش نیز بازی‌های ایفای نقش توانسته‌اند نمره‌های سیالی و ابتکار را افزایش دهند. به نظر می‌رسد این دو متغیر بیش از سایر مؤلفه‌های خلاقیت تحت تأثیر آموزش تغییر می‌کنند.
اکلر معتقد است بازی می‌تواند ذهن را برای کشف و ایجاد اندیشه‌های جدید آزاد کند. هان نیز نشان داده است جوانان می‌توانند از بازی‌های ایفای نقش برای ابراز خود و توسعه دیدگاه‌هایشان استفاده کنند و فرصتی برای تأمل و آزمایش در مورد اندیشه‌های متفاوت به دست آورند. در واقع، بازی انسان را برای درک و یادگیری اندیشه‌های جدید و اکتشاف‌های تازه، رها می‌سازد. فرد در بازی با ایجاد پیوند بین بخش‌های مجزای مغز، ترکیب‌های جدیدی خلق می‌کند.
چنانچه مشخص است والدین می‌توانند از طریق انجام بازی ایفای نقش به ارتقا و کاربردی‌سازی مهارت حل مسأله در فرزندانشان کمک کنند. والدین از طریق انجام این بازی با فرزندان و آشنایان مهارت‌هایی که لازم می‌دانند را تمرین می‌کنند و فرزندان خود را در موقعیت‌های خاص قرار می‌دهند تا نحوه رفتار آنها را بازبینی و اصلاح کنند.
آشنایی با ۱۰ بازی بی سر و صدای آپارتمانی
معرفی بازی‌های آپارتمانی که اجرای آنها ساده باشد به پرورش فکری، شخصیتی و تقویت هوش کودکان کمک می‌کند.
۱) بازی کی از چی خجالت می کشد؟
هدف: جرأت آموزی، رفع خجالت، حساسیت زدایی
قابل اجرا از ۵ سالگی
شرح بازی: هر یک از کودکان بیان می کنند که از چه چیزی یا در چه موقعیت هایی خجالت می کشند، نوع خجالت هر یک از کودکان روی تابلو نوشته و به بحث گذاشته می شود و هر کودک با توجه به نوع خجالت در موقعیت نمایشی قرار می گیرد و تشویق می شود تا با خجالت خود مبارزه و بر آن غلبه کند.
۲) بازی انتخاب شغل
هدف: بررسی علائق و استعدادهای کودک، آینده نگری
قابل اجرا از ۵ سالگی
شرح بازی: کودکان می گویند که دوست دارند در آینده چه کاره شوند و درباره علت انتخاب خود و خود شغل اطلاعاتی را به کودکان دیگر می دهند.
مرکز روانشناسی اکسیر خدمات روانشناختی خود را توسط متخصصین مجرب در زمینه های مختلف از جمله مشاوره فردی، مشاوره افسردگی، مشاوره اضطراب، مشاوره وسواس و … را به صورت حضوری و غیرحضوری به شما عزیزان ارائه می دهد.
۳) بازی دوست داشتن غذاها
هدف: تغییر ذائقه کودکان و گرایش آن ها به غذاهای مقوی
قابل اجرا از ۳ سالگی
شرح بازی: هر یک از کودکان مطرح می کنند که کدام یک از غذاها را بیشتر دوست دارند و از کدام غذا بدشان می آید و یا این که آن غذا را نمی خورند. تمامی موارد ثبت می شود و سپس درباره خواص غذاهای مقوی، سبزیجات و لبنیات برای کودکان توضیح داده می شود و مثلاً می گوییم هر کی دوست دارد قوی و زیبا بشود باید این غذا را بخورد، مثل قهرمان کارتون ملوان زبل که با خوردن اسفناج قوی می شود.
۴) بازی مهارت های زندگی
هدف: آموزش مسائل مختلف، تقویت حافظه، دقت.
قابل اجرا از ۵ سالگی
شرح بازی: این بازی را می توان به دو صورت گروهی و انفرادی اجرا کرد . می توان از وسایل پلاستیکی و اسباب بازی برای تلاش بیشتر ذهنی استفاده کرد. کودکان، مهارت هایی مثل آشپزی، بچه داری، باغبانی، خیاطی، ظرف شویی، خانه داری، خرید کردن از مغازه و مواردی از این قبیل را به شکل نمایشی بازی می کنند. مثلاً یکی نقش آشپز را بازی می کند و نحوه درست کردن ماکارونی را آموزش می دهد. هدایت به وسیله افراد گروه و راهنما انجام می پذیرد.
۵) بازی حیوانات
هدف: دوست داشتن حیوانات و پرهیز از آزار حیوانات
قابل اجرا از ۳ سالگی
شرح بازی: از بچه ها می خواهیم که به ما بگویند کدام حیوان را بیشتر از همه دوست دارند و از کدام حیوان خوششان نمی آید. موارد ثبت می شود و سپس درباره دوست داشتن و محبت کردن به حیوانات و پرهیز از آزار حیوانات برای کودکان صحبت می شود و با اسباب بازی های حیوانات، باغ وحشی توسط کودکان ساخته می شود و غذای هر حیوان و مشخصات آن حیوان به کودک آموزش داده می شود.
۶) بازی دوست داشتن
هدف: محبت به دیگران، آموزش مسائل اجتماعی، پرهیز از کینه ورزی
قابل اجرا از ۳ سالگی
شرح بازی: از کودکان می خواهیم بگویند که چه کسی را بیشتر از همه و چه کسی را کمتر دوست دارند و علت آن را نیز مطرح کنند. موارد ثبت می شود و سپس در رابطه با دوست داشتن دیگران و محبت کردن صحبت می شود و دیدگاه منفی کودکان را در رابطه با دیگران تغییر می دهیم.
۷) بازی با عروسک
هدف: بازی های خلاق، برون فکنی
قابل اجرا از ۳ سالگی
شرح بازی: به کودکان دختر عروسک و به کودکان پسر آدمک های عروسکی مختلف داده و از آن ها خواسته می شود که با عروسک ها به صورت جداگانه هر بازی که دلشان می خواهد انجام دهند و یا هر حرفی که دلشان می خواهد به عروسک خود بگویند. حرکات، حالات و محتوای ارتباطات کلامی ثبت و در جلسه بررسی می شود.
گرفتن وقت مشاوره از اکسیر
۸۸۰۷۸۵۸۵
۸۸۳۷۸۷۵۳
۸) بازی دزد و پلیس
هدف: آموزش مسائل اجتماعی، آموزش نقش، تحرک، حساسیت زدایی
قابل اجرا از ۵ سالگی
شرح بازی: یکی از بچه ها نقش دزد را بازی می کند و دیگری نقش پلیس. این بازی به خصوص برای کودکانی که از دزد می ترسند مناسب است. دزدی، کار بدی است و دزد، خیلی ترسو است. کسی که نقش پلیس را بازی می کند باید هدف از وظیفه خود را بیان کند. می توان برای ایجاد نشاط بیشتر در این بازی از وسایلی مانند چشم بند، دستبند و هفت تیر پلاستیکی استفاده کرد.
۹) بازی کشف تغییرات
هدف: افزایش دقت و حافظه
قابل اجرا از ۳ سالگی
شرح بازی: از کودکان می خواهیم وسایل داخل اتاق را به دقت زیر نظر بگیرند و سپس به یکی از بچه ها می گوییم از اتاق بیرون برود و جای یکی از اشیای اتاق را تغییر می دهیم. فرد مورد نظر باید تغییر ایجاد شده را در زمان مقرر حدس بزند این کار می تواند به صورت گروهی نیز انجام شود به این ترتیب که بچه ها رو به دیوار می ایستند و تغییر ایجاد می شود و سپس هر کدام از بچه ها زودتر تغییر ایجاد شده را حدس بزند برنده بازی است.
۱۰) بازی حدس بزن کجاست؟
هدف: افزایش دقت، سرعت عمل
قابل اجرا از ۳ سالگی
شرح بازی: یک شیء به کودکان نشان داده می شود مثل یک مهره کوچک که در دست جای می گیرد و سپس از بچه ها می خواهیم که رو به دیوار بایستند و مهره را در یک قسمت از اتاق پنهان می کنیم و هرکس زودتر جای آن را پیدا کرد برنده است این بازی می تواند به صورت انفرادی و با احتساب زمان نیز اجرا شود.
رزرو وقت مشاوره
ثبت ديدگاه