مرکز مشاوره منطقه ۲

شیوه‌های کار روانشناس بالینی در مرکز مشاوره منطقه ۲

روان شناسی بالینی و یا کلینیکی یکی از شاخه‌های کار در روانشناسی است که منحصراً به شناخت و مداوای بیماری‌های روانی می پردازد.

این نکته به این معنا نیست که آدم باید مبتلا به اختلالات شدید روانی باشد و یا علائم شدید بیماری از خود نشان دهد تا برای مداوای آن‌ها به مطب روانشناس رجوع کند. هر فردی در رابطه‌ای متقابل با محیط زندگی‌اش به سر می‌برد و مدام در حال تأثیر‌گذاری و تأثیر گرفتن از محیط زندگی اش است. به این معنا هر فردی دارای یک دنیای درون و یک دنیای بیرون است که شکل دادن به هر دوی آن دنیاها با روابطی که خاص خود آن فرد هستند و توسط افکار، احساسات و رفتارهای وی ساخته و به کار گرفته می‌شوند صورت می‌گیرد.

با این توصیف بسیاری از اوقات در راه ایجاد تعادل بین این دو دنیا چیزهایی سخت جانی می‌کنند و توان انسان را بیش از حد محدود کرده و فشارهای زیادی را به وجود می‌آورند که برای حل آن‌ها انسان احتیاج به کمک پیدا می‌کند. اشکال این گونه کمک‌ها بسیار متفاوت است. این کمک می‌تواند به صورت گپی از ته دل و حمایتی واقعی از طرف دوستی که واقعا دوست است صورت بگیرد و گاهی از اوقات این کمک حتماً باید به صورت کمکی تخصصی و توسط متخصص باشد.

در کار بالینی سه شکل اصلی برای برگزاری جلسات روان درمانی وجود دارد که بنا به نوع مشکل، هر مراجعه کننده با یکی و یا با هر سه شکل این کار آشنا می‌شود. این سه شکل در زیر قدری توضیح داده شده‌اند.

روان درمانی فردی

منظور از روان درمانی فردی شکلی است که فرد با روان درمانگر خود در جلسات ملاقاتی که فقط آن دو در آن شرکت می‌کنند حضور می‌یابد. در روان درمانی فردی این امکان فراهم می‌آید که فرد با احساسات و افکار خود آشنایی عمیق بیابد، به علت وجود آن‌ها پی ببرد، روابط فردی خود را با دیگران و با چیزهایی که زندگی جمعی را می‌سازند آشکارتر درک کرده و آن‌ها را بهتر بشناسد و در نگاه کلی شخصیت خود را بهتر درک کند. تنها بعد از این مرحله است که فرد می‌تواند برای رفع مشکلاتی که وی را فرسوده کرده‌اند اقدام کند، بدون اینکه مانند گذشته دائماً حالت ضعف، ناتوانی، درد، خودخوری، سرکش، پرخاش و خشونت و غیره جلوی رفع مشکلاتش را بگیرند.

سرعت و شکل رفع مشکلاتی که هر شخصی برای کنار آمدن با آن‌ها به روانشناس رجوع می‌کند از فرد تا فرد متفاوت است. ولی به صورت کلی می‌توان گفت که رهایی از مشکلات یعنی یادگیری جدید، یعنی یادگیری چیزها و روابط به نوعی دیگر، به نوعی که فرد، دست وابسته، اسیر مسائلش نباشد. این یادگیری روندی است که سرعت و کیفیت آن در جریان روان درمانی کاملاً به عهده‌ی خود فرد است و روان درمانگر به حکم کسی است که تشریح این راه، نحوه شروع آن، پیش بردن آن و به سرانجام رساندن آن را حمایت می‌کند.

روان درمان گروهی

روان درمانی گروهی شکل دیگری از روان درمانی است که برای مسائل معینی برقرار می‌گردد و معمولاً شکل پیشرفته‌تری نسبت به روان درمانی فردی دارد.

برای تشخیص این که روان درمانی گروهی به درد چه کسی می‌خورد هر فردی تعدادی جلسات روان درمانی فردی را پشت سر می‌گذارد و سپس می‌تواند به جمعی از کسانی که همان مشکلات را دارند بپیوندد. در این حال اعضاء شرکت کننده در گروه رفته رفته نزدیک هر عضو دیگر شده و هر عضو گروه از حمایت کنترل شده اعضای گروه برخوردار شده و تمام نقش‌های جدید و چیزهایی را که می‌خواهد یاد بگیرد تا به رابطه بهتری با دنیای درون و دنیای بیرون خود دست بیابد در تمرین با دیگران، آن‌ها را در خود درونی می‌کند.

مقاله مرتبط: گروه‌درمانی

مقاله مرتبط: انواع گروه درمانی

مقاله مرتبط: گروه درمانی چیست؟

مشاروه خانوادگی و خانواده درمانی

در خانواده درمانی تمام اعضاء یک خانواده به عنوان تک اعضای یک سیستم حرکت می‌کنند. در ابتدای روابط، مشکلاتی حضور دارند که تاب و توان یکایک اعضا را سلب کرده‌اند. هرکدام از اعضای خانواده علی رغم تلاش‌های بسیارشان برای کنترل دامنه مشکلات رفته رفته به جایی رسیده‌اند که نمی‌توانند با یکدیگر و به عنوان تک تک اعضای یک سیستم مشکلات‌شان را حل کنند؛ بلکه هر کدام با رفتارشان باعث پایدار ماندن مشکلات و سخت تر شدن آن‌ها می‌شوند.

در این حال مهم است اشاره شود که در اینجا چیزی به عنوان تقصیر و یا گناه وجود ندارد و اصلاً مهم نیست که چه کسی مسبب مسائل شده است. بلکه هدف اول در خانواده درمانی فهمیدن نقش تک تک اعضای خانواده برای برنامه ریزی و ایجاد تغییرات لازم است.

در این شکل از روان درمانی، خانواده به عنوان یک سیستم حضور دارد و می‌آموزد که راه‌ها و نظم‌های جدیدی ایجاد کند و آن‌ها را به کار بسته تا این روابط جدید جانشین روابط قبلی شوند. خانواده به عنوان یک سیستم می‌آموزد تا به جای سرپوش گذاشتن بر مشکلات که تنها موجب پا برجا نگاه داشتن آن‌ها می‌شود برای یکایک مشکلات، راه‌های جدیدی بیابد. طبیعی است که شناخت پیدا کردن تک تک اعضا خانواده از روندهای فکری، احساسی و رفتاری خود و درک نقش و موقعیت خود به عنوان یک عضو از سیستم خانواده در تمام طول روان درمانی نقش اساسی بازی می‌کنند.

مشکلات آموزشی و تربیتی که پدر و مادر و فرزندانشان با آن روبرو می‌شوند نیز در این شیوه کار بالینی به نحو بهتری نسبت به اشکال دیگر روان درمانی نتیجه می‌دهد.