مدیریت استرس کودکان
بدون شک با وجود دنیای پر از استرس امروز، دغدغه والدین آموزش مدیریت استرس کودکان به عنوان مهارت مقابله‌ای است. در جهت پاسخ به این نیاز به مهارت مدیریت استرس کودکان و راهکارهای تمرین مدیریت آن در این مقاله پرداخته شده است.
مرکز روانشناسی اکسیر خدمات روانشناختی خود را توسط متخصصین مجرب در زمینه های مختلف از جمله مشاوره کودک، مشاوره فردی، مشاوره افسردگی، مشاوره اضطراب، مشاوره وسواس و … را به صورت حضوری و غیرحضوری به شما عزیزان ارائه می دهد.
تعریف استرس
استرس تجربه هیجانی همراه با تغییرات بیوشیمیایی، روانشناختی، شناختی و رفتاری است که لزوماً شرایط دشوار و ناگوار را شامل نمی‌شود. مثلاً ازدواج، تولد یک نوزاد، تغییر محل زندگی و… مواردی از استرس هستند.
مطالعات بی‌شماری بر روی استرس و سلامت جسم و روان صورت گرفته است که نتایج آن همه دال بر آن است که استرس مدیریت نشده نقش مهمی در بیماری‌زایی دارد. با این وجود همه افرادی که در معرض استرس قرار می‌گیرند، لزوماً بیمار نمی‌شوند. این تفاوت در میزان آسیب‌پذیری در برابر استرس، به سبک مقابله و نحوه کنار آمدن افراد با استرس برمی‌گردد.
استرس به عنوان سمی برای کودکان
پیشرفت ها در محدوده وسیعی از زیست شناسی، علوم رفتاری و اجتماعی به ما کمک می کند که درک کنیم اثرات اولیه محیط اطرافما و استعدادهای ژنتیکی بر روی ظرفیت یادگیری، رفتارهای سازگار و طول عمر ، سلامت روانی- جسمی و سودمندی در بزرگسالی چه نقشی دارند.
آکادمی پزشکی اطفال آمریکا به اطلاعات جدیدی درباره اثرات مضر استرس های سمی بر روی رشد مغز دست یافته اند که نشان می دهد با اثر بر روی زندگی اولیه انسان در بزرگسالی اختلالاتی را بوجود می آورد.
استرس های سمی برخلاف استرس مثبت و قابل تحمل، به صورت یک فعالیت طولانی و بیش از حد فیزیولوژیکی، جوابگویی سیستم های بدن را مختل می کند. مشکلات خانوادگی، تحصیلی، رفتاری و رشدی در دوران کودکی می تواند اثرات طولانی مدت و میان نسلی داشته باشد و در مشکلات دوران کودکی و تجربه های اولیه کودک با استرس، فرد نمی تواند ظرفیت سازگاری رشد خود را تحلیل کند و مهارت های مطابقت خود با وضعیت را یاد بگیرد.
گفته می شود در دوران کودکی استرس طبیعی برای رشد سالم اهمیت دارد اما ماهیت استرس سمی در غیاب تعدیل کننده یک نیاز بازگشت استرس فیزیولوژیکی به مرحله اولیه و طبیعی را بوجود می آورد.
اولین مرحله شناسایی کودکان در مرحله ریسک بالا است که حمایت خانواده در این کورکان بسیار حائز اهمیت است. مرحله دوم استراتژی های جلوگیری و پیشگیری است. کودکان با استرس سمی بالا باید تحت نظارت مکرر و مداوم متخصص و خانواده باشد و از حمایت اجتماعی و خانوادگی بهره مند شود. موارد پیشگیری کننده به شرح زیر است:
- آموزش والدین، پرستارها، مربی ها و معلمان پیش دبستانی به منظور بالا بردن آگاهی آنها از علائم استرس سمی در دوران کودکی اولیه که اثر بر یادگیری، رفتار و سلامت کودک دارد.
- فعالیت های اجتماعی کودک مانند برنامه های بعد مدرسه، ژیمناستیک، نقاشی و… که به کودکان کمک می کند با رفتارهای سازشی از پس آن برآید.
- آموزش مددکاران اجتماعی برای شناسایی اثرات اجتماعی و برنامه های حرفه ای برای بررسی نیاز های مهم کودک و خانواده.
- سیستم های پرورشی و مراقبت از کودکان گمراه را در اختیار قاضی های دادگاه نوجوانان قرار دهیم.
در مان استرس سمی:
- شناسایی عوامل خانوادگی – اجتماعی منجر به استرس سمی در کودکان
- راهنمایی کودکان به منظور پدیدار شدن مهارت های زبانی، عاطفی، اجتماعی و تشویق به سازگاری با محیط و خانواده
- بررسی متابولیسم، قلب و عروق، رشد اعصاب و ایمنی کودکان در معرض استرس سمی
- حمایت کودکان و تمارین رفع استرس
فواید مهارت مدیریت استرس کودکان
افرادی که از مهارت مدیریت استرس برخوردارند، هنگام رویارویی با آن می‌توانند از روش‌های مقابله‌ای سازگارانه و کارآمدی استفاده کنند و دشوارترین استرس‌ها را با موفقیت پشت سر بگذارند.
مهارت مدیریت استرس چیست؟
مهارتی که فرد به وسیله آن می‌تواند با فشارها و نقش‌های ناشی از زندگی و همچنین استرس‌های دیگر مقابله کند یا آنها را مدیریت کند تا باعث فرسودگی روانی و جسمانی‌اش نشود.
توانایی مقابله با استرس به معنای آن است که بتوان منابع استرس‌زای زندگی را یافت و اثر آن بر خود را درک کرد تا بتوان به شکلی عمل نمود که میزان استرس کنترل شود. این بدان معنا است که منابع استرس‌زای زندگی به نحوی کشف شود و با اعمال تغییرات فیزیکی یا محیطی کاسته شود یا اینکه اگر فرد با تنش‌های حتمی و گریزناپذیر روبرو شد، بتواند با حفظ آرامش خود مانع از بروز مشکلاتی برای سلامت خود شود.
در مهارت مدیریت استرس کودکان، کودک می‌آموزد که در جهت تغییر واقعه پراسترس یا عوض کردن اثرات آن گام بردارد. والدین باید توجه داشته باشند که در زمینه مقابله با استرس موارد متعددی دخیل هستند. برای مثال، ویژگی‌های خود شخص که پیش از روی دادن استرس وجود دارند؛ مانند عزت نفس، احساس تسلط بر موقعیت، سبک‌های شناختی، منبع کنترل، خودکارآمدی و توانایی حل مسأله.
رسالت والدین در خصوص کودکان
والدین در خصوص استرس کودک خود وظایفی برعهده دارند که عبارتند از:
شناخت علائم استرس در کودکان (جسمی، روانی و هیجانی)
والدین باید همواره به حالات کودک خود توجه داشته باشند. استرس دارای علائم گوناگونی است؛ برای مثال، سفت شدن عضلات، عرق کردن بدن، تند شدن ضربان قلب، تشدید دم و بازدم و ناآرامی معده در استرس‌های زودگذر. برخی نشانه‌های استرس متوالی و مزمن عبارتند از خستگی، خشم، اختلال خواب و اختلال خوردن.
شناسایی دلایل استرس
والدین باید بتوانند با روابط صمیمانه میان خود و کودک، با آرامی به شناسایی دلایل استرس در فرزند خود بپردازند و از هر گونه رفتار شتابزده بپرهیزند.
مرکز روانشناسی اکسیر تمام خدمات خود از جمله مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره طلاق، مشاوره جنسی و … را به افرادی که تحت پوشش بیمه بانک های طرف قرارداد اکسیر هستند رایگان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
مداخله صحیح و به‌موقع
والدین باید هنگام شناسایی استرس در کودک خود، با واکنشی صحیح و به‌موقع، کودک خود را در مدیریت استرس و کاهش عوارض استرس مدیریت نشده کمک کنند.
تمرین راه حل‌های غم با هدف یافتن راه‌های کنار آمدن با غم در زیر جهت آشنایی والدین بیان شده است.
تمرین «راه حل‌های غم»
برگه‌ای با نام راه حل‌های غم به کودک داده می‌شود که در زیر نمونه‌ای از آن را مشاهده می‌فرمایید. از او می‌خواهیم برای کاهش غم راهکارهای کمکی ارائه کند.
برگه راه حل‌های غم:
- پای مادر نیما می‌شکند و او را به بیمارستان می‌برند. برای آنکه نیما کمتر غمگین شود، چه پیشنهادی دارید؟
- بهترین دوست پریسا به شهر دیگری می‌رود و برای آنکه پریسا کمتر غمگین شود، چه پیشنهادی دارید؟
- برخلاف میل ملیکا، خانواده‌اش مشغول اسباب‌کشی به محل دیگری هستند. برای آنکه ملیکا کمتر غمگین شود، چه پیشنهادی دارید؟
در آخر با کودک به بحث و گفتگو بپردازید. می‌توانید سؤالاتی نظیر سؤالات زیر بپرسید.
- به نظر شما آیا همه احساس غم می‌کنند؟ اگر نه، چرا؟ آیا می‌توان با کمک بعضی راهکارها میزان غم را کاهش داد؟
- و در انتها راهکارها را نوشته و در مکانی قابل رؤیت نصب می‌کنیم.
ثبت ديدگاه