نقاشی کودکان
کودکان نقاشی را دوست دارند و تقریباً همه کودکان از سن ۱۲ تا ۱۸ ماهگی می‌توانند قلم در دست بگیرند و روی کاغذ علائمی بکشند. در این مرحله کودکان قصد ندارند چیز خاصی را از طریق خط‌خطی‌هایشان روی کاغذ نشان دهند اما با افزایش سن انگیزه آن‌ها تغییر می‌کند. در سنین بالاتر همان‌طور که این علائم رئالیست‌تر می‌شوند، حاوی پیام‌هایی برای والدین هم خواهند بود.
در این مقاله درباره الگوهای پیشرفت نقاشی کودکان و پیام‌های پنهان در آن‌ها می‌خوانید.
مراحل کامل شدن مهارت نقاشی کودکان
مرحله خط‌خطی کردن (۲ تا ۴ سالگی)
مرحله پیش شماتیک (۴ تا ۷ سالگی)
مرحله شماتیک (۷ سالگی به بالا)
مقاله مرتبط: سیر نقاشی در کودکان و تفسیر آن
مقاله مرتبط: اهمیت نقاشی کودکان و تفسیر آن
مرحله خط خطی کردن
همان‌طور که در تصویر می‌بینید، در نقاشی‌های این مرحله هیچ رئالیسم یا واقع‌گرایی دیده نمی‌شود. هیچ‌چیزی که بتوان آن را با نمونه واقعی آن در جهان خارج مقایسه کرد یا تصور کرد که کودک قصد به تصویر کشیدن آن را داشته است وجود ندارد. این خط‌خطی‌ها به صورت تصادفی و بدون انگیزه خاصی کشیده می‌شوند. با این حال در اواخر این دوره پدیده‌ی با نام “رئالیسم اتفاقی ” رخ می‌دهد که در آن کودک خط خطی‌هایش را چیزی فراتر از چند خط ساده تفسیر می‌کند. برای مثال ممکن است کودکتان میان انبوهی از خط‌هایی که کشیده است یک ماشین ببیند. البته مطالعات اخیر روانشناسان انواع مختلفی از خط خطی کردن را در بین کودکان سراسر جهان یافته است.
مرحله پیش شماتیک
در این مرحله کودک تلاش می‌کند تا چیزهایی که در اطراف خود می‌بیند را نشان دهد و تمرکز کودک بیشتر روی نمایش انسان‌ها، طبیعت و ساختمان‌هاست. ویژگی برجسته نقاشی‌های این مرحله این است که موضوع در آن‌ها برجسته است اما همیشه به خوبی تصویر نشده است. رایج‌ترین اشتباهی که کودکان در این دوره مرتکب می‌شوند این است که دست‌ها و بدن را بدون کشیدن گردن با هم ادغام می‌کنند؛ یعنی بدن و دست‌ها یک تکه هستند. در نقاشی‌های این مرحله معمولاً جزییاتی مثل انگشت‌ها نادیده گرفته می‌شوند.
در پایان این مرحله، نقاشی‌ها واقع‌گرایانه‌تر می‌شود و جزییاتی که قبلاً نادیده گرفته می‌شد به تصویر کشیده می‌شوند. در این دوران “واقع‌گرایی انتزاعی ” هم رخ می‌دهد، یعنی تصویری که کودک از اشیا ارائه می‌دهد بسیار دقیق‌تر از شناختشان از آن اشیاست. همچنین کودک نمی‌تواند از منظری واحد نقاشی بکشد. برای مثال اگر کودک یک مرد با فنجانی در دستش بکشد، شما هم دست مرد را کامل می‌بینید و هم فنجان؛ درحالی‌که در جهان واقع شما نمی‌توانید قسمتی از فنجان که با دست مرد پوشانده شده را ببینید. در پایان این مرحله ممکن است کودک لباس‌ها را هم بکشد.
مرحله شماتیک
در این مرحله می‌توانید جزییات اشیا را هم ببینید. تصاویر مفاهیم بیشتری دارند و شواهدی از یک طرح کلی را می‌توان در آن‌ها یافت. به این معنا که وقتی کودک می‌خواهد یک دریا بکشد ممکن است ماهی‌ها، صدف، شن و ماسه و دیگر تصاویر مربوط به درک کودک از دریا را نیز بکشد. کلمات و نشانه‌ها هم برای افزودن معنا به نقاشی اضافه می‌شوند. نقاشی‌های کودک از انسان هم با جزییات بیشتری مثل کک‌ومک و لباس همراه است. شاخص اصلی که نشان می‌دهد که کودک به این مرحله رسیده این است که نقاشی‌های کودک از یک منظر واحد کشیده می‌شود؛ برخلاف آنچه در مرحله قبل اتفاق می‌افتد. در این مرحله نقاشی‌های کودک به “رئالیسم بصری ” می‌رسد به این معنا که نقاشی‌های کودک بسیار واقع‌بینانه‌تر می‌شود.
از نقاشی کودک به چه چیزهایی می‌توان پی برد؟
اگرچه این روش یک روش شناخته شده برای درک احساسات کودکان است، بحث‌های زیادی درباره میزان صحت و قابل اطمینان بودن این روش میان روانشناسان وجود دارد؛ به‌ویژه درباره استنباط‌هایی که شواهد دیگری برای آن‌ها پیدا نشده است. با این حال برخی از رایج‌ترین ویژگی‌های نقاشی‌های کودکان و احساسات مرتبط با آن‌ها اشاره می‌کنیم.
مقاله مرتبط: تفسیر آدمک در نقاشی کودکان
نشانه‌های تکانشگری
- ناتوانی در ادغام اجزای نقاشی
- اندام نامتقارن
- نقاشی‌های پشت نما
- شکل‌های بزرگ
- انسان‌های بدون گردن
نشانه‌های تزلزل و احساس بی‌کفایتی
- اشکال اریب
- سر کوچک
- دست‌های نصفه
- شکل هیولا یا شکل‌های عجیب و غریب
- انسان‌هایی بدون بازو، پا یا شانه
نشانه‌های اضطراب
- اختلاف جزئی در بدن، دست و پا، اندام و گردن (ترکیب آن‌ها)
- پاهای به هم فشرده
- انسان‌هایی بدون چشم
- ابر، باران و یا پرندگان در حال پرواز
نشانه‌های کمرویی
- اشکال کوچک
- بازوهای کوتاه
- بازوهای چسبیده به بدن
- انسان بدون بدن یا بینی
نشانه‌های خشم
- چشم‌های لوچ
- بزرگنمایی دندان‌ها
- بازوهای بلند
- ست‌های بزرگ
- محتوای جنسی
می‌بینید که نقاشی‌های کودکان بسیار بیشتر ازآنچه در نگاه اول به نظر می‌آید، حرف برای گفتن دارد.
ثبت ديدگاه