نقاشی کودکان

نقاشی کودکان فعالیتی آشنا و عادی است که بر رشد ذهنی بچه ها تاثیر زیادی دارد. کودکان به نقاشی علاقه دارند و با هر چه در دسترس شان باشد، طرح هایی می کشند که متناسب با سن و روحیه ی آن هاست. این طرح ها به مرور و با رشد کودک، کامل تر می شوند و برای ما، مفهوم روشن تری پیدا می کنند.

یک جنبه ی کشیدن نقاشی، بازی و سرگرمی و جنبه ی دیگر آن، رشد و تکامل ذهن و پیشرفت توانایی است. کودکان عواطف درونی خود را که برای ما دست نیافتنی هستند، در نقاشی هایشان نشان می دهند.

توجه به مراحل رشد، به ما می فهماند که میان کودک و انسان بالغ، تفاوتی بنیادی وجود دارد، تفاوتی که نمی توان آن را فقط براساس سال های تجربه توجیه کرد. او طی رشد دگرگون می شود، به گونه ای که نوع دگرگونی هر مرحله با مرحله ی قبل و مراحل بعد متفاوت است. برخی از دانشمندان، مراحل رشد هنر را با مراحل رشد فکری یکسان شمرده اند.

با تایید و تشویق کارهای هنری کودکان، می توان اعتماد به نفس آن ها را تقویت و شوق تجربه های بعدی را در آنان ایجاد کرد. لذت نقاشی کردن و ساختن چیزی، برای کودک به معنای مفید، ‌سازنده، توانات و مبتکر بودن است و تاثیر مهمی بر ذهن او می گذارد؛ به همین دلیل، در فعالیت هایی چون نقاشی کودکان به هیچ وجه نباید از الگو یا مدل استفاده کرد. بچه ها باید آزادانه در مورد موضوع فکر کنند و ایده ی خود را در حد توانایی شان اجرا کنند تا از درون ارضا شوند. با توجه به این دیدگاه، نقاشی کودکان جنبه ی تربیتی دارد نه آموزشی.


مقاله مرتبط: سیر نقاشی در کودکان و تفسیر آن


نقاشی کودکان را چگونه تفسیر کنیم؟

نقاشی کودکان زبان آنهاست.کودکان برخلاف بزرگسالان هستند. آنها از طریق نقاشی کشیدن، قصه گویی، بازی کردن و… شناخته می شوند.

نقاشی به ما کمک می کند تا به دنیای درونی و روح کودک پی ببریم، بدانیم چه نیازهایی دارد، آیا کودک ناسازگار یا بیمار است؟ در بزرگسالی می خواهد چه کاره شود و… به دلیل علاقه ی بسیار ی از خانواده های عزیز و اهمیت نقاشی کودکان در این مقاله مفهوم خورشید، ماه، آسمان، زمین، اتومبیل و حیوانات رابا هم بررسی می کنیم، لطفاً توجه داشته باشید که شما به کودک، موضوع نقاشی نمی دهید و خودش آزادانه نقاشی می کند.


مقاله مرتبط: نقاشی کودکان و مراحل نقاشی کشیدن کودکان


معنا در نقاشی کودکان

خورشید و ماه

در اغلب نقاشی کودکان، خورشید دیده می شود. خورشید نشانه ی امنیت، خوشحالی، گرما، قدرت و به قول روانشناسان خورشید به معنی پدر است. وقتی رابطه کودک و پدر خوب است کودک خورشید را در حال درخشیدن می کشد و وقتی رابطه ی آن دو مطلوب نیست کودک خورشید را در پشت کوه ناپدید می کند.

ترس کودک از پدر به رنگ قرمز تند و یا سیاه در نقاشی دیده می شود. البته با یک نقاشی ما به قضاوت نمی پردازیم بلکه باید چندین نقاشی کودک را بررسی کرد. ماه نشانه ی نیستی است. اغلب کودکان ماه را کنار قبر و قبرستان می کشند. کودکان در نقاشی خود ماه را با مرگ معنی می بخشند.

معنای نقاشی کودکان

آسمان و زمین

آسمان به معنی الهام و پاکی است. ولی زمین به معنی ثبات و امنیت می باشد. کودکان خیلی کوچک هیچ وقت خطی برای نشان دادن زمین ترسیم نمی کنند، ولی در سن ۵ یا ۶ سالگی که آغاز به درک دلایل منطقی می کنند به کشیدن زمین نیز می پردازند.

اتومبیل

در جامعه ی امروزی ماشین نشانه قدرت است، به همین دلیل در نقاشیهای کودکان مخصوصاً پسر بچه ها ماشین زیاد دیده می شود. وقتی یکی از اعضای خانواده که اغلب پدر و گاهی خود کودک است، رانندگی می کنند، از دیدگاه برون فکنی اهمیت پیدا می کند. بیشتر نوجوانان به بهانه ی اینکه کشیدن تصویر آدم حوصله شان را سرمی برد یا سخت است، از کشیدن شکل آدم خودداری می کنند اما به اعتقاد پژوهشگران ترجیح دادن کشیدن ماشین در این دوره خود به خود نشان دهنده ی وابسته بودن شخص به دنیای خارج و زندگی ماشینی است. البته این مسائل بستگی به سن، فرهنگ و عوامل ذهنی و… نوجوان دارد.

حیوانات

اگر در نقاشی کودک شما تصاویر حیوانات دیده می شود ، ممکن است دلایل مختلفی وجود داشته باشد که شما با صحبت کردن با کودک پی به آن می برید. کودکی که در روستا زندگی می کند و یا حیوانات خانگی دارد و یا عاشق حیوانات باشد و یا حتی زیاد به باغ وحش برود طبیعی است که حیوان بکشد. پس فرهنگ و طرز زندگی کودک در خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر کودک به نوعی با حیوانات رابطه نداشته باشد و حیوان برای او در دسترس نباشد تصویر حیوان در نقاشی او اهمیت خاصی پیدا می کند. گاهی ممکن است کودک احساس گناه و تقصیری را که تجربه کرده و جرأت نکرده آن را ابراز کند در نقاشی و در قالب حیوان نشان دهد.


مقاله مرتبط: معنا و تفسیر نقاشی کودکان به زبان ساده


اهمیت نقاشی کودکان

نقاشی پلی برای برقراری ارتباط با درون کودکان است. آن دنیای شخصی خود را می آفرینند و واقعیت ها را همان گونه که می دانند و می شناسند، می کشند. در واقع آن ها نه فقط آن چه را می بینند ؛ بلکه آن چه را از جهان پیرامون درک می کنند، می کشند، به همین دلیل نقاشی ها با تصویر بزرگسالان متفاوت است.

در نقاشی کودکان، گاه تنه ی درخت زرد، آسمان صورتی، گربه قرمز و صورت انسان بنفش می شود. احساس کودک به هر چیز رنگ تازه ای می دهد ؛ به همین دلیل، ‌معلم می تواند از دانش آموزان بخواهد که هر یک مثلاً خانه، درخت، گربه و مورچه و. .. ذهنی خود را بکشند و آن را به هر رنگی که در ذهن مجسم کرده اند، نشان دهند.

عواطف و افکار کودکان از طریق تغییر شکل ها و رنگ ها، ‌جابه جایی عناصر، بزرگ و کوچک کشیدن موضوعات به دلخواه و. .. نمایش داده می شود. تمایل به کشیدن تصاویر نزدیک به واقعیت در کودکان، متفاوت است گاه زودتر و گاه دیرتر به وجود می آید. در هیچ شرایطی برای کودکان شکلی نکشید، رنگ انتخاب نکنید، الگو یا مدل نقاشی ارائه ندهید بلکه تنها به آن ها کمک کنید تا تصویرهای ذهنی جالب و تازه ای بکشند و آن ها را رنگ آمیزی کنند تا خلاقیتشان پرورش یابد.

نقاشی در روحیه و توان ذهنی کودکان چه تأثیراتی دارد؟

هر مهارتی که در برگیرنده مهارت های دیگر باشد، مطمئناً به شکل خلاقانه به کار خواهد رفت. نقاشی از جمله این امور است زیرا در ایجاد هماهنگی، رشد و گسترش توانایی های ذهنی، روانی و مهارت های حرکتی بی تأثیر نیست.در واقع برخلاف تصور والدین نقاشی امری ساده نبوده و در حد گرفتن قلم و اتصال کردن چند خط نیست، بلکه به تنهایی تنظیم کننده و هماهنگ کننده قوای متعدد است.

گاهی از جهات کاری متفاوت در درون ساختار آدمی است. برای مثال نقاشی کردن توان کنترل حرکت های غیرارادی انگشتان، مچ، آرنج و کتف، مقابل هم قراردادن انگشتان شست و نشانه، ایجاد ارتباط عصب شناختی بین چشم و دست، توان ترسیم خطوط و رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، رشد و تکامل حس زیباشناسی، ایجاد تعامل و ارتباط بیشتر با محیط، توان جداسازی امور و مدیریت در ترسیم اشکال را دارد که از جمله واضح ترین آثار نقاشی بر روند تکامل فرآیندهای ذهنی و روانی کودک است.

آیا نقاشی می تواند ملاک ارزیابی ضریب هوشی کودک باشد یا خیر؟

 هوش، جریانی است پویا و قابلیت پذیر. این که نقاشی بتواند چنین قابلیتی را بسنجد از گذشته تاکنون بین روان شناسان اختلاف نظرهای زیادی وجود داشته است اما امروز با گسترش دیدگاه ترکیبی به این نتیجه رسیده ایم که برای سنجش هوش استفاده از ابزار و آلات متعدد روان شناسی از اعتبار بیشتری در زمینه سنجش هوش برخوردار است تا استفاده از یک وسیله، به همین منظور توصیه می شود در زمینه سنجش هوش از دو یا سه وسیله استفاده شود و دو کودک در طول یک مدت زمان مشخص و با فاصله های معین مورد آزمون و سنجش قرار گیرند. ترکیب اعداد به دست آمده و کسب میانگین آنها از اعتبار بیشتری برای دستیابی به هوش عمومی برخوردار خواهد بود.

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب