سیکل معیوب پرخاشگری کودک و والدین

پرخاشگری کودک چیست؟

پرخاشگری کودک چیست؟ پرخاشگری یکی از مهم‌ترین مشکلات در برقراری ارتباط و در برخی از تحقیقات به عنوان عامل زمینه‌ساز اختلالات رفتاری قلمداد می‌شود. به طور کلی پرخاشگری عبارت است از هر گونه رفتاری که مستقیماً به قصد آسیب رساندن به خود و دیگران از یک فرد سر می‌زند.

مرکز روانشناسی اکسیر خدمات روانشناختی خود را توسط متخصصین مجرب در زمینه های مختلف از جمله مشاوره کودک، مشاوره فردی، مشاوره افسردگی، مشاوره اضطراب، مشاوره وسواس و … را به صورت حضوری و غیرحضوری به شما عزیزان ارائه می دهد.

پرخاشگری کودک

یکی از مشکلاتی که بسیاری از والدین آن با مواجه هستند، پرخاشگری کودک آنها است که خود یکی از عوامل بروز استرس و فشار روانی موجود در محیط خانواده است. احتمالاً پدران و مادرانی که دچار استرس شدید باشند، نمی‌توانند وظیفه خود را نسبت به فرزندانشان به درستی انجام دهند. متأسفانه هر چه مشکل رفتاری کودک بارزتر شود، استرس والدین نیز بیشتر می‌شود و نمی‌توانند روش تربیتی موفق‌تری را در مورد فرزندان خود اعمال کنند و این امر منجر به پیدایش و شدت یافتن اختلال رفتاری در بین فرزندان آنها می‌شود.

اسکات، در این زمینه خاطر نشان می‌سازد که بیشتر رفتارهای پرخاشگرانه‌ای که کودکان از خود بروز می‌دهند، ناشی از شیوه‌های تربیت کودک آنها است. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که در خردسالی رفتارهای پرخاشگرانه و تهاجمی از خود بروز می‌دهند، به احتمال بیشتری در نوجوانی نیز مرتکب بزهکار‌ی‌های متعدد می‌شوند. به بیان دیگر کودکان پرخاشگر به علت نداشتن روابط اجتماعی سالم و شیوه‌های حل تعارضات فردی یا گروهی، بیشتر از سایر کودکان دست به اعمال تند و خشن می‌زنند.

در حالی که رفتارهای تهاجمی والدین میزان رفتارهای خشونت‌آمیز و پرخاشگری کودک را افزایش می‌دهد، پرخاشگری کودک نیز موجب تشدید فشار روانی خانواده به‌ویژه والدین می‌شود. این تسلسل باطل می‌تواند همچنان تداوم یابد. بنابراین مسأله مطرح این است که چگونه می‌توان با این تسلسل باطل مقابله کرد.

پرخاشگری کودک تا حدودی در کودکان در سنین مختلف وجود دارد و در واقع پاسخی به ناکامی‌های محیطی است. نکته مهم و اساسی که والدین باید آن را در نظر بگیرند، برخورد مناسب با این رفتار است.

مقاله مرتبط: آموزش های والدین و پرخاشگری کودکان

راهکارهایی برای والدین درباره پرخاشگری کودک

هرگز به تنبیهات فیزیکی که موجب آسیب بدنی یا عاطفی کودکتان می‌شود، متوسل نشوید. هنگامی که می‌خواهید کودک خود را متوجه سازید که عمل خلافی انجام داده است، لزومی ندارد به او آسیب دردناکی وارد کنید. تنبیه بدنی به هیچ عنوان مورد تأیید نیست و می‌تواند اثرات بسیار مخربی بر جای بگذارد. والدین باید در تمامی موارد هیجانات خود را کنترل کنند و کودک خود را تنبیه ننمایند. تنبیه بدنی به دلایل زیر در تمامی موارد نفی می‌شود:

۱) حتی اگر تنبیه بدنی در حال حاضر رفتار بد کودک شما را متوقف سازد، او را متقاعد می‌کند که ابراز خشونت برای غلبه بر دیگران امر جایزی است. کودکانی که اغلب در معرض ضرب و شتم والدین خود قرار دارند، خود نیز بیشتر به ایراد ضرب و شتم روی می‌آورند و ضرب و شتم را یک راه قابل قبول برای ابراز خشونت می‌یابند.

۲) تنبیه بدنی می‌تواند باعث آسیب رساندن به کودک شود و در مواقعی این آسیب می‌تواند بسیار جدی باشد.

۳) تنبیه بدنی، کودک را عصبانی و از والدین بیزار می‌کند. بنابراین به جای یادگیری خویشتن‌داری و تسلط بر نفس، اعمال او آینه تمام‌نمای رفتار والدینش می‌شود و یاد می‌گیرد که برای محفوظ ماندن از تنبیه، رفتارهای نادرست خود را دور از چشم پدر و مادر ادامه دهد. کلید موفقیت در تربیت، عبارت است از ثبات و ملایمت. اگر چه خیلی سخت است ولی سعی کنید به محض اینکه کودکتان قانون مهمی را نقض کرد، فوراً واکنش نشان دهید اما اجازه ندهید که خشم شما بر خونسردی‌تان غلبه کند.

مقاله مرتبط: روش های موثر به جای تنبیه و فریاد زدن

زمانی که احساس می‌کنید در مقابل پرخاشگری کودک ممکن است کنترل خود را از دست دهید، نفس عمیقی بکشید و تا ده بشمارید و در صورتی که برایتان مقدور است شخصی دیگر را به مراقبت از کودک بگمارید و خودتان محل را ترک کنید. به خود یادآور شوید که شما از کودکتان بزرگ‌تر هستید و باید از او عاقل‌تر باشید. شما باید این مطلب را کاملاً درک کنید که در این سن او به طور عمد سعی ندارد موجب آزردگی و عصبانیت شما شود. در نتیجه سعی کنید خویشتن‌دار باشید و کنترل خود را از دست ندهید.

برخی از کودکان طبیعت پرخاشگرانه دارند که آن را در طول سال دوم زندگی از خود بروز می‌دهند. این کودکان دوست دارند کنترل و مسؤولیت تمامی امور پیرامون را در دست گیرند و هنگامی که نمی‌توانند به پیروزی برسند، می‌خواهند همه انرژی خود را صرف رفتارهای خصمانه‌ای نظیر لگد زدن، اقدام به کتک‌کاری یا وارد کردن ضربه کنند.

اگر کودک رفتار پرخاشگرانه‌ای انجام داد، با حفظ کنترل خود باید او را از نزدیک زیر نظر داشت و محدودیت‌های ثابت و استواری برایش تعیین شود. باید به کودک اجازه داد شود برای تخلیه انرژی خود به انجام بازی‌های بدنی و ورزش مشغول باشد ولی هنگامی که با کودکان دیگر مشغول بازی است، برای پیشگیری از مشکلات باید به دقت او را زیر نظر داشته باشیم.

مرکز روانشناسی اکسیر تمام خدمات خود از جمله مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره طلاق، مشاوره جنسی و … را به افرادی که تحت پوشش بیمه بانک های طرف قرارداد اکسیر هستند رایگان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

در برخی از خانواده‌ها به‌خصوص در مورد پسرها، تهاجم مورد تشویق قرار می‌گیرد و والدین آنها با غرور کودکشان را بی‌مانند و بااراده می‌نامند و معتقد هستند کودک آنها زمانی حمله به کودکان دیگر را آغاز می‌کند که می‌خواهد اراده خود را به آنها ثابت کند. به هیچ وجه نباید رفتار خشونت‌آمیز در کودک از جانب والدین و اطرافیان مورد تقویت و تشویق قرار گیرد و باید این نکته به روش‌های مختلف به کودک گوشزد شود که بایستی به دیگران احترام بگذارد.

منفعل، پرخاشگر یا جسور؟

تا به حال پیش آمده است وقتی که از کسی تقاضای کمک می کنید، یا حتی زمانی که ناامیدی خودتان را به کسی ابراز می کنید یا الویت های خود را برای انتخاب قرار دهید، احساس بدی به شما دست بدهد؟

آیا بخاطر احساس گناه یا خجالت تسلیم انتخاب های دیگران شده اید؟ آیا به منظور رسیدن به آنچه می خواهید بیش از حد پرخاشگرانه برخورد کرده اید؟

اگر هر یک از موارد فوق را تجربه کرده اید احتمالا مشکل در ابراز وجود دارید.

ابراز وجود به معنی توانایی بیان انتخاب ها ، اولویت ها و انتقاد های خود از طریق روش صادقانه و روشن به طوری که به خود و دیگران احترام بگذاریم، است.

در مواردی که درگیر روابط نزدیک هستیم و یا کار ما در خطر است، ابراز وجود می تواند دشوار باشد. فردی ممکن است از طرد شدن یا قضاوت منفی بترسد، مخصوصا زمانی که آروزها و ایده های ما متفاوت از طرف مقابلش است. یا فردی ممکن است توقع داشته باشد که همه افراد تفکرات و الویت های یکسانی داشته باشند.

به طور کلی، در روابط اجتماعی سه الگوی رفتاری قابل تشخیص است: رفتار منفعل، پرخاشگر و جسور.

رفتار منفعل حاکی از فرو بردن احساسات، تمایلات و یا ارجحیت های شخصی و اتخاذ اولویت های فرد دیگر، برای خوشنود کردن وی باشد. افراد منفعل مشکل نه گفتن به درخواست های دیگران دارند. آنها همیشه برای هر چیز کوچکی عذرخواهی می کنند و نقش منفعل را در روابط بازی می کنند.

معمولاً افراد منفعل ترس از ناراحت کردن دیگران،‌ بهم خوردن روابط و قضاوت شدن منفی دارند. آنها ممکن است بر این باور باشند که ترجیحات آنها به اندازه دیگران ارزشمند و قابل احترام نیست. دور از انتظار نیست که آنها از عزت نفس پایین رنج می برند.

در مقابل، افراد با رفتار تهاجمی تمایل به چشم پوشی از نقطه نظرات دیگران و آنها را وادار می کنند که مانند آنها عمل کنند. این نوع رفتار معمولا در روابط مشکلاتی به بار می آورد.