خسیس بودن، به عنوان یک مشکل روانی

خسیس

زندگی با فرد خسیس چالش برانگیز است. هر وقت که پیشنهاد خرید چیزی یا رفتن به رستورانی را می دادم با دلایل به ظاهر منطقی و عقلانی من را راضی می کرد که آن جنس را نخرم یا آن رستوران نرویم اوایل فکر می کردم خیلی مقتصده بعد دیدم نه کمی بیشتر از این حرفا دارد خساست به خرج می دهد کمی بعد دیدم آنقدر در مورد مسائل مالی حساسیت نشان می دهد که گاه از کوره در میروم، به نظر شما با چنین فردی می شود زندگی کرد؟

آیا این افراد قابل اصلاح هستند ؟

آیا خساست ذاتی و ارثی هست؟

زبان بدن این افراد چطور است؟

در اینجا، تلاش کردیم تا با خساست به‌عنوان یک مشکل روحی- روانی و تاثیر آن بر روابط زوج‌ها و شیوه رفتار با همسر مبتلا به این اختلال روحی – روانی آشنا شویم.

مرکز روانشناسی اکسیر تمام خدمات خود از جمله مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره طلاق، مشاوره جنسی و … را به افرادی که تحت پوشش بیمه بانک های طرف قرارداد اکسیر هستند رایگان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

تعریف خساست

خساست در شیوه خرج و پس‌انداز کردن، رفتارهای فردی و اجتماعی، ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران، گوشه‌گیری، امتناع از حضور در جمع، توجه بیش از حد به رفتارهای دیگران و بررسی رفتارهای آنها به قصد انتقاد و … مشاهده می‌شود.

آنها حتی گاهی در ابراز احساسات هم خساست می‌کنند! در واقع «سخاوت» به صورت بالقوه در این فرد وجود دارد.

شاید زمان مجردی، خساست مشکلات فراوانی را برای فرد خسیس ایجاد کند که مهم‌ترین آن، جدا ماندن از جمع و تنها ماندن است. در واقع خساست اجازه نمی‌دهد اندکی از درآمد شخصی‌مان را صرف رفت و آمد یا خرید هدیه برای دیگران کنیم و در برنامه‌های دسته‌جمعی حاضر شویم. به این ترتیب، هر لحظه بیش از قبل از جمع فاصله می‌گیریم و در نهایت به فردی منزوی تبدیل می‌شویم.

تا اینجای قضیه، فقط خودمان ضرر می‌کنیم؛ ولی بعد از ازدواج، وضعیت کاملا فرق می‌کند چون پای نفر دیگری هم در میان است. از طرفی عناد دائمی آنها با جمع، باعث تنها ماندن‌شان می‌شود و همین امر باعث تشدید افسردگی خواهد شد. در واقع عقاید آنها باعث می‌شود تا همیشه تنها بمانند؛ حتی اگر به ظاهر، دیگران آنها را طرد نکنند.

اختلال روانی فرد خسیس

رفتارهای دیگری مثل حرص و ولع دائمی برای همه چیز، شک و تردید، حسابگری و خود‌محوری از دیگر اختلالات روحی- روانی افراد مبتلا به بیماری خساست است. این افراد فراموش کرده‌اند که تیر تیز رفتارهای نامطلوب و تهاجمی آنها، بیش از همه، روح و روان همسر و فرزندان‌شان را زخمی می‌کند.

وسواس همیشه این نیست که کسی یک تکه ابر و سطلی آب در دست بگیرد و برای این‌که ذره‌ای کثیفی باقی نماند از صبح تا شب همه جا را بشوید و بسابد یا وقتی می‌خواهد از خانه خارج شود، در را هزار بار قفل کند و بعد هم دائم به این فکر کند که‌ ای وای یادش رفته در خانه را ببندد.

وسواس بعضی وقت‌ها خودش را به شکل خساست نشان می‌دهد، اما چون جدی گرفته نمی‌شود و اصلا گمان نمی‌رود این صفت هم نوعی وسواس باشد، همان‌طور به حال خود رها می‌شود و آنقدر در زندگی آدم‌ها ریشه می‌دواند که دیگر جایی برای هیچ‌کس حتی نزدیک‌ترین افراد به فرد خسیس باقی نمی‌ماند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد «افسردگی» یکی از مهم‌ترین اختلالات روحی- روانی است که فرد خسیس به آن دچار می‌شود. روان‌شناسان دلیل اصلی بروز این حالت را منزوی‌شدن آنها می‌دانند

یکی دیگر از مشکلات روحی- روانی این افراد، «بی‌تابی و بروز حالت‌های هیجانی» است. نگرانی درباره همه چیز، به‌ویژه مخارج (فقط فکرکردن به مخارج و نه خرج‌کردن واقعی)، آنها را به افرادی بهانه‌جو، بی‌تاب، ایرادگیر و… تبدیل می‌کند. این نکته را هم فراموش نکنیم که حالتی «تهاجمی و عصبی» در رفتارهای آنها دیده می‌شود که هم باعث آزار خانواده و هم باعث آزار خودشان می‌شود.

گفته می‌شود درمان خساست کار سختی است، اما به اعتقاد ما ،خسیس‌ ها اگر بخواهند اصلاح شوند درمانشان کار چندان سختی نیست.

همه ما حتی خسیس‌ترین‌هایمان اگر مدام به خودمان گوشزد کنیم که فرصت برای زندگی کردن چقدر کوتاه است و هر لحظه از عمر که بی‌لذت بگذرد جزو عمر‌مان به حساب نمی‌آید، آن وقت شاید چنگی که به دنیا زده‌ایم را کمی شل کنیم و آسوده‌تر نفس بکشیم. دنیا و هر چه در آن است ابزاری برای خوشبخت زیستن است.

مقاله مرتبط: ویژگی های افراد با هوش اقتصادی بالا

روابط اجتماعی خسیس ها

پس منطقی نیست اگر مال دنیا سد راه خوشبختی‌مان شود و جمع کردن مال و بال گردنمان. اگر این جمله را روزی چندبار در ذهن‌مان مرور کنیم، آن‌وقت شاید خودمان نیز از خست و ناخن خشکی دلزده شویم.

حس ناخوشایندی که مردم نسبت به آدم‌های خسیس دارند هم از همین جا ناشی می‌شود؛ حسی که بیشتر آنها را وادار می‌کند در مقابل کسانی که از روی وسواس مرتب پول‌هایشان را می‌شمارند و نسبت به دخل و خرج شان حساسیت زیادی نشان می‌دهند، واکنش منفی بگیرند.

گرفتن وقت مشاوره فردی از اکسیر

۸۸۰۷۸۵۸۵

۸۸۳۷۸۷۵۳

خساست البته یکدفعه در وجود یک فرد ظاهر نمی‌شود، خساست حرکتی تدریجی دارد که مثلا از وسواس بر سر شمردن پول شروع می‌شود و کم‌کم وقتی رتق و فتق امور مالی بیشتر ساعات روز یک فرد را گرفت و او را از خواب و خوراک انداخت، آن حرکت خزنده و تدریجی به مرور به صفتی بارز به نام خساست بدل می‌شود که حالا دیگر جزئی از شخصیت یک فرد است.

آدم‌های خسیس ، شخصیتی آزاردهنده دارند. آنها یا اهل کم‌خرج کردن و به حداقل رساندن هزینه‌ها هستند یا نسبت به دور ریختن ظروف و وسایل غیرقابل استفاده مقاومت شدید نشان می‌دهند. بعضی‌ها نیز هر دو خصلت را همزمان با هم دارند.

به همین علت آدم‌های خسیس ، بی‌عاطفه به نظر می‌رسند اما حقیقت این است که آدم‌های بخیل هر چقدر هم که مال جمع کنند، هیچ‌وقت طعم خوشبختی را نمی‌چشند و همیشه با احساسات آزاردهنده‌ای چون افسردگی، آشفتگی و غم دائمی دست به گریبانند.

می‌گویند خسیس‌ها خودخواه مطلق هستند و گاه خودخواهی‌شان به حدی می‌رسد که زندگی اطرافیان راهم خراب می‌کند و وسواس عملی جبری‌‌شان رابطه‌های عاطفی آنها را از بین می‌برد. برای همین است که درمان خساست کار بسیار دشواری است، اما اگر این افراد روان درمانی را جدی بگیرند و خانواده‌هایشان پشت آنها بایستند بیماری‌شان تا حدی درمان می‌شود.

وقتی خسیس‌ ها پول خرج می‌کنند، واقعا قسمتی از مغزشان که مسئول احساسات منفی است به کار می‌افتد. در واقع، ‌درد پول خرج کردن، یک تجربه فیزیولوژیکی برای آن‌ها است. ولخرج‌ها از خرید خوشحال می‌شوند، اما وقتی صورتحساب‌ها را می‌پردازند، به همان اندازه خسیس‌ها ناراحت می‌شوند. در واقع، خسیس‌ها و ولخرج‌ها به یک اندازه از شادی محروم می‌شوند.

روان شناسان دانشگاه بوفالو در ایالت نیویورک و همکارانشان در دانشگاه ارواین کالیفرنیا به طور مشترک به این نتیجه رسیده اند که مهربانی و سخاوت فقط با تربیت پدرو و مادر در افراد ایجاد نمی شود. پیش از این محققان نشان داده بودند که دو هورمون اوکسیتوسین و واسوپرسین هم در روابط نزدیک افراد و هم در شرایط آزمایشگاهی باعث ایجاد رفتار مثبت اجتماعی یا مهربانی می شود. این هورمون ها با کنش و واکنشی که با گیرنده های سلولی دارند پیام هایی را به سلول ها می فرستند که رفتار این سلول ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

حالا این روانشناسان ابتدا نتیجه نظرسنجی سراسری را بررسی کرده اند که در آن افراد نظر خود را درباره انجام وظیفه نسبت به جامعه ، و نگاهشان نسبت به خوبی یا بدی اطرافیان و دنیایی که در آن زندگی می کنند مطرح کرده اند ۷۱۱ نفر از این افراد نمونه آب دهان خود را هم برای آزمایش های دی ان ای ارائه کرده بودند تا محققان بتوانند میزان اکسیتوسین و واسپرسین در ژن های آنها را اندازه گیری کنند. نتیجه این بوده که وجود این ژن ها در کنار نگاهی مثبت به دنیای اطراف باعث دست و دلبازی افراد می شود.

زبان بدن این افراد معمولا در زمانهایی که احساس خطر میکنند گاردی بسته هست و دست به سینه می ایستند گاه با طپش قلب استرس و اضطراب شدید همراه می شود که رنگ پریدگی در چهره فرد خسیس مشهود می باشد.

مرکز روانشناسی اکسیر خدمات روانشناختی خود را توسط  متخصصین مجرب در زمینه های مختلف از جمله  مشاوره فردی، مشاوره افسردگی، مشاوره اضطراب، مشاوره وسواس و … را به صورت حضوری و غیرحضوری به شما عزیزان ارائه می دهد.

همسر خسیس

اول از همه به‌خاطر بسپاریم که بیماری همسر خسیس ما هیچ گاه درمان نمی‌شود؛ بنابراین فقط باید تلاش کنیم تا رفتار او را تعدیل و ترمیم کنیم. درمان قطعی‌ای برای این بیماری وجود ندارد؛ فقط با این شیوه‌ها می‌شود با او مدارا کنیم:

– طبیعت افراد خسیس را باور کنیم و بپذیریم که به بیماری امساک و خساست بیمارگونه دچار هستند. این باور باعث می‌شود تا رفتارهای او برایمان قابل تحمل باشد.

– مقابله به مثل نکنیم؛ این مقابله هیچ اثری جز تکرار رفتارهای نامطلوب او ندارد. حتی این رفتارها می‌تواند با شدت بیشتری تکرار شود.

– پیش از خرید هر وسیله‌ای برای منزل با همسرمان مشورت کنیم. با وجود اختلاف‌نظر، مشورت‌کردن ضروری است تا پس از خرید با لجبازی او روبه‌رو نشویم. به این ترتیب، مانع از جنجال شده و زمینه‌سازی کرده‌ایم.

– برای خرید‌های شخصی تنها برویم ولی قبل از بیرون‌رفتن از منزل، حتما به همسرمان اطلاع بدهیم تا احساس کنارگذاشته‌شدن به او دست ندهد. توافق کنیم که این تصمیم برای سلامت روحی- روانی هر دوی ما لازم است.

– بعضی افراد مبتلا به خساست، تلاش می‌کنند تا این صفت نامناسب را اصلاح کنند. در این صورت با درک مشکلشان و تلاشی که برای ترک این صفت می‌کنند، به آنها کمک کنیم.

فراموش نکنیم نباید این افراد را مسخره کنیم یا دائم از آنها ایراد بگیریم. کنارشان باشیم تا با کمک هم به تدریج بر مشکل غلبه کنیم.

– زمانی که از رفتار همسرمان غمگین و عصبی می‌شویم، ناراحتی‌مان را ابراز کنیم؛ البته نه با دعوا و جنجال بلکه به او توضیح بدهیم که از رفتارهای او ناراحت می‌شویم و خجالت می‌‌کشیم. این توضیح و ابراز ناراحتی ما به شکل منطقی، تلنگری برای تجدیدنظر در رفتارهای نامناسب اوست.

– همان‌طور که اشاره کردیم، این افراد در ابراز احساسات نیز ناتوان هستند. در مقابل این ناتوانی، لجبازی و بی‌اعتنایی نکنیم اما طوری رفتار کنیم که طرف مقابل هم با کمی کم‌اعتنایی ما روبه‌رو شود. با کمی تغییر در رفتارهای گذشته خود می‌توانیم به راحتی تغییراتی در رفتار همسرمان ایجاد کنیم.

– اگر فرزندمان از رفتار همسرمان رنجید، مقابله به مثل را به او یاد ندهیم. فقط به فرزندمان توضیح بدهیم که این عقیده پدر یا مادر توست و باید به عقیده آنها احترام بگذاری. فقط دفعه بعد طوری رفتار کن که با سرزنش او روبه‌رو نشوی.

– افراد خسیس با وجودی که ممکن است سلیقه خوبی داشته باشند اما برای خرید هر چیزی، ابتدا به مبلغ آن توجه می‌کنند؛ بنابراین به جای دلخورشدن یا مسخره‌کردن همسرمان از او تشکر کنیم. همین که او هزینه‌ای را بابت خرید چیزی پرداخت کرده، کافی است. تشکر ما نوعی تشویق برای تکرار این رفتارهای مثبت و از بین رفتن برخی مشکلات رفتاری همسرمان است.

– برای تقسیم دخل و خرج منزل، همفکری کنیم تا به تدریج تغییراتی در شرایط ایجاد شود.

– با دوستان و آشنایان قطع رابطه نکنیم؛ این راه چاره نیست. با حفظ تعادل در رفت و آمدها این مشکل به تدریج برطرف خواهد شد.

اگر خسیس‌ها به جای پول نقد، ‌از کارت اعتباری استفاده کنند،‌ خرید برایشان راحت‌تر می‌شود و درد کم‌تری در پول خرج کردن احساس می‌کنند.

– از روان‌شناس یا مشاور کمک بگیریم

حدیث درست آخر از مصطفی‌ ست/ که بخشایش و خیر، دفع بلاست.

مرد ثروتمندی به کشیشی می گوید: نمی دانم چرا مردم مرا خسیس می پندارند.

کشیش گفت: بگذار حکایت کوتاهی از یک گاو و یک خوک برایت نقل کنم.

خوک روزی به گاو گفت: مردم از طبیعت آرام و چشمان حزن انگیز تو به نیکی سخن می گویند و تصور می کنند تو خیلی بخشنده هستی. زیرا هر روز برایشان شیر و سرشیر می دهی.
اما در مورد من چی؟… من همه چیز خودم را به آنها می دهم از گوشت ران گرفته تا سینه‌ام را. حتی از موی بدن من برس کفش و ماهوت پاک کن درست می‌کنند. با وجود این کسی از من خوشش نمی‌آید. علتش چیست؟

می‌دانی جواب گاو چه بود؟

جوابش این بود : شاید علتش این باشد که : هر چه من می‌دهم در زمان حیاتم می‌دهم!.

رزرو وقت مشاوره