اهمیت مشاوره تخصصی نوجوانان
مشاوره تخصصی نوجوانان در این دوره اهمیت زیادی دارد زیرا نوجوانی یکی از دوره های حساس که نقش بسیاری در سرنوشت افراد ایفا می کند، سنین پس از کودکی یعنی شروع نوجوانی است. مرکز مشاوره و روانشناختی اکسیر یکی از بزرگترین مراکز تخصصی روانشناسی و مشاوره تخصصی نوجوانان در غرب و شرق تهران است که در این زمینه به صورت تخصصی فعالیت می کند. حضور متخصصان مجرب در زمینه نوجوانی، برگزاری کارگاه هایی مخصوص والدین و مخصوص نوجوانان از دیگر خدمات مرکز مشاوره اکسیر می باشد.
نوجوانی
این دوره که حد فاصل کودکی و بزرگسالی قرار دارد بنا به تحولاتی که در جسم و روان نوجوان روی می دهد دارای اهمیت است. مدت این دوره در جوامع و در سطح گوناگون اقتصادی – اجتماعی یک جامعه متغیر است و حتی طول آن نیز در یک جامعه و در بین خانواده های مختلف ممکن است در نوسان باشد.
دوره نوجوانی که به سال‌های بین ۱۲ تا ۱۸ سالگی اطلاق می‌شود، به عنوان بحرانی‌ترین دوره زندگی هر فردی از آن یاد می‌شود. این دوره که در حقیقت دوره گذار است، نوجوان ما نه کودک است نه بزرگسال بلکه در حال وداع با کودکی و کسب آمادگی برای بزرگسالی است. همین ویژگی این دوره، نوجوان را با تغییرات سریع و پیچیده‌ای مواجه می‌کند.
مقاله مرتبط: آشنایی با تغییرات دوران نوجوانی
مقاله مرتبط: نوجوانی و چالش های مربوط به این دوران
تغییرات دوران نوجوانی
در این دوره رشد جسمانی نوجوان سرعت بیشتری می‌گیرد. اشتهای وی افزایش می‌یابد. خصایص جنسی در او با سرعت رشد و نمو می‌کند. رشد قد در او به حداکثر می‌رسد و استخوان بندی‌اش کامل می‌شود.
مشکلات روحی-روانی نیز در این دوره بی‌شمارند به همین لحاظ ممکن است نوجوان پرخاشگری کند و با پدر و مادر یا خواهر و برادرش در مجادله دایم باشد. نسبت به مسایل دینی، اخلاقی و فلسفی واکنش نشان می‌دهد و ممکن است نسبت به مسایل دینی دچار شک و تردید شود. نوجوان بیشتر در تخیلات خویش به سر می‌برد.
دوره نوجوانی به نوعی دوره توهمات است. نوجوان خود را بسیار دانا می‌پندارد. مسائل اطراف با شدت هر چه تمام‌تر بر وی تاثیر می‌گذارند و هر موضوعی هر چند کوچک و بی اهمیت می‌تواند خیلی سریع و شدید وی را عصبانی کند.
نوجوان در مورد شغل نیز در تلاطم است. با کسب کمترین اطلاعات در مورد هر کاری به سمت آن گرایش پیدا می‌کند. ممکن است بسیاری از کارها را هم انجام دهد اما در هیچ یک ثبات ندارد و در اندک زمانی دلسرد شده و آن را رها می‌کند. اما با وی همراهی کنید زیرا در همین کارهای پراکنده برای وی تجربه‌های بسیاری نهفته است.
در این دوره توجه نوجوان به خودش نیز جلب می‌شود. به ظاهر خود بیشتر توجه می‌کند و اهمیت می‌دهد و دوست دارد مورد توجه و تحسین دیگران قرار گیرد. برای گذران زمان بیشتر ترجیح می‌دهد در کنار همسالان خود باشد.
ماهیت دوره نوجوانی
بنابراین ماهیت این دوره نه تنها بیولوژیکی بلکه اجتماعی است و آغاز آن با تغییرات بیولوژیکی بلوغ مشخص می شود. اغلب نوجوانان خود را با کودکان کم سن و سال تر در خانواده و والدین و معلمان و حتی دیگر اعضا جامعه خود در تعارض عاطفی می یابند. یک نوجوان دیگر نمی خواهد مانند یک کودک با او رفتار شود و می خواهد دیگران بدانند که بزرگ شده است. او احساس می کند که اطرافیانش او را درک نمی کنند.
آن ها تنها در مقابل دوستان همسال خود، احساس راحتی می کنند و مایلند که بیش تر اوقات خود را با دوستان سپری کنند. روی عقاید و نظرات همسالان خویش حساسیت خاصی دارند و به داوری و قضاوت آن ها بیش از بزرگسالان اهمیت می دهند. ممکن است نوجوان تن به خواسته ی دوستان بدهد و با مشارکت یکدیگر دست به اعمال ضد اجتماعی بزنند. مخصوصا نوجوانانی که در محیط های خانوادگی نامساعد و شرایط اقتصادی – اجتماعی پایین قرار دارند بیشتر از سایرین در معرض توجه دوستان ناباب قرار می گیرند. به همین دلیل توجه به نیازها و خواسته های نوجوان و آموزش و آگاهی دادن درباره مسایل این دوره و تغییراتی که در فرد روی می دهد، می تواند تنش و شکاف بین والدین و نوجوان را از بین ببرد.فرآیند انتقال از کودکی به بزرگسالی، دشوار و پرکشمکش است.
تنش های دوران نوجوانی
نوجوان از یک سو با سرعت بی سابقه ای دوران بلوغ جنسی را می گذراند و از سوی دیگر خانواده و فرهنگ جامعه از او می خواهند تا مستقل شود، رابطه ی جدیدی را با همسالان و بزرگ سالان برقرار کند و آمادگی ها و مهارت های لازم را برای زندگی حرفه ای و اجتماعی به دست آورد. نوجوانان باید علاوه بر پذیرش و سازگاری با این همه تغییر و تحول، هویت منسجمی نیز برای خود کسب کنند و پاسخ مشخص و اختصاصی به این سوالات دشوار و قدیمی بدهند که “من کیستم؟ جای من در هستی کجاست؟”
دوره بلوغ سرشار از تنش های عاطفی و روانی است. نوجوان که در حال جدا شدن از وابستگی های دوره کودکی و ورود به دوره بزرگسالی است با تضادها و کشمکش های گوناگون روانی روبرو خواهد شد. آگاهی از این تغییرات سبب می شود تا نوجوان با هوشیاری به تحریکات محیطی پاسخ دهد و دگرگونی های درونی خود را کنترل نماید به گونه ای که قادر باشد در شرایط مناسبی از نظر سلامت و استحکام روانی با مشکلات کمتری دوره نوجوانی را پشت سر بگذارد و بحران های روانی آینده را نیز کنترل بکند.
نوجوانی، آستانه بزرگسالی است
همچنان که نوجوانان به بلوغ قانونی می رسند، می خواهند این باور را پیدا کنند که نزدیک بزرگسالان هستند، مثل آنها لباس می پوشند و مانند آنها عمل می کنند ولی با این حال تصور می کنند که این ها کافی نیست. بنابراین، آنها روی رفتارهایشان متمرکز می شوند تا بتوانند با بزرگسالان معاشرت نمایند. نوجوانان معتقدند که این رفتارها تصویری دلخواه از آنان را به وجود می آورد.
روانشناسی و مشاوره تخصصی نوجوانان
روانشناسی و یا مشاوره تخصصی نوجوانان می تواند با راهکار هایی که ارایه می دهد تنهایی، طرد و جدایی نوجوان را تا حد زیادی کاهش دهد. ” هیچ کاری نیست؟ ” هر نوجوانی گه گاه از این مسئله شکایت می کند. بیشتر آن ها نمی توانند تنها بمانند و خسته می شوند و مشتاق اند با دوستان خود به سر ببرند. آن ها می خواهند فعال باشند و کاری انجام دهند. این وضعیت از خصایص نوجوان هاست.
برای بیشتر نوجوان ها هدف زندگی این است که خوشحال باشند، و وقتی خوشحال نیستند، به نظر می رسد دچار اضطراب می شوند که چرا دوره شادی های آن ها، در حال تمام شدن است.
شما می توانید انتظار داشته باشید که گاهی خلق نوجوانتان دچار نوسان هایی شود و احتمالا بیشتر این تغییرات را تحمل خواهید کرد. خوشبختانه، وقتی بزرگ تر می شود، ثبات عاطفی اش تا حدی برخواهد گشت، اما باز هم دوره هایی از ناراحتی و تنهایی را تجربه خواهد کرد.
در هرحال، این دوره های کج خلقی نوجوان کوتاه و گذرا هستند و به ندرت تا چند روز یا هفته طول خواهند کشید. با آگاهی از روانشناسی نوجوانان شما به عنوان خانواده ی فرزند خود می توانید بهتر و بیشتر حامی او باشید و او را درک کنید.
تفاوت های نوجوانان پسر و دختر
احساس ها و نیازها و جنس آنها در دختران و پسران بعضا تفاوت هایی دارد که این تفاوت ها در شدت و ضعف آنها نیز دیده می شود، به طور مثال شاید بتوان تفاوت های نوجوانان پسر و دختردر ارضای نیاز به جلب توجه به وضوح دید، نوجوانان پسر معمولا با قدرت نمایی و انجام فعالیت های با ریسک بالا به این نیاز پاسخ می دهند ولی نوجوانان دختر با آراستن و دیگر رفتار های متفاوت این نیاز را بروز می دهند که مشاوره و روانشناسی نوجوانان می تواند رموز رفتاری آن ها را بگشاید.
مقاله مرتبط: مشکلات جنسی در نوجوانان چیست؟
نکات مهم برای روانشناسی و مشاوره تخصصی نوجوانان پسر
بسیار مهم است که والدین در زمان رشد کودکان و عبور آنها از مرحله کودکی به نوجوانی و مسیر بلوغ دقت داشته باشند و تمایزات ایجاد شده را ببینند و درک کنند، اینکه پدر و مادر همیشه انتظار داشته باشند کودکشان با همان روحیات کودکی در مقابل آن ها رفتار کند و واکنش نشان دهد تصور بسیار غلطی است و می تواند عامل بسیاری از مشکلات روانی و رفتاری نوجوان در آینده باشد.
در مورد نوجوانان پسر شاید این تمایزات و تفاوت ها بیشتر باشد چرا که با توجه به روحیات و نیاز های متفاوتی که در پسران نسبت به دختران رشد می کند معمولا نوجوانان پسر دچار چالش های جدی تری با پدر و مادر خود می شوند، از این تمایزات می توان به حس شدید تر استقلال طلبی پسران اشاره کرد.
نوجوان برای بهره‌برداری از رشد اجتماعی و تکامل آن به چه عواملی نیازمند است؟
- داشتن آگاهی و مهارت لازم در زمینه آداب اجتماعی و معاشرت
- رعایت قوانین و مقررات
- تمایل به ارتباط با دیگران
- قدرت درک فعالیت های گروهی و شرکت در گروه‌های مختلف
رفتارهای اجتماعی نوجوان به دو دسته: ۱- رفتارهای مبنی بر همکاری و ۲- رفتارهای مبنی بر مبارزه تقسیم می‌شوند. دسته اول جنبه مثبت دارند، باعث همکاری و در نتیجه نزدیکی بین آنها می‌شوند مانند رهبری، دوستی، همدلی. نوع دوم جنبه منفی دارند و بیشتر باعث جدایی و تقابل نوجوانان می‌شود و از نمونه آنها می‌توان بر پرخاشگری، دست انداختن دیگران، مشاجره، نزاع و … اشاره کرد.
رشد هیجانی و عاطفی
۱- نوجوان در بیان هیجان های خود به دلیل ترس از انتقاد دیگران دودل می‌شود، از بازگو کردن آنها منصرف می‌شود و از جمع کناره می‌گیرد (افسردگی).
۲- سرعت از محرک های هیجانی به سرعت تأثیر می‌پذیرد.
۳- شدت عواطف در این دوره سنی به شدت بروز می‌کند.
۴- عدم کنترل وقتی نمود پیدا می‌کند که نوجوان در بازگو کردن هیجانات خود شجاع می‌شود، برخی به رفتارهای پرخطر دست می‌زنند اما در نهایت از کار خود پشیمان می‌شوند و خود را سرزنش می‌کنند.
۵- از اینکه چگونه در نزد دیگران جلوه کنند، نگران‌اند (مظنون بودن).
۶- ناپایداری پاسخ های عاطفی آنان ثبات ندارد (ناپایداری).
نحوه حل مشکلات نوجوانان در مشاوره تخصصی نوجوانان
با این هجوم ناگهانی تغییرات در نوجوان، والدین باید بسیار دقیق و ظریف عمل کنند و توجه داشته باشند که مسائل نوجوانان، مسئله ریاضی نیست که فرمول معینی برای حل آن وجود داشته باشد.
مقاله مرتبط:راه‌های ساده برای ارتباط با نوجوانان
مقاله مرتبط: خشم نوجوانان و نکاتی برای مدیریت آن
- شیوه “نادیده گرفتن” روشی توصیه شده در برخورد با نوجوانان است. سعی کنید بسیاری از رفتارهای وی را نادیده بگیرید، زیرا بازخواست دایم نوجوان، وی را عصبی و پرخاشگر می‌کند.
- در ارتباط با نوجوان خود حتما از خشونت بپرهیزید زیرا باعث از بین رفتن اعتماد به نفس در وی می‌شود و هم ممکن است واکنش های تند عصبی نوجوان را در پی داشته باشد.
- با نوجوان خود با دستور و تحکم رفتار نکنید. او این رفتار را نمی‌تواند بپذیرد و باعث ایجاد تنش هرچه بیشتر و سردی روابط در خانواده می‌شود.
- نوجوان خود را از تجربیات خویش محروم نکنید، آموزش‌های لازم را به وی بدهید و همواره در کنارش باشید و راهنمایی‌اش کنید به این ترتیب درصد زیادی از نگرانی ها و اضطراب‌های نوجوان از بین می‌رود.
- برای نوجوان خود وقت کافی بگذارید. پیرامون موضوعات مختلف با وی صحبت کنید و با دقت به سخنان وی گوش گوش فرا دهید. به این طریق هم روابط دوستانه بین خود را حفظ می‌کنید و هم آگاهی های لازم را در اختیار وی قرار می‌دهید، ضمن اینکه حس اعتماد وی را نیز جلب می‌کنید.
- محیط خانه را امن و آرام کنید و از مناقشات خانوادگی بپرهیزید. نوجوان که دردرون خود درگیر انبوهی از تغییرات و مشکلات است به خانواده‌ای مستحکم، پایدار و امن نیاز دارد تا در این بحرانها به آن تکیه کند.
- برای حل مشکلات نوجوانان، همیشه در کنار آنها باشید و یاریگرشان باشید اما بگذارید خودشان راه حل مشکلات خویش را بیابند. با مشکلات وی خیلی طبیعی برخورد کنید تا مسایل نوجوان برایش لاینحل نمود نکند.
- هرگز و هرگز نوجوان خود را با دیگران مقایسه نکرده و ضعف‌هایش را به رخش نکشید. بلکه بیشتر با تکیه بر نقاط قوت وی سعی در حل نقطه ضعف‌هایش کنید.
- در امور جاری با نوجوانان مشورت کرده و به آنها میدان عمل بدهید. تا دست به کار نشوند تجربه کسب نمی‌کنند و مهارت یافتن راه حل برای مشکلات را نیز پیدا نمی‌کنند.
- نوجوان برای مستقل شدن در تلاش است او را بی هیچ قید و شرطی بپذیرید، احترام کنید و در راه کسب استقلال یاری‌اش کنید.
ثبت ديدگاه