حمله هراس

وحشت زدگی یا حمله هراس (panic attack) می تواند یکی از ترسناک ترین تجربه های هر فرد باشد. توضیح این تجربه و احساس فرد در لحظه وحشت زدگی بسیار دشوار است؛ مگر اینکه فرد قبلاً چنین شرایطی را تجربه کرده باشد.

اولین تجربه حمله هراس اغلب بسیار غیرمنتظره رخ می دهد و حتی ممکن است در حین فعالیت های روزمره مثل رانندگی، خرید، پیاده روی، آشپزی یا تماشای تلویزیون اتفاق بیفتد. وقتی دچار حمله هراس می شوید ناگهان با سدی از علائم وحشت و دستپاچگی روبرو می شوید و کاملاً متقاعد می شوید که قرار است اتفاق وحشتناکی برای شما رخ دهد.

دلیل و برخورد با وحشت زدگی

دلایل مختلفی می توانند نقطه شروع حمله های هراس باشند؛ استرس، کار بیش از حد، داغدیدگی، تصادف، تولد نوزاد، عمل جراحی و … . اما وقتی برای اولین بار دچار حمله هراس می شوید، پیش خودتان فکر می کنید حالتان خوب است و نمی توانید دلیل روشنی برای وضعیت تان پیدا کنید. اگر بازهم دچار حمله های هراس شوید متوجه خواهید شد که آنها هم غیرقابل پیش بینی و تصادفی هستند. درحال حاضر هیچ دلیلی برای ارتباط هراس و اضطراب با فاکتورهای ژنتیکی وجود ندارد.

افرادی که تابحال حمله هراس را تجربه نکرده اند، تصور می کنند این حالت فقط در تحریک عصبی و اضطراب خلاصه می شود؛ اما در حقیقت این نوع حمله چیزی فراتر از وحشت و اضطراب است. اگر تحریک عصبی در یک مقیاس ۱۰ تایی در رتبه سوم قرار بگیرد، یک حمله هراس کامل در رتبه یازدهم این مقیاس قرار خواهد گرفت.

اتفاقی که اغلب بعد از حمله هراس رخ می دهد این است که فرد شروع به همکاری با حمله هراس می کند؛ به این ترتیب که از انجام فعالیت یا حضور در مکانی که موجب بروز حمله شده دوری می کند. نقطه شروع مشکل همینجاست زیرا هربار که یک موقعیت اجباری باعث ایجاد حمله می شود فرد به صورت خودکار فرض می کند این اتفاق دوباره رخ خواهد داد و شروع به مرور و زنده کردن آن احساسات می کند. اینگونه برخوردها با حمله هراس منجر به برون هراسی می شود و زندگی روزمره فرد را مختل می کند.

علائم حمله هراس

علائم حمله هراس بشدت فیزیکی و واقعی هستند و در فعالیت های ذهنی شما خلاصه نمی شوند. با این حال برخلاف تصور عموم این علائم تهدیدآمیز نیستند و نمی توانند سلامتی شما را تحت تاثیر قرار دهند. این علائم گذرا هستند و شما باید هنگام بروز حمله این نکته را در ذهن داشته باشید تا علائم زودتر از بین بروند. نکته دیگر درباره این علائم فیزیکی این است که هنگام بروز حمله فرد تمام این علائم را با هم تجربه نمی کند بلکه بسته به ویژگی های فیزیولوژیکی فرد برخی از علائم ظاهر می شوند.

هنگم بروز حمله هراس سیستم عصبی سمپاتیک درگیر می شود. عملکرد این سیستم غیرارادی است؛ به این معنی که وقتی بدن شما تصمیم می گیرد این سیستم را فعال کند تنها کاری که شما می توانید انجام دهید حفظ خونسردی است. با خونسردی می توانید واکنش هایتان را کنترل کنید و به این ترتیب شدت و طول حمله (و فعالیت این سیستم) محدود می شود.

اما اگر بخواهیم عمیقتر به ریشه این علائم نگاه کنیم، باید سراغ تاثیر حملات روی غدد آدرنال برویم. می دانید که این غدد آدرنالینی را ترشح می کنند که ضربان قلب و سرعت تنفس را تحریک می کند. این غدد همچنین نورآدرنالین هم ترشح می کنند که به ما کمک می کند فشار خون ثابتی داشته باشیم؛ به همین خاطر وقتی این مقدار این ماده تغییر می کند دچار سرگیجه می شویم. با آگاهی از تاثیر حمله هراس روی این غدد، می توانید دلیل بسیاری از علائم زیر را درک کنید.


مقاله مرتبط: تفاوت های ترس و اضطراب


علائم جسمانی

  • تنفس سریع (در اثر اضطراب)
  • سردرد، سرگیجه و احساس سبکی در سر
  • تپش قلب، در در قفسه سینه و ضربان قلب نامنظم
  • سفت شدن گلو، احساس خفگی و مشکل بلع
  • تاری دید، حساسیت چشم به نور، خشک شدن یا خارش چشم و ترشح اشک
  • شنیدن صدای بوق ممتد
  • اخلال در سیستم گوارش و تهوع
  • خشکی دهان، ناتوانی در تشخیص بوها و مزه ها، احساس بو یا طعم آمونیاک یا فلز در دهان
  • تکرر ادرار و احتباس ادراری
  • تنش عضلانی، سفتی و گرفتگی عضلات و گرفتگی گردن
  • خستگی مزمن
  • لرزش یا رعشه
  • تغییر مداوم دمای بدن، تعریق و احساس گرما یا سرما
  • سستی پاها، کرختی و گزگز کردن دست ها و پاها
  • زوال شخصیت و احساس دوری و جدایی از واقعیت
  • احساسات اغراق آمیز
  • ترس و از دست دادن کنترل
  • احساس ترس از چیزهای عادی، افکار غیرمعمول و وحشتناک و ترس از مردن یا حادثه فرضی قریب الوقوع
  • آشفتگی افکار و ناتوانی در کنترل آنها

 


مقاله مرتبط: روشهای غلبه بر فوبیای پرواز


اگر دچار حمله هراس شده اید:

  • مثبت فکر کنید.
  • به یاد داشته باشید باوجود اینکه احساسات و علائم شما بسیار وحشتناک هستند، خطرناک یا آسیب زا نیستند.
  • باید بدانید چیزی که درحال تجربه آن هستید تنها گونه اغراق آمیز واکنش عادی بدن شما در برابر استرس است.
  • با احساسات تان نجنگید و سعی نکنید آنها را از بین ببرید. هرچه راحت تر با آنها روبرو شوید از شدت آنها کاسته خواهد شد.
  • با فکر کردن درباره آنچه “ممکن است” رخ دهد، به میزان وحشت تان نیافزایید. اگر متوجه شدید که از خودتان می پرسید “حالا چه می شود” در پاسخ به خودتان بگویید “خب که چی؟”.
  • در لحظه بمانید و فراتر از آن نروید. به جای فکر کردن به آنچه که ممکن است برایتان رخ دهد روی چیزی که واقعاً در حال رخ دادن است تمرکز کنید.
  • به میزان ترس تان از ۱ تا ۱۰ نمره بدهید و حواستان به کم و زیاد شدن آن باشد. متوجه خواهید شد که ترس تان بیشتر از چند ثانیه در سطح بسیار بالا باقی نمی ماند.
  • وقتی متوجه شدید به ترس فکر می کنید، نگرش “حالا چه می شود” را تغییر دهید. روی انجام یک کار ساده و آسان تمرکز کنید؛ مثلاً از ۱۰۰ سه تا سه تا به عقب بشمارید.
  • به خاطر داشته باشید وقتی اضافه کردن افکار وحشتناک به ترس تان را متوقف کنید، روند از بین رفتن ترس شروع می شود.
  • وقتی دچار ترس می شوید، منتظر آن باشید و آن را بپذیرید. صبر کنید و بدون فرار کردن از ترس، کمی زمان به آن بدهید تا بگذرد.
  • به احساس خوبی که بعد از گذشتن حمله هراس خواهید داشت فکر کنید و سعی کنید با واکنش های شتاب زده این فرایند را به تاخیر نیاندازید.
  • صحبت کنید، صحبت کنید و باز هم صحبت کنید. هنگام صحبت (موضوع صحبت اصلاً مهم نیست) حواس شما از احساسات تان از قبیل ترس و اضطراب پرت می شود.
  • تنفس شکمی به آرام شدن و خونسرد ماندن کمک قابل توجهی می کند.

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب