اختلال بیش‌ فعالی/ کمبود توجه (ADHD) یک اختلال عصبی تکاملی است یعنی در مغز افراد مبتلابه ADHD نقص‌ هایی وجود دارد که بر رشد کودک تأثیر می‌ گذارد. اختلال بیش‌ فعالی/ کمبود توجه بر هوش تأثیری نمی‌ گذارد. با این‌ حال، این اختلال بر توانایی فرد برای تنظیم توجه و هیجانات تأثیر گذاشته و منجر به بیش فعالی، تکانش گری و همچنین مشکلات سازمان‌ دهی می‌ شود.

تفاوت مغز افراد مبتلا به ADHD

ADHD شرایطی است که تحت بررسی و موشکافی‌ های زیادی قرارگرفته است. مخالفان سؤال می‌ کنند که آیا این اختلال واقعی است یا ناشی از فقدان انگیزه، اراده و یا والدین بد؟ هیچ‌ یک از آن‌ ها درست نیست. با این‌ حال، اگر شما یا کودکتان مبتلا به ADHD هستید، ممکن است در معرض این نظرات قرار بگیرید.

دانستن اینکه تفاوت‌ های بیولوژیکی در مغز افراد مبتلا به بیش‌ فعالی/ کمبود توجه در مقایسه با افرادی که این اختلال را ندارند وجود دارد، می‌ تواند به آن اعتبار بخشد. این تفاوت به سه حوزه تقسیم می‌ شود: ساختار، عملکرد و شیمی مغز.

ساختار مغز

تحقیقات نشان داد که تفاوت‌ های ساختاری واضحی در مغز مبتلایان به ADHD وجود دارد. بیش‌ ترین بررسی مربوط به اسکن مغزی بیماران مبتلا به اختلال بیش‌ فعالی/ کمبود توجه، در مرکز پزشکی نایمگن دانشگاه رادبود انجام شد. محققان گزارش دادند که افراد مبتلا به اختلال بیش‌ فعالی/ کمبود توجه، در پنج ناحیه زیر قشری (ساب کورتیکال) حجم مغز کوچک‌ تری داشتند و اندازه کلی مغز آن‌ ها نیز کوچک‌ تر بود.

این تفاوت‌ ها در کودکان بیشتر و در بزرگسالان کمتر بود. این یافته با نظر قبلی ما منطبق است که بخش‌ هایی از مغز افراد مبتلا به ADHD با سرعت کمتری (تقریباً یک تا سه سال) بالغ می‌ شوند و هرگز به بلوغ افرادی که ADHD ندارد، نمی‌ رسد. یکی دیگر از یافته‌ های جالب این بود که آمیگدال و هیپوکامپ در مغز افراد مبتلا به ADHD کوچک‌ تر هستند.

این مناطق، مسئول پردازش هیجانی و تکانش گری هستند که سابقاً به‌ طور قطعی با بیش‌ فعالی/ کمبود توجه در ارتباط نبوده‌ اند. منطقه پیش پیشانی وظایف اجرایی را بر عهده دارد که شامل برنامه‌ ریزی، سازمان‌ دهی، توجه، یادآوری و واکنش‌ های هیجانی است.

یکی از مطالعات نشان داد که در این کودکان ارتباط یکنواخت و یکسانی بین قشر جلویی مغز و حوزه پردازش بصریشان وجود ندارد. این به این معنی است که مغز آن ها اطلاعات را متفاوت از مغز افرادی که ADHD ندارند، پردازش می‌ کند.

عملکرد مغز

انواع مختلفی از تکنیک‌ های تصویربرداری مغز مانند توموگرافی کامپیوتری انتشار تک فوتون (SPECT)، توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI) وجود دارد که به محققان اجازه می‌ دهد تا دریابند چگونه مغز مبتلایان به ADHD کار می کند. افراد مبتلا به ADHD نسبت به افرادی که به این اختلال مبتلا نیستند، تغییرات جریان خون در نواحی مختلف مغزشان دارند. در منطقه پیش پیشانی کاهش جریان خود در این افراد دیده می‌ شود. کاهش جریان خون نشان‌ دهنده کاهش فعالیت مغزی است.

شیمی مغز

مغز یک شبکه ارتباطی شلوغ است که پیام‌ ها از یک نورون به نورون دیگر منتقل می‌ شوند. فاصله بین نورون‌ ها سیناپس نامیده می‌ شود. انتقال پیام‌ها در سیناپس‌ ها به‌ وسیله انتقال‌ دهنده‌ های عصبی انجام می‌ گیرد. انتقال‌ دهنده‌ های عصبی پیام‌ رسان‌ های شیمیایی هستند و هرکدام وظایف مختلفی را به عهده‌ دارند. انتقال‌ دهنده‌ های عصبی مهم در اختلال بیش‌ فعالی/ کمبود توجه، دوپامین و نور آدرنالین هستند.

بی‌ نظمی سیستم دوپامین در مغز این افراد دیده می‌ شود. برای مثال، میزان دوپامین خیلی کم است، گیرنده‌ های کافی برای آن وجود ندارد، یا دوپامین به‌ طور مؤثر مورد استفاده قرار نمی‌ گیرد. داروهای محرک به افراد مبتلا به اختلال بیش‌ فعالی/ کمبود توجه کمک می‌ کند، زیرا آن‌ ها باعث افزایش تولید دوپامین می‌ شوند و یا دوپامین را در سیناپس‌ ها حفظ می‌ کنند.

بیش‌ فعالی

چرا ADHD با اسکن مغزی تشخیص داده نمی‌ شود؟

در حال حاضر یک تست عینی برای تشخیص ADHD وجود ندارد. در عوض، یک ارزیابی دقیق توسط یک متخصص بالینی انجام می‌ شود. این شامل یک مصاحبه عمیق با بیمار، مرور گزارش‌ های مدرسه، سابقه پزشکی و احتمالاً تست برای اندازه‌ گیری توجه، حواس‌ پرتی و حافظه است. با این اطلاعات، متخصص بالینی می‌ تواند تعیین کند که آیا این علائم مطابق با راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) است یا خیر. سؤالی که پیش می‌ آید این است: “اگر چنین تفاوت واضحی در مغز افراد مبتلا به ADHD وجود دارد، چرا این اختلال با اسکن تشخیص داده نمی‌ شود؟”

همان‌ طور که دکتر توماس ای. براون در کتاب خود “درک جدیدی از اختلال بیش‌ فعالی/ کمبود توجه در کودکان و بزرگسالان: اختلالات عملکردی اجرایی” توضیح می‌ دهد: آزمایش‌ هایی مثل PET و fMRI نحوه عملکرد مغز را در لحظه انجام آزمایش‌ نشان می‌ دهند؛ مانند یک عکس، آن‌ ها یک‌ لحظه را در زمان ثبت می‌ کنند.

با این‌ حال، عملکرد مغز در شرایط مختلف را بررسی نمی‌ کنند، درصورتی‌ که یک تست بالینی می‌ تواند در طی یک مصاحبه مفصل و دقیق این کار را انجام دهد. علاوه بر این، داده‌ های اسکنی که مورد بررسی قرار گرفته است عموماً بر اساس میانگین گروهی است و ممکن است برای همه صدق نکند؛ و علاوه بر این‌ ها، این داده‌ ها هنجاریابی نشده‌ اند، برای این کار باید مقادیر زیادی از داده‌ ها جمع‌ آوری و مقایسه شوند تا معیارهای تشخیص این اختلال بیش‌ فعالی/ کمبود توجه با استفاده از اسکن‌ ها معتبر باشد.

منبع: Verywellmind

 

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب