بیش فعالی در کودکان پسر و دختر

بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات در بین کودکان است که حدود هشت تا ده درصد کودکان به بیش فعالی مبتلا هستند. بیش فعالی در پسران شایع تر از دختران می باشد که دلیل آن هنوز مشخص نیست. نشانه های بیش فعالی کودکان معمولا قبل از ورود آنان به مدرسه بروز می کند.
اولین نکته در درمان بیش فعالی این است که تشخیص دهیم آیا اساسا کودک بیش فعالی می باشد یا خیر!
به طور مثال: یک کودک بیش فعال نباید هیچ گونه مشکل هوشی داشته باشد، یعنی اگر کودکی نشانه های بالینی بیش فعالی را داشت، ولی از لحاظ هوشی نیز ضعیف بود، دیگر وی یک کودک بیش فعال محسوب نمی شود و درمان های معمول بیش فعالی را نخواهد گرفت.
لذا یکی از مهم ترین مواردی که در مرکز مشاوره و روانشناختی اکسیر در غرب تهران و مرکز مشاوره کیمیا در شرق (شعبه دوم مرکز مشاوره اکسیر)، قبل از هر گونه فرآیند درمانی انجام می شود، بعد از ارزیابی اولیه، تشخیص دقیق مشکل کودک از طریق انواع آزمون های شناختی، تست های هوشی و تست تخصصی بیش فعالی می باشد و سپس تفسیر آنها توسط متخصص علوم شناختی و دکتری تخصصی روانشناسی شناختی و در مرحله بعدی، ارائه نتایج مکتوب آزمون ها و مشاوره به خانواده و نهایتا شروع برنامه درمانی می باشد.

انواع اختلال بیش فعالی

اختلال بیش فعالی در کودکان را می توان به سه نوع تفکیک کرد:
اختلال بیش فعالی نوع اول: در این نوع، کودک بیش فعال فقط در توجه و تمرکز بر روی مسائل مختلف مشکل دارد.
اختلال بیش فعالی نوع دوم: در نوع دوم از این اختلال، در کودک بیش فعال، جنب و جوش و پر تحرکی دیده می شود. یعنی این کودکان هم در توجه و تمرکز مشکل دارند و هم پر تحرک می باشند. این نوع از اختلال بیش فعالی در فرزندان اول خانواده، پسران سه تا پنج ساله و دبستانی ها شایع تر می باشد.
اختلال بیش فعالی نوع سوم: این نوع اختلال در کودک بیش فعال معمولا از سه سالگی به بعد قابل تشخیص است. کودکان مبتلا به این نوع بیش فعالی معمولا در دوران شیر خواری خود بیشتر دست ها و پاهای خود را حرکت می دهند و پر تحرک هستند، کمتر می خوابند، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند.

مقاله مرتبط: بیش فعالی کودکان

مقاله مرتبط: بیش فعالی در کودکان چیست؟

آیا درمان نورو فیدبک در کاهش علائم بیش فعالی مفید است؟

امروزه بیش از هر زمان دیگری، برای درمان کودکان بیش فعال و کم توجه از نورو فیدبک استفاده می شود. بیش از ۷۵ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی و کم توجهی به وسیله نورو فیدبک بهبودی می یابند. باید به خاطر داشت که نوروفیدبک در واقع نوعی یادگیری است، و مغز یاد می گیرد که چطور به تنظیم خود پرداخته و نقائص عملکرد خود را برطرف کند. مانند هر درمانی کامل کردن دوره درمان با نوروفیدبک بسیار مهم است و ناقص گذاشتن درمان سبب عود علائم می گردد. همچنان که رانندگی را یاد می گیریم و آن را فراموش نمی کنیم این یادگیری هم فراموش نمی شود. در حقیقت مغز مهارت جدیدی به دست آورده است. البته برای داشتن یک درمان کامل علاوه بر رعایت ترتیب جلسات و کامل کردن آنها، همکاری خانواده و عمل به کلیه دستورات و راهنمایی درمانگر ضروری است. در نورو فیدبک به مغز آموزش خود تنظیمی داده می شود، لذا هیچ گونه عوارض و خطری به دنبال ندارد.

عوامل که می توانند در بروز بیش فعالی موثر باشند

سیگار کشیدن و یا مصرف الکل توسط مادر در دوران بارداری
مسمومیت با سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا
غذاهای آماده محتوی مواد افزودنی مثل شیرین کننده های مصنوعی و یا رنگ دهنده های خوراکی

خطرات بیش فعالی برای کودک مبتلا چیست؟

در صورت بی توجهی و معالجه نشدن بیش فعالی، احتمال این که کودک در آینده به افسردگی مبتلا شود و یا در نوجوانی رفتارهای ضد اجتماعی مانند دزدی و دعوا داشته باشند زیاد است. بنابراین به والدین توصیه می شود که حتما در دوران کودکی برای معالجه فرزند خود اقدام کنند.

مقاله مرتبط: عاقبت اختلال بیش فعالی در بزرگسالی

سن تشخیص بیش فعالی

معمولا بیش فعالی از سه سالگی به بعد تشخیص داده می شود. اما کودکان مبتلا در دوره شیرخواری اکثرا پرتحرک هستند و دست ها و پاهای خود را زیاد حرکت می دهند. کم خواب، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند. برای تشخیص بیش فعالی روانشناس باید فعالیت ها و علائم کودک را در طول ۶ ماه در نظر بگیرید. تا بتوانید با اطمینان بگویید کودک، بیش فعال است! علائم بیش فعالی معمولا قبل از هفت سالگی مشخص می شوند. به این صورت که کودکی که دارای این نشانه هاست با رفتارهایش اطرافیان خود را در محیط های مختلفی مانند مدرسه یا خانه دچار مشکل می کند و حتی با گروه دوستان خود نیز به راحتی کنار نمی آید.

پیامد های بیش فعالی در آینده کودک

در دوران مدرسه بیش فعالی در کودکان بیشتر مشکل آفرین می شود چرا که این کودکان در تمرکز و توجه مشکل دارند. تمرکز کافی برای گوش دادن به درس ندارند و مدام در فکر خیال خود می باشد و برای بیرون رفتن اجازه می خواهند. این بچه ها نمی توانند روی صندلی بنشینند و آرام و قرار ندارند. معمولا پر حرف هستند و مدام سر کلاس با دوستان خود حرف می زنند و به همین دلیل از لحاظ تحصیلی معمولا بسیار افت می کنند و با مشکل مواجه می شوند و پدر و مادر خود را نیز در خانه خسته می کنند.
والدین، رفتار کودک خود را با دقت مورد بررسی قرار دهند و تنها در صورتی که نشانه و علائم بیش فعالی را در مدتی طولانی در کودک خود مشاهده کردند و با یک متخصص مشاوره روانشناسی مشورت کنند تا بتوانند دریابند که کودک شان اختلال بیش فعالی را دارد یا نه؟ در غیر این صورت نمی توان به هر کودک پر تحرکی برچسب بیش فعالی را زد.

نقش والدین در درمان کودکان بیش فعال

کودکان بیش فعال معمولا به صورت تکانشی عمل می کنند و توانایی لازم برای برنامه ریزی و سازمان دهی کارهای خود را ندارند. برآورده کردن خواسته های این کودکان و کنترل و نظارت بر فعالیت های آن ها دغدغه بسیاری از والدین می باشد. مراقبین با ایفای مناسب نقش خود، حمایت ها و آموزش های لازم، نقش کلیدی در درمان کودکان بیش فعال بازی می کنند. درمان پزشکی با تجویز دارو تنها برخی علائم را کاهش می دهد. اما برای درمان کودکان بیش فعال، درمان دارویی به همراه دریافت مشاوره کودک و اتخاذ سبک تربیتی متناسب با ویژگی های کودکان بیش فعال، آن ها را برای زندگی مستقل در بزرگسالی آماده خواهد کرد.