درمان وسواس

درمان وسواس

اگر چه اختلال وسواسی- اجباری یا OCD یک بیماری جدی روانی است که با سطح بالای ناتوانی همراه است، اما تعدادی از درمان وسواس وجود دارد که به طور قابل توجهی علائم OCD را در دو سوم افراد مبتلا به این بیماری کاهش می دهد. برای یک سوم افراد باقی مانده از روش های استاندارد OCD، تعدادی از درمان های جایگزین و آزمایشی OCD راهکار جدیدی را ارائه می دهند.

مرکز روانشناسی اکسیر تمام خدمات خود از جمله مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره طلاق، مشاوره جنسی و … را به افرادی که تحت پوشش بیمه بانک های طرف قرارداد اکسیر هستند رایگان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

دارو جهت درمان وسواس

تعدادی از داروها وجود دارد که توسط سازمان غذا و دارو FDA برای درمان وسواس تایید شده است. اکثر این داروها متعلق به یک نوع از داروهای ضد افسردگی هستند که به عنوان مهار کننده های بازجذب سروتونین انتخابی SSRIs نامیده می شوند.

با این حال، یکی از این داروها، Anafranil، متعلق به یک دسته از داروهای به نام داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs) است. اگر چه این داروها ضد افسردگی نامیده می شوند، اما در درمان اختلالات اضطرابی مانند OCD نیز مؤثرند. این داروها با افزایش میزان سروتونین موجود در مغز کار می کنند. مشکلات مربوط به سروتونین ممکن است علت قابل توجهی از OCD باشد.

اگر شما داروهای استاندارد وسواس را امتحان کرده اید و موفق نبوده اید، تقویت درمان می تواند به شما کمک کند. تقویت درمانی یک استراتژی است که برای بهبود شانس از بین بردن علائم OCD در هنگام درمان OCD با دارو استفاده می شود. تقویت درمانی شامل استفاده از ترکیب داروها، به جای یک داروی واحد، برای بیشترین تاثیر است. استراتژی های تقویت درمانی می تواند به ویژه برای افرادی که به درمان استاندارد پاسخ نمی دهند، مفید باشد.

اگر به دنبال متخص روانپزشک در زمینه تشخیص وسواس و درمان وسواس می گردید به مرکز روانشناسی اکسیر مراجعه نمایید. اکسیر خدمات خود را به صورت حضوری و غیر حضوری ارائه می دهد.

روش روانشناختی در درمان وسواس

درمان روانشناختی برای اختلال وسواسی-اجباری برای کاهش شدت علائم وسواس مؤثر است. دو نوع اصلی درمان روانشناختی برای وسواس عبارتند از: درمان شناختی – رفتاری (CBT) و یک نوع از رفتار درمانی که جلوگیری از پاسخ و در معرض درمان قرار گرفتن نامیده می شود. این درمان ها در بیش از دو سوم افراد مبتلا به OCD علائم و نشانه ها را کاهش می دهند.

اگرچه CBT فردی برای اختلال وسواس فکری بسیار موثر است، اما می تواند بسیار گران باشد. اگر هزینه درمان OCD را از طریق یک بیمارستان یا سایر تنظیمات مراقبت های بهداشتی دریافت می کنید، اکنون احتمالا گزینه ای برای دریافت CBT گروه برای علائم OCD وجود دارد. اگر چه تنظیم گروهی می تواند در ابتدا ارعاب شود، در واقع شرکت در CBT گروه برای درمان OCD بسیار سودمند است.

اگر به CBT و ERP نگاه کرده اید و آنها برای شما مطابقت ندارند، نگاهی به Acceptance و درمان ACT داشته باشید . ACT یک درمان نسبتا جدید روانشناختی برای اختلال وسواسی-اجباری است که در درمان اختلالات اضطرابی، از جمله OCD، وعده داده است. فلسفه مرکزی ACT این است که اضطراب بخشی از زندگی است و بنابراین واکنش ما به تجربه ی اضطراب است که می تواند مشکل واقعی باشد.

درمان های تجربی برای وسواس

برآورد شده است که بین ۲۵ تا ۴۰ درصد از افراد به گزینه های درمانی که در بالا توضیح داده شد، پاسخ نمی دهند. مطالعات پیشنهاد کرده اند که درمان هایی که مدارهای خاص مغز را هدف قرار می دهند می توانند در کاهش علائم OCD در افرادی که به درمان های خط اول پاسخ نمی دهند مفید باشد.

تحریک مغزی عمیق ممکن است چنین درمانی را ارائه دهد. تحریک مغناطیسی ترانس مغناطیسی تکراری، یا rTMS، نیز به عنوان یک درمان جایگزین برای کاهش علائم OCD مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، تا به امروز، شواهد با انتظار اینکه آیا rTMS یک درمان موثر است یا نه، ترکیب شده است.

خودباوری و کمک به خود برای وسواس

اگرچه درمان وسواس معمولا شامل مشاوره با متخصص بهداشت روانی معتبر می باشد، اما تعدادی از استراتژی های خودباوری و کمک به خود نیز برای OCD وجود دارد که شما می توانید از آن استفاده کنید تا در حال حاضر به کاهش بروز علائم OCD خود کمک کنید. با توجه به این که استرس عامل مهمی برای بروز OCD است، یکی از بهترین راههای مقابله با آن یادگیری و انجام تمرین تعدادی از تکنیک های آرام سازی می باشد.

در آخر، در حالی که بسیاری از ما با مزایای فیزیکی ورزش هوازی آشنا هستیم، از جمله کاهش سطح کلسترول و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت، شواهد بسیاری که همچنان نیز در حال افزایش است می گوید که ورزش می تواند نشانه های OCD را نیز کاهش دهد.

علت اختلال وسواس

بسیاری از افراد، اختلال وسواس را با شستن مکرر دست می شناسند و آن را امر مهمی تلقی نمی کنند. حتی برخی افراد، تا آنجا پیش می روند که برای نمونه، تمیز نمودن افراطی خانه را از صفات برجسته فرد می دانند و آن را نوعی فضیلت می خوانند؛ اما حقیقت این است که این مناسک برای فرد مبتلا بدین اختلال، به شدت آزار دهنده است و باید تحت درمان قرار گیرد.

نقطه نظر فروید درباره وسواس

ما این اختلال را از نقطه نظر فروید، روانکاو برجسته اتریشی، بطور اختصار مورد مطالعه قرار می دهیم که در این زمینه، تحقیقات فراوانی نموده و نمونه های بالینی بسیار ارزنده ای ارائه داده که می تواند راهگشا باشند.

در ۱۸۹۴، فروید راجع به نوروز وسواس در کنار هیستری توضیح داد و سعی کرد سرمنشاء این اختلال و معنای تجلیات آن را به ما بشناساند. از دیر باز تظاهرات این پدیده همانا افکار اجباری، تکانه ها، مناسک، شک های مداوم، ترس های وسواس گونه بر روانپزشکان آشکار بود.

آنان با “ترس های تیره و تار” که در این نوع بیماران دیده می شد، آشنا بودند. پیر ژانه تمامی این تظاهرات را گروه بندی نمود و آن را تحت عنوان “افسردگی نوروز روانی با کاهش عملکرد واقعیتگ یا ناکارآمدی در عملکرد واقعیت آورد. ریشه و ایتولوژی این نوروز را فروید، از جنبه ی دیگر بررسی نمود.

وسواس از نظر فروید

او متوجه شد که وسواس مانند هیستری ناشی از مکانیزم دفاع در برابر فکری غیرقابل تحمل می باشد. اما تفاوت هیستری و وسواس در اینجاست که در هیستری عواطف اضطراب آور به همراه ظهور افکاری است که ترجمه به سیمپتوم های بدنی می شود، اما در نوروز، وسواس همان عواطف با تظاهرات بی اهمیت و اغلب بی جا جایگزین می گردند؛ زیرا شدت عواطفی که آنان نشان می دهند، بی تناسب با اهمیت آن افکار می باشد.

گرفتن وقت مشاوره از اکسیر

۷۷۸۸۲۸۱۷ 

۷۶۷۱۰۶۹۳

تظاهرات از این دست یا در آگاهی بگونه ای ضعیف شده حضور دارند و یا بطور کلی سرکوب شده در ناآگاه جای می گیرند. از نظر فروید، در بیماران هیستریک خاطره ی یک تروما یا فکری ناهمگون فراموش شده (سرکوب گشته)، اما در بیماران وسواسی معمولا اینگونه خاطرات بصورت آگاهانه حضوردارند؛ اما هیچگونه عاطفه ای بدان متصل نیست و از هرگونه عواطف خالی است.

ارتباط غیر واقعی بین عاطفه و فکر

یکی از خصوصیات نوروز وسواس “ارتباط غیر واقعی” بین عاطفه و فکر بی اهمیتی است که حضور دارد و به این دلیل، به شدت با اجبار توام می گردد و به نظر می آید که مکانیزم این ارتباط روندی دفاعی است که سرکوب گشته و ناآگاه می باشد. در طی این روند دفاعی، نه تنها محتوای فکر ناهمگون با فکر دیگری جایگزین می شود، بلکه عاطفه ی مربوط بدان نیز مبدل می گردد و به صورت شک یا خشم و یا غم در می آید؛ که همانا جایگزین اضطراب است.

تضاهرات سرکوب شده ماجرایی است که در کودکی رخ داده و فرد در مقابل ظهور آن در آگاهی به شدت مقاومت می کند، زیرا آن واقعه چنان ناخوشایند بوده که دستگاه روانی قادر به هضم آن و دفاع در برابر آن نبوده و طبق مکانیزم دفاع برای محافظت شخص آسیب دیده سرکوب گشته و حال جای آن را مناسکی گرفته اند که به نظر قابل تحمل می آیند و آسیبی به دستگاه روانی نمی زند.

چک کردن های مداوم و اجبار به تکرار

چک کردن های مداوم گاز یا درب منزل و بسیاری دیگر از مناسکی از این دست، تولید نارضایتی، نا آرامی و احساس غریبگی آشنا می نماید. فرد وسواسی با احساسی آمیخته با ناامنی، در مورد موضوعات مهم زندگی همراه با شک های بسیار و عدم تصمیم گیری روبرو است. اثرات اولیه اضطراب مبدل به اشکال گوناگون اضطراب می شود؛ مانند اضطراب اجتماعی یا اضطراب از بیماری و فوبیا. اعمال اجباری، مناسک و دیگر نشانه ها از تضاهرات این اختلال می باشد. در این مقوله، مسئله ی مهمی که فروید بدان اشاره می کند، اجبار به تکرار است و نقش مهمی که سوپر ایگو در شکل گیری اضطراب و احساس گناه دارد.

باید توجه نمود که از بین بردن سیمپتوم، راه حلی برای هیچ یک از اختلالات روان کاوی نمی باشد. فروید در همان اوان کار متوجه شد که به محض آنکه سیمپتومی درمان می شود، تقریبا بلافاصله سیمپتوم دیگری جای آن را می گیرد. تنها راه حل قطعی، یافتن آن فکر یا واقعه ی اولیه است که به شدت سرکوب گشته و این تنها به کمک یک “دیگری بزرگ” که همانا روانکاو است، میسر است.

اشکال مختلف وسواس – جبری

آداب تمیز کردن و ترس از آلودگی

در برخی از بیماران، ترس از آلودگی ممکن است منجر به آداب شستشو شود که این آداب می تواند ده ها سال بیش از دوازده ساعت در روز به طول بینجامد. این افراد اغلب برای پیش گیری از تماس با آلودگی از تمامی قسمتهای منزل و حتی محله اجتناب می کنند.

آداب وارسی کردن و ترس های مربوط به سلامتی

اگر شما به آداب وارسی کردن دچار باشید نمی توانید مطوئن شوید که مرتکب خطائی بزر گ نشده اید. بنابراین برای حصول اطمینان به وارسی کردن می پردازید. معمولاً می ترسید که در اثر خطائی که از شما سرزده است به خودتان و دیگران آسیبی برسانید.

آداب تکرار و اجبارهای شمارش

افراد مبتلا به این نوع وسواس احساس می کنند که باید حرکات ساده ای را چندین بار انجام دهند، مانند وارد شدن به اتاق و یا شستن بخشی از بدن خود و… . ممکن است تا زمانی که این حرکات را به همان تعداد انجام ندهد احساس راحتی نکند.

کندی اجبار گونه

شخص مبتلا به علائم اختلال وسواس ممکن است دچار کندی در کار باشد. زیرا زمان زیادی را انجام آداب خاص خود می کند.

وسواس اجبارهای خرافی

ممکن است خرافات بر زندگی همه زندگی مبتلایان به اختلال وسواس سایه بیندازد. به طور معمول وسواس های خرافی، به ترس از مرگ و نمادهای آن متمرکزند. اگر شما به این نوع وسواس مبتلا باشید چیزهائی را با بد شانسی مرتبط می دانید از خود دور کی کنید و سپس از فعالیت ها و مکان های خاصی که گمان می کنید موجب بدشانسی می شوند اجتناب می کنید.

آداب صرفه جوئی و اندوختن

همه انسانها اشیائی را که برایشان بار احساسی دارند یا ممکن است به آن نیاز پیدا کنند نگاه می دارند. اما افراد مبتلا به آداب اندوختن نمی توانند میان اشیاء محبوب و اشیاء مورد مصرف تمایزی قائل شوند. آنها نمی توانند مطمئن شوند که یک تکه کاغذ ممکن است ارزشی نداشته باشد، به همین دلیل برای حل این مسئله هر چیزی را نگاه می دارند.

اقدامات کمکی جهت درمان وسواس

تقویت جسمانی

امروزه از لحاظ پزشکی اثبات شده که ضعف جسمانی و کمبود ویتامین های مورد نیاز بدن نقش مهمی در ابتلا به وسواس ایفا می کند. بنابراین تقویت قوای جسمانی (زیر نظر پزشک) در این زمینه مفید خواهد بود.

عدم اعتقاد به افکار وسواسی

هرگاه همواره از صمیم قلب اعتقاد داشته باشید که افکار وسواسی شما حقیقی هستند یا آنکه اجبارهایتان در پیشگیری از یک پیشامد بد ضروری اند. آنگاه ممکن است به رفتاردرمانی جواب ندهید . بنابراین مهمترین اصل در درمان غیر داروئی وسواس عدم اعتقاد به افکار وسواسی است.

عمدا افکار وسواسی را در ذهن آوردن

سعی کنید افکاری را که باعث بروز رفتارهائی بعد از آن میشود، در حضور دیگران و یا در مکانهائی که نمی توانید آن اعمال را انجام دهید به ذهن بیاورید. آنگاه بعد از انجام ندادن چند باره آن اعمال متوجه بی اثر بودن آن می شوید.

رها کردن یکباره وسواس

خود را از بند افکار مزاحم رها کنید و برای خود شعاری بسازید ، مثلاً هرگاه افکار وسواسی به سراغ شما آمد بگوئید: “پیش به سوی زندگی عادی” افکار عامل اصلی بیماری تلقی می شود.

خط اول درمان را داروهای «SSRI» Serotonin Reuptake Inhibitor Specific شامل می‌شوند. این داروها به عنوان مهارکننده‌های باز جذب سروتونین به صورتی اختصاصی عمل می‌کنند.

سابقاً داروی کلومی پرامین با وجودی که یک داروی ضدافسردگی سه حلقه‌ای است ولی به سبب اینکه عمدتاً مهارکننده باز جذب سروتونین SSRI می‌باشد در این بیماری کاربرد فراوانی داشته است. در حال حاضر علی‌رغم اینکه این دارو هنوز تجویز می‌شود ولی به سبب عوارض جانبی بسیار و ایجاد مشکلات مسمومیتی به عنوان خط اول درمان محسوب نمی‌شود. بنابراین تجویز داروهای SSRI که کم‌خطرترند مانند: فلوکساتین، پراکستین، سرترالین، فلوواکسامین، سیتالوپرام پیشنهاد می‌شود.

در حال حاضر داروی Venlefaxine که مهارکننده باز جذب نوراپی‌نفرین و سروتونین SNRI است نیز به صورت کمکی یا به تنهایی در درمان اختلال وسواسی جبری کاربرد دارد. باید توجه شود که دوز داروهای ضدافسردگی در درمان وسواس معمولا بیشتر از دوز این داروها در درمان افسردگی است.

زمان پاسخ‌دهی بیمار به دارو

در بیماران مبتلا به وسواس فکری عملی، پاسخ‌دهی بیمار به داروی تجویزی را پس از گذشت مدت حدودا ۱۲- ۸ هفته می‌توان ارزیابی کرد. این زمان معمولا بیش از زمان پاسخ به داروها در مبتلایان به افسردگی (۴- ۳ هفته) می‌باشد. البته این زمان ممکن است کمی متغیر باشد، ولی عمدتا در درمان وسواس برای پاسخ‌دهی بیمار، نیازمند به زمان و دوز داروی بیشتری می‌باشیم.

هدف اصلی درمان وسواس کاهش افکار و اعمال وسواسی در حدی که بیمار بتواند به طور طبیعی فعالیت کرده و عملکرد داشته باشد معمولا کاهش ۳۵- ۲۵ درصد نمره فرم ارزیابی Y- Bocs به عنوان پاسخ بالینی مطلوب ارزیابی می‌شود. در حال حاضر حدود ۶۰- ۴۰ درصد بیماران پیشرفت معنی‌داری با مصرف اولین داروی SSRI و migna.ir یا کلومی پرامین نشان می‌دهند ولی تعداد کمی پاسخ بسیار بالایی به داروها می‌دهند، حدود ۲۰ درصد از بیمارانی که به اولین داروی SSRI پاسخ نداده‌اند، به داروی دیگری از این خانواده و یا به کلومی پرامین پاسخ می‌دهند.

بایستی توجه شود که روش‌های دیگری برای درمان وسواس مانند: شناخت رفتار درمانی CBT که نقش بسیار مهمی در بهینه کردن درمان این بیماران دارد و یا ACT و نوروسرجری در موارد بسیار شدیدی که وسواس به درمان‌های دیگر پاسخی نداده است مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رزرو وقت مشاوره