عقب ماندگی کودکان

عقب ماندگی کودکان با انجام تست های هوش و مشاهده رفتارهای وی قابل تشخیص است ولی بسیاری از والدین تا قبل از مراجعه به پزشک اطلاعی از عقب ماندگی کودک خود ندارند و همه رفتارها و واکنش‌ها را به عللی غیر از عقب ماندگی کودکان نسبت می‌دهند ولی بعد از مراجعه به پزشک و بر اساس شواهد تجربی به ناگاه در می‌یابند که کودکشان عقب مانده است.

واکنش والدین به عقب ماندگی کودکان

واکنش‌های والدین در مواجهه با عقب ماندگی کودکان غالبا متفاوت است. شایع‌ترین واکنش‌های والدین این کودکان به شرح زیر است.


مقاله مرتبط: مرکز تست هوش کودکان


احساس گناه و تقصیر

شایع ترین واکنش به عقب ماندگی کودکان احساس گناه و تقصیر در والدین است. به‌خصوص اگر کودک بدون برنامه قبلی یا اصولاً در یک بارداری ناخواسته به دنیا آمده باشد. در این حالت والدین عقب ماندگی را حمل بر بی‌توجهی در مسائل بهداشتی مادر و کودک در دوران بارداری می‌دانند. این مادران خود را سزاوار تنبیه و عقوبت می‌دانند.

احساس ناکامی و محرومیت

این واکنش نه‌تنها به علت عقب ماندگی کودکان بلکه به علت نبودن یا ناقص بودن وسایل درمانی نگهداری و مراقبت از این کودکان به وجود می‌آید. حدود نیمی از خانواده‌های این کودکان از وضع درمان ناراضی بوده، نحوه برخورد مردم با این خانواده و کودک عقب مانده، مخارج سنگین نگهداری و بالاخره درمان‌ناپذیری کودک باعث شدت ناکامی می‌شود.


مقاله مرتبط: مراقبت های بهداشتی ویژه سندرم داون


انکار واقعیت یا کتمان حقیقت

یکی دیگر از مکانیسم‌های دفاعی که این والدین استفاده می‌کنند انکار است. والدین برای توجیه عقب ماندگی کودکان اظهار می‌دارند که با رشد کودک مشکلاتش برطرف می‌شود. این وضع ادامه می‌یابد تا وقتی‌که کودک می‌خواهد وارد مهدکودک یا مدرسه بشود که در آنجا مشکلات کودک آشکارتر می‌شود. حتی گاهی انکار والدین به‌قدری زیاد می‌شود که کوچک‌ترین رفتار کودک را به پای تیزهوشی وی می‌گذارند.


مقاله مرتبط: کم‌توانی ذهنی چند نوع است؟


انواع واکنش به عقب ماندگی کودکان

اضطراب و نگرانی

یکی دیگر از واکنش‌های شایع والدین اضطراب و نگرانی است که در پی آگاهی از عقب ماندگی کودکان شروع‌شده و بعد از مراجعه به متخصصان و مأیوس شدن از بهبود کودک تشدید می‌شود؛ و زمانی به اوج خود می‌رسد که والدین متوجه می‌شوند که کودکشان همراه سایر عقب‌مانده‌ها باید در مدارس مخصوص درس بخوانند.

گاهی از اضطراب و دلهره شدید ابتدا کودک را به آسایشگاه یا مراکز نگهداری این کودکان می‌سپارند و هر نوع امید بهبود را از دست می‌دهند. گاهی والدین کودک را وسیله تخلیه عاطفی خود قرار داده و دائماً به دلایل مختلف او را تنبیه می‌کنند.


مقاله مرتبط: کلینیک کم توانی ذهنی اکسیر


مکانیسم برون‌فکنی یا فرافکنی

یکی دیگر از واکنش‌های والدین این است که عقب ماندگی کودکان را به سهل‌انگاری و خطای دیگران نسبت می‌دهند و خود را عاری از هرگونه عیب و نقص می‌دانند. این والدین عقب ماندگی کودک را ناشی از نقایص وسایل درمانی، بهداشتی و نگهداری دانسته و دیگران را مسئول این پیامد می‌دانند.

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب