کم رویی در کودکان
کم رویی مانع پیشرفت انسان است. انسان اصالتاً موجودی اجتماعی است و نیازمند ارتباط با دیگران. بسیاری از استعدادهای ما در ارتباطات بین‌فردی شکوفا میشود. در جامعه ما بسیاری از کودکان و بزرگسالان، بدون آنکه تمایل داشته باشند، ناخواسته خود را در حصاری از کم رویی قرار می‌دهند و قابلیت‌های ارزشمند آنها پنهان باقی می‌ماند.
پرداختن به پدیده کم رویی و مبانی روانشناختی آن از آن رو حائز اهمیت است که همه ما به گونه‌ای تجربه آن را در موقعیت‌های مختلف داشته‌ایم اما بعضی افراد در همه شرایط و موقعیت‌های اجتماعی دچار کم رویی قابل توجه می‌شوند. به این ترتیب مسأله کمرویی غالباً با گذشت زمان، فشردگی و پیچیدگی روابط بین‌فردی و تشدید فشارهای اجتماعی، رقابت‌ها، گوشه‌گیری‌ها و عزلت‌نشینی‌ها گسترده‌تر و بدتر میشود. پس باید با روشهای تربیتی و درمانی مناسب، از گسترش آن پیشگیری کنیم. چراکه می‌تواند به تدریج به صورت نوعی بیماری روانی درآید.
کم رویی چیست؟
کم رویی توجه مضطربانه و غیرعادی به خویشتن در یک موقعیت اجتماعی است که در نتیجه آن فرد دچار نوعی ناراحتی و تنش عضلانی – روانی میشود و شرایط عاطفی و افکارش، تحت تأثیر قرار می‌گیرد و زمینه بروز رفتارهای خام و نسنجیده در او فراهم میشود. به زبانی ساده، کم رویی یعنی خودتوجهی بسیار زیاد و ترس از مواجه شدن با دیگران. زیرا کم رویی نوعی ترس و اضطراب اجتماعی است به طوری که:
- روبرو شدن با افراد جدید را برای فرد نگران‌کننده و دشوار می‌سازد.
- وارد شدن به اماکن جدید و کسب و کار و تجارت تازه را برای فرد سخت می‌کند.
- موجب مخفی شدن از انظار و احساس عجز در عین توانمندی میشود.
- کم رویی افراد همیشه در برابر انسان‌ها متبلور میشود و نه حیوانات، اشیا و موقعیت‌های طبیعی و جغرافیایی. کمرویی با دارو برطرف نمی‌شود و اساساً رفتاری اکتسابی و آموخته‌شده است و برای درمان آن، باید رفتار نوین و مطلوب اجتماعی در فرد فراگرفته شود.
مقاله مرتبط: کم رویی در کودکان را چگونه درمان کنیم
مقاله مرتبط: بازی هایی برای کاهش خجالت و کمرویی کودکان
روشهای کاربردی درمان کم رویی
صحبت کردن، شعر خواندن، خاطره گفتن و نقل مطالب کتاب دلخواه، تعریف موضوع و محتوای یک فیلم سینمایی، اظهار نظر پیرامون مسائل خانوادگی و اجتماعی، قصه‌گویی و داستان‌سرایی، توضیح یک مسأله یا تدریس یک موضوع درسی مورد علاقه توسط نوجوان یا بزرگسال کمرو به مخاطبان مختلف، به ترتیب اهمیت و اقتدار ایشان از نظر فرد کمرو (مخاطبان خردسال آشنا و صمیمی نظیر خواهرزاده‌ها و برادرزاده‌ها و فرزندان کوچک خانواده و فامیل، مخاطبان خردسال آشنا اما غیرصمیمی و غیرفامیل، مخاطبان خردسال غریبه، مخاطبان همسال آشنا و صمیمی، مخاطبان همسال، آشنا اما غیرصمیمی، مخاطبان همسال غریبه، مخاطبان بزرگسال آشنا و صمیمی، مخاطبان بزرگسال آشنا اما غیرفامیل و غیرصمیمی، مخاطبان بزرگسال غریبه اما غیرمعروف، مخاطبان بزرگسال مقتدر و صاحب‌نفوذ اما غیرنقاد و مخاطبان مقتدر و صاحب‌نفوذ و نقد‌کننده) و برقراری و حفظ ارتباط بصری (رو در رو) طبیعی با ایشان با چهره‌ای گشاده و خنده‌رو و صدایی محکم و مطمئن و با آرامش روان، جرأت، اطمینان خاطر، اعتماد به نفس کامل و احساس خودارزشمندی، مؤثرترین روش اصولی و تدریجی اضطراب‌زدایی، افزایش مهارت های زندگی و اجتماعی و درمان کم رویی است.
افزایش خودآگاهی و کاهش کم رویی
برای اینکه در درک بهتر و کشف وجود گرانقدر خودتان و برخورداری از تصویر جدید و مثبت از خویشتن، گامی مؤثر بردارید، دستورالعمل زیر را اجرا کنید.
الف- عکس خود را هر طور که می‌توانید، بکشید و سپس به آن نگاه کنید. آیا تصویر شما تصویر کاملی است؟ آیا در قسمت یا نقطه‌ای از عکستان نقصی را مشاهده می‌کنید؟ آیا وقتی که به خودتان می‌نگرید، خود را آدمی فعال می‌یابید یا منفعل و تحت فرمان دیگران؟
ب- برای زندگی روزانه خود برنامه‌ریزی کنید. مطابق برنامه تعیین‌شده گام بردارید و سخن بگویید.
ج- احساسات و خاطرات خود را از تجارب ناخوشایند کمرویی بنویسید.
د- برای خودتان نامه بنویسید. بدون رودربایستی و با صراحت احساسات خود را روی کاغذ آورده، گله‌ها را بیان کنید و انتظارات را یادآور شوید.
ه- اگر خودتان بر این باور باشید یا به شما بگویند فقط یک ماه دیگر از حیات شما باقی است، عمر یک ماهه خود را چگونه خواهید گذراند؟ چه می‌کنید؟ به کجاها می‌روید؟ چه می‌گویید؟ روی سخنتان بیشتر با چه کسانی خواهد بود؟ آخرین کلامتان چه خواهد بود؟ آیا باز هم کمرو باقی خواهید ماند؟
و سعی کنید در برقراری ارتباط با دیگران ابتکار عمل را به دست بگیرید. چیزی بدهید یا مطالبه کنید. مثلاً شیرینی و میوه تعارف کنید و قلمی و تقویمی هدیه کنید. سؤالی بپرسید یا کتاب و مجله‌ای را به امانت بدهید. (افروز، ۱۳۷۳).
منابع: افروز، غلامعلی. (۱۳۷۳). روانشناسی تربیتی کاربردی، تهران: انتشارات اولیا و مربیان.
ثبت ديدگاه