اهمیت و فایده هوش هیجانی
اهمیت و فایده هوش هیجانی را بدانیم . افراد با هوش هیجانی بالا نسبت به عواطف و احساسات دیگران و اطرافیان خود، آگاه هستند و به آن حساسیت نشان می‌دهند و برخی هم نسبت به احساسات دیگران بی‌تفاوت و حتی بی‌اعتنا هستند.
به عنوان مثال، اینکه همسر یا فرزند یا همکارشان چگونه فکر میکند یا چه احساسی دارد، از چه چیزی خوش‌اش می‌آید یا از چه چیزی نفرت دارد، برای آنان اهمیتی ندارد.
نظر ارسطو در مورد هوش هیجانی :
به اعتقاد ارسطو، لازم است هوش و عقلانیت، مهار زندگی هیجانی ما را برعهده گیرد. از دیدگاه وی، مشکل انسان در این نیست که ازز هیجان و احساس برخوردار است؛ بلکه آنچه اهمیت دارد، مناسب بودن هیجان‌ها و چگونگی ابراز آنها است.
تعریف هوش هیجانی
تعریف های هوش هیجانی به‌رغم ظاهر متنوع و متفاوتشان، همگی روی یک محور اساسی تأکید دارند و آن هم آگاهی از هیجانات،، مدیریت آنها و برقراری ارتباط اجتماعی مناسب است.
– مجموعه‌ای از توانایی‌های ذهنی که به شما کمک میکند احساسات خود و دیگران را درک کنید و در نهایت به توانایی تنظیم احساسات خویش نایل گردید
– عبارت است از توانایی مهار عواطف و تعادل برقرار کردن بین احساسات و منطق، به طوری که ما را به حداکثر خوشبختی برساند.
– همان توانایی شناخت، درک و تنظیم هیجان‌ها و استفاده از آنها در زندگی است.
– نوعی مهارت اجتماعی و توانایی برقراری ارتباط مؤثر با دیگران است که همدردی با آنان، کنترل تکانش‌ها و حل تعارضات را دربرمی‌گیرد.
– وانایی مراقبت و کنترل هیجان‌های خود و دیگران، تمایز بین هیجان‌های مختلف و برچسب مناسب زدن به آنها، و کاربرد اطلاعاتت هیجانی برای هدایت فکر و رفتار.
همان‌گونه که از تعریف‌های یاد شده، نمایان است، هوش هیجانی به معنای توانایی و مهارت شناخت هیجان‌های خود و دیگران، بروزز هیجان‌ها، کنترل و مدیریت آنها و در نهایت، برقراری ارتباط سالم و مناسب با خود و دیگران می‌باشد.
اهمیت و فایده هوش هیجانی
زندگی بدون شور و احساسات، به زمین بایر سنگینی می‌ماند که سرشار از بی‌حاصلی است و از غنای زندگی بریده و مجزا شده است. اما از نظر ارسطو آنی که مطلوب است، احساس مناسب است؛ یعنی احساسی که با موقعیت تناسب دارد. هرگاه احساس‌ها به شدت فرو نشانده شوند، کسالت و فاصله ایجاد می‌کنند، و هرگاه از کنترل خارج شوند؛ یعنی شدید و دیر پا باشند، مریض می‌شوند.
توانایی انسان با هوش هیجانی بالا
اگر انسان از هوش هیجانی بالایی بهره‌مند باشد، می‌تواند با چالش‌های زندگی فردی و اجتماعی خود، بهتر سازگار شود و هیجان‌های خود را به گونه‌ای مؤثر مدیریت کند و در نتیجه، زمینه افزایش سلامت جسم و روان خود را فراهم آورد .
از مجموع مطالب بالا می‌توان نتیجه گرفت که امروزه تأثیر شگفت‌انگیز هوش هیجانی، بر حوزه‌هایی، مثل سلامت جسمانی و روانی افراد، سلامت و کمال شخصیت آنها، سلامت و استحکام روابط درون‌فردی و برون‌فردی، تقویت یادگیری و تسهیل آموزش، توفیق و پیشرفت در شغل و مدیریت سازمانی، اداره بهتر خانواده و تربیت مؤثر فرزند، قابل تردید نیست .
هوش هیجانی و ارتباطات
هوش هیجانی اساساً در ارتباطات، تجلی پیدا میکند. این ارتباطات از سویی، حوزه درون‌فردی و از سوی دیگر، قلمرو میان فردی را در برمی‌گیرند. بنابراین، می‌توان از دو دسته شایستگی‌های کلی در دو قلمرو شخصی و اجتماعی، سخن گفت.
هوش هیجانی در قلمرو شخصی
در قلمرو شخصی، هوش هیجانی به قابلیتها، شایستگی‌ها وتوانمندی‌هایی می‌پردازد که ارتباط فرد را با خود تنظیم میکند. در این حوزه‌ها با مؤلفه‌هایی، چون آگاهی به خود، اعتماد به نفس، مدیریت هیجان‌ها و ابتکار عمل سر و کار داریم. شایستگی‌های این بخش در ارتباط با یکدیگر معنا پیدا می‌کنند و تقویت کننده یکدیگر به شمار می‌آیند. برای مثال، آگاهی دقیق از خود، زمینه‌ساز بستر مناسبی برای افزایش اعتماد به نفس است و مدیریت هیجان‌ها نقش برجسته‌ای در افزایش اعتماد به نفس ایفا میکند. به هر میزان که هیجان‌ها در عمل بهتر مدیریت شوند و موفقیت در این زمینه شکل عملی پیدا کند، باور فرد به خود افزایش می‌یابد.
هوش هیجانی در قلمرو اجتماعی
در قلمرو اجتماعی، هوش هیجانی به قابلیتها، شایستگی‌ها و توانمندی‌هایی می‌پردازد که ارتباط فرد را با دیگران تنظیم می‌کنند. مؤلفه‌هایی، چون همدلی، آگاهی سازمانی، مدیریت تضاد و تعارض، کار گروهی، نفوذ، پرورش دیگران و ارتباط با دیگران در این حوزه قرار می‌گیرند.
هوش هیجانی و خانواده
جان گاتمن و گروهش با زیر نظر گرفتن تنها پنج دقیقه از صحبت‌های یک زوج و اینکه آنها چگونه مخالفت‌های خود را ابراز می‌کنند، حدس می‌زدند که این زوج در آینده، طلاق خواهند گرفت یا نه؟ دقت یافته‌های گاتمن و همکارانش ۹۳ درصد بود. بعضی از این زوج‌ها تا چهارده سال زیر نظر او و گروهش بودند و پیش‌بینی آنها درست درآمده بود. این پژوهش نشان می‌دهد که تعداد مخالفت‌های یک زوج مهم نیست، بلکه تلاشی که هر دوی آنها برای حل مشکل به صورت دوستانه به کار می‌برند و تعمیر [و تغییر] وضعیت که بر موفقیت رابطه آنها تأثیر می‌گذارد، مهم است.
رابطه و هوش هیجانی بالا
زمانی گفته میشود که رابطه، از لحاظ هوش هیجانی، در سطح بالایی قرار دارد که زن و شوهر انرژی خود را برای تعمیر اختلاف‌ها [و اصلاح و تقویت شباهت‌ها] صرف کنند. تعمیر، یعنی نشان‌دادن عشق و محبت زن و شوهر به یکدیگر بدون توجه به تعارض و کشمکشی که دارند. تعمیرات، بیانگر این واقعیت هستند که از مهارت‌های هوش هیجانی در درون رابطه، استفاده میشود. تعمیر، یعنی پشت سر گذاشتن خشم، خشونت و دشمنی با همسر. اولین امید به تعمیر موفق، از خود آگاهی فرد ریشه می‌گیرد .
مقاله مرتبط : هوش هیجانی و روابط زناشویی
هوش هیجانی کودک چیست ؟
هوش هیجانی کودک، محصول نمایش مهارت‌های هوش هیجانی والدین است و نه تجربه شخصی آنها از استرس هیجانی. کودکان، مهارت‌های هوش هیجانی را از والدین خود یاد می‌گیرند.
اگر کودکان الگو و مثال والدین خود را نداشته باشند، در حقیقت، بهترین منبع یادگیری را از دست خواهند داد.
چگونه کودکی با هوش هیجانی بالا داشته باشیم ؟
والدینی که هوش هیجانی را با کودکانشان تمرین می‌کنند و به عمل در می‌آورند، پسران و دخترانی بزرگ می‌کنند که شادتر هستند، سازگاری اجتماعی بیشتری دارند، نمره‌های بهتری می‌آورند و در بزرگسالی موفقیت‌های حرفه‌ای بیشتری کسب می‌کنند. بچه‌هایی که مهارت‌های هوش هیجانی خود را افزایش می‌دهند، میزان مکتب‌گریزی، تنبلی، و رفتار بزهکارانه خود را کاهش می‌دهند. کودک از هر جا که شروع کند، افزایش هوش هیجانی او باعث خواهد شد تا روابطش با هم‌کلاسی‌هایش بهبود یابد. اگر از نظر هوش هیجانی الگوی فرزندان باشید، آنها مهارت‌های مورد نیاز خود را برای کنار آمدن با دیگران رشد خواهند داد و موفقیت بیشتری را تجربه خواهند کرد؛ موفقیتی که در بزرگسالی نیز نیز ادامه خواهد داشت.
ارتباط هوش هیجانی و سلامتی
ارتباط هوش هیجانی و سلامتی را بررسی می کنیم که هر مشکلی، در طول حیات خود، زمانی آماده حل‌شدن و از بین رفتن میشود.
هیجان وسیله‌ای است که با آن می‌توانید برای حل مشکل اقدام کنید. با درک هیجان‌های خود می‌توانید ماهرانه از میان مشکلات بگذرید و از مشکلات بعدی اجتناب کنید. اگر عکس این کار را انجام دهید و احساسات خود را سرکوب کنید، آنها خیلی سریع به احساس تنش، استرس و اضطراب تبدیل خواهند شد. هیجان‌هایی که نادیده گرفته می‌شوند، مغز و بدن را فلج می‌کنند.
مهارت‌های هوش هیجانی، شما را قادر می‌سازند تا جلوی وضعیت‌های دشوار را ـ پیش از اینکه غیرقابل کنترل شوند ـ بگیرید و با این کار، مدیریت استرس برای شما آسان‌تر شود. کسانی که قادر نیستند از مهارت‌های هوش هیجانی خود استفاده کنند، به احتمال زیاد، برای مدیریت روحیه و خلقِ خود از روش‌های دیگری که کمتر اثر بخشی دارند [مثل داروها] بهره می‌گیرند. احتمال دارد که آنها دو برابر، بیشتر از دیگران مضطرب، افسرده یا معتاد شوند و حتی افکار خودکشی به سرشان بزند.
هوش هیجانی تأثیر بسیار زیادی بر شادی و رضایت مردم دارد. کسانی که هوش هیجانی خود را به کار می‌گیرند با محیط اطراف خود سازگاری بیشتری دارند، اعتماد به نفس بالایی نشان می‌دهند و از توانایی‌های خود آگاهند. رابطه مستقیم بین هوش هیجانی و زندگی خوب و سالم، نشان می‌دهد که توجه به هیجان‌ها، آگاه بودن و آگاه ماندن از آنها و استفاده از آنها برای راهنمایی کردن رفتار، تا چه حد اهمیت دارد. هرچه از مهارت‌های هوش هیجانی خود بیشتر استفاده کنید، دستاوردهای بیشتری از زندگی خواهید داشت.
هوش هیجانی، درموفقیت شغلی، مدیریت و پیشرفت سازمانی در آموزش و… تاثیر گذار است
نکاتی برای بالا بردن هوش هیجانی کودک
۱) با همدلی گوش دهید:
۲) بر احساسات کودک نام بگذارید:
(سعی کنید به کودک یاد بدهید که به احساسات خودش برچسب بزند و نام آنها را یاد بگیرد. اگر او از اینکه نمی توانید او را به پارکک ببرید نا امیدانه دست و پا می زند تا شما را راضی کند، به او بگویید که می دانید او از این که نمی تواند به پارک برود ناراحت است. )
۳) به احساسات کودک اهمیت بدهید:
۴) قشقرق ها را به کلاس درس تبدیل کنید:
۵) حل مساله را به او یاد بدهید:
۶) خودتان الگو باشید:
تکنیک گرانت در پرورش هوش هیجانی
گرانت برای پدید آوردن هوش هیجانی در فرد، برنامه آموزشی چند مرحله ای زیر را پیشنهاد کرد که با موفقیت خوبی همراه بود
الف) پرورش مهارت های هیجانی نامگذاری احساسات، بیان احساسات، مدیریت احساسات، به تعویق انداختن کامیابی، کنترل هیجان ها
ب) پرورش مهارت های شناختی صحبت با خود (اجرای گفتگوی درونی)، استفاده از گام های مشخص برای حلّ مسائل و تصمیم گیریی ها، داشتن دیدگاهی مثبت به زندگی
ج) پرورش مهارت های کلامی در اجرای این برنامه ها، معلمین و اساتید از شیوه های متفاوتی استفاده می کنند؛ و نوعاً با شناختت هیجانات آغاز می کنند و از دانش آموزان می خواهند در رابطه با احساسات مختلف خود فکر کنند و تا آن جا که می توانند در مقابل دوستانشان آنها را توصیف کنند.
متخصصین روانشناس مرکز مشاوره اکسیر در زمینه تشخیص درست این اختلال در کودکان و بزرگسالان و بهبود و درمان آن در خدمت شما عزیزان هستند.
ثبت ديدگاه