در این مقاله اختصاصی از اکسیر قصد داریم به سوء استفاده جنسی از کودکان و راه های موجود برای پیشگیری از آن بپردازیم.

با ما همراه باشید…

  •  خصوصی‌ بودن اندام‌ های جنسی شامل پستان‌ها، باسن، اندام تناسلی را از سن ۳ تا ۴ سالگی آموزش دهید؛ تا ۵ سالگی کودک باید کاملاً این موضوع را درک کرده باشد.
  • شما باید این مفهوم را در فرزندان خود تقویت کنید که بدن آن‌ ها به خودشان تعلق دارد. بچه‌ها با این کار برای جسم خود احترام قائل خواهند شد.
  •  بچه‌هایی که برای جسم خود ارزش و احترام قائلند کم‌تر در خطر سوءاستفاده قرار می‌گیرند.
  • رابطه کلامی خوبی با فرزندتان داشته باشید.

همچنین به فرزندتان آموزش دهید

  • هیچ کس نباید به بخش‌های خصوصی بدن تو دست بزند.
  • صحبت‌کردن در مسائل خصوصی، باید در محل امن خانه و نزد والدین انجام شود.
  • اگر در موقعیت خاصی قرار گرفت که احساس ناراحتی داشت به غریزه خودش اعتماد کند. فوراً محل را ترک کند یا به درخواستی که منجر به ناراحتی او شده پاسخ منفی دهد.
  • به او تأکید کنید، که اگر در معرض سوءاستفاده قرار گرفت، در این مواقع او بی‌گناه است. دانستن، این موضوع به او کمک می‌کند که در صورت بروز چنین اتفاقاتی به شما اطلاع دهد.

سوء استفاده جنسی از کودکان

هنگام گفت‌وگو با فرزند خود در باره پیشگیری از سوءاستفاده جنسی می توانید از جملات زیر استفاده کنید:

  • بعد از حمام‌کردن به او بگویید: “به‌ به! ببین چقدر تمیز شدی، چه بدن سالمی داری!”
  • حالا یادت باشد که بدن تو خصوصی است و کسی نباید به قسمت‌های خصوصی بدن تو نگاه کند، یا به آن‌ ها دست بزند.
  • اگر ما (مادر و پدرت) و پزشک به تو کمک کنیم که خودت را بشویی، یا بخواهیم با دیدن بدنت از سلامت آن مطمئن بشویم اشکالی ندارد.
  • قسمت‌ های خصوصی بدن تو شامل اندام تناسلی، باسن و پستان‌ های توست، یعنی همان قسمت‌ هایی که با مایو می‌ پوشانی.

فرمول نه، برو، بگو

  • این فرمول ساده به خوبی راه پیش‌ گیری را روشن می‌کند؛ به فرزندانتان بگویید که اگر کسی بخواهد به بدنتان دست بزند، اول بگویند “نه”. سپس “بروند” یعنی از فرد سوء استفاده کننده دور شوند و در نهایت نیز “بگویند” یعنی موضوع را با ما (پدر یا مادر) در میان بگذارند.
  • فرزند خود را تشویق کنید که اگر در موقعیتی قرار گرفت که کسی از آن‌ ها سوءاستفاده کرد یا خواست بکند، به پدر و مادر خود یا فرد بزرگ‌ سال معتمد دیگری بگوید.
  • در اکثر موارد سوء استفاده جنسی از کودکان، فرد سوء استفاده کننده برای کودک آشنا است.

    – برای کسب مهارت “نه، برو، بگو” در فرزندمان چه‌کار کنیم؟

  • برای تمرین این موضوع از بازی نقش استفاده کنید. مثلاً بگویید: “اگر کسی در مدرسه خواست لباس زیر تو را ببیند یا تو را در آغوشش بگیرد و ببوسد چه کار می‌کنی؟” کودک باید بتواند پاسخ شما را بدهد، و در صورت لزوم پاسخ‌ هایی را برای این موارد به او پیشنهاد کنید.
  • حتماً باید قبلاً آموزش داده باشید که: “اگر کسی او را در این خصوص اذیت کرد، در این مواقع او بی‌گناه است.”

برای پیش‌گیری از سوء استفاده جنسی از فرزندمان چه کار کنیم؟

  • هیچ وقت به فرزندتان اصرار نکنید که برخلاف میل خودش به کسی محبت کند یا کسی را ببوسد. یا به زور او را در آغوش نگیرید. بچه‌هایی که برای جسم خود ارزش و احترام قائلند کم‌ تر در خطر سوءاستفاده قرار می‌گیرند.
  • رابطه‌ی کلامی خوبی با فرزندتان داشته باشید.
  • حرف‌های فرزندتان را جدی بگیرید.

«بهترین موقع برای طرح موضوع سوء استفاده جنسی هنگام حمام‌کردن بچه‌هاست»

علایم هشدار دهنده سوء استفاده جنسی در فرزندتان

  • زیاده‌روی در خود ارضایی که مانع پرداختن به فعالیت‌های دیگر شود.
  • تغییر در روحیه؛ خشمگینی بدون علت، رفتارهای اسرارآمیز
  • تغییر در رفتار‌های اجتماعی؛ منزوی‌شدن یا دور شدن از دوستان و خانواده
  • اگر به موضوع مشکوک هستید از فرزندتان بپرسید؛ آیا کسی با دست زدن به قسمت‌ های خصوصی بدنت تو را ناراحت کرده است؟

رفتارهایی که حاکی از سوءاستفاده جنسی است، کدامند؟

  • کسی می‌خواهد بی‌ دلیل به بدن شما نگاه کند یا دست بزند.
  • فرد بزرگ‌ تر یا قوی‌تری (چه بچه و چه بزرگسال) از شما می‌خواهد، کاری بکنید که مایل نیستید.
  • وقتی در موقعیتی خاص قرار می‌گیرید و احساس ناراحتی می‌کنید یا درون خود احساس عجیبی دارید، به احساس غریزی خود اعتماد کنید و با آن فرد همراهی نکنید و موضوع را به پدر و مادر یا یک فرد بزرگسال معتمد بگویید. کسی از شما می‌خواهد که رفتار خاصی را به صورت راز نگه دارید.
  • شما با کسی کاری می‌ کنید، یا او با شما کاری می‌ کند که بعداً نسبت به آن احساسی ناخوشایند و بد پیدا می‌کنید.

کنجکاوی جنسی

وقتی بچه ها دنیای بیرون از خود را کشف می‌کنند، نسبت به اعضای خصوصی بدن خود و جنس مخالف به طور طبیعی کنجکاو می‌شوند. بچه ها در بازی‌های عادی خود، از فرصت استفاده می‌کنند و از نظر جسمی به بچه های جنس موافق یا مخالف خود نزدیک می‌شوند تا شکل بدن آن ها را کشف کنند. بچه ها از سر کنجکاوی بازی‌های جنسی می‌کنند و این امر طبیعی است. این جور رفتارها با قصد و غرض جنسی صورت نمی‌گیرد و یا به روابط جنسی منجر نمی‌ شود.

نمونه‌ هایی از این کنجکاوی جنسی شامل:

  • دست زدن به آلت تناسلی
  • دکتر بازی
  • لخت شدن
  • خود ارضایی

بچه نوپایتان هنگام حمام‌ کردن به آلت تناسلی خود دست می‌زند

  • اگر فرزندتان این کار را کرد از فرصت استفاده کنید و نام اندام‌های مختلف بدن را با او مرور کنید.
  • از همان ابتدا از نام های صحیح استفاده کنید. از اندام‌های غیرجنسی شروع کنید و اندام‌های جنسی را به طور پراکنده لابه لای آن ها نام ببرید.
  • به فرزندتان بگویید که بدن هر کسی خصوصی است و کسی اجازه ندارد به قسمت‌های خصوصی بدن او دست بزند و خودشان هم نباید آن را به کسی نشان بدهند (استثنا هم وجود دارد مثلا هنگام حمام کردن با پدر یا مادر و یا معاینه توسط پزشک)

دکتر بازی در بچه ها

معمول‌ ترین بازی‌های از این نوع کنجکاوی‌های جنسی، دکتر بازی بچه ها است. در این صورت چه کار باید بکنیم؟

  • بچه ها حق ندارند در اتاق را قفل کنند.
  • هر از چند گاهی به بهانه‌ های مختلف به آن ها سر بزنید.
  • اگر در اتاق بسته است، قبل از وارد شدن به اتاق در بزنید و کمی صبر کنید.
  • اگر صحنه ای دیدید، هول نشوید.
  • این جور مواقع دعوا و سرزنش بسیار شدید اصلاً راه حل مناسبی نیست.
  • فورا نزد بچه‌ ها بروید و بگویید خب حالا بیا به دست دوستت آمپول بزنیم و یا دندان‌هایش را معاینه کنیم تا حواس بچه‌ ها پرت شده و ماجرا فیصله پیدا کند.
  • بعد سر فرصت با فرزندتان صحبت کنید. به او بگویید: “می‌دانید که او نقش دکتر را بازی کرده و می‌خواسته به دوستش آمپول بزند اما او دیگر بزرگ شده است. باید بداند این نواحی خصوصی محسوب می‌شود و باید از دید سایر افراد پوشیده بماند.”

لخت‌شدن

  • پسر ۵ ساله شما با هم‌ بازی خود در خانه مشغول بازی است و شما متوجه می‌شوید که بیش از حد ساکت هستند، شما داخل اتاق می‌شوید تا ببینید چه می‌کنند، می‌بینید از کمر به پایین برهنه شده‌اند.

    – برخورد شما چیست؟

  • هرگز سر بچه ها داد نکشید و آن‌ ها را سرزنش نکنید، بلکه برای بچه ها در خانه حد و مرز تعیین کنید.
  • مثلا بگویید هر دو شما لباس‌ هایتان را بپوشید. بدن شما خصوصی است و نباید در خانه کس دیگری لباستان را در بیاورید. بیایید برایی شما یک سرگرمی دیگر پیدا کنم.
  • اگر دیدید که فرزندتان باز هم به کنجکاوی‌ های جنسی خود ادامه می‌دهند، شاید نشانه این باشد که کنجکاویشان هنوز ارضا نشده است. بنشینید و اطلاعات اساسی را با فرزند خود مرور کنید. با او درباره‌ ی شکل بدن صحبت کنید و یکی یکی اعضای مختلف بدن را نام ببرید.

خود ارضایی

  • خود ارضایی یعنی لذت‌ بردن از دست زدن، بازی‌ کردن و مالیدن اندام‌های جنسی خود.
  • وقتی طفل بدن خود را کشف می‌کند، ممکن است همان‌ گونه که گوش یا آرنج خود را لمس می‌کند، با اندام تناسلی خود هم ور برود. اما با تکرار این کار بچه متوجه لذتی می‌شود که از دست‌ زدن به خود، برای او حاصل می‌شود.
  • بسیاری از بچه‌های ۳ ساله که همزمان باکشف دنیای اطراف، خود را نیز کشف می‌کنند، آشکارا به اندام تناسلی خود دست می‌ زنند.
  • اگر فرزند خود را در حال دست زدن به اندام تناسلی خودش دیدید، او را سرزنش نکنید، بلکه راهنمایی کنید، به بچه‌های کوچک خود توضیح بدهید که درست نیست در حضور دیگران به اندام تناسلی خود دست بزنند.

بچه ها از چه زمانی باید به تنهایی به حمام یا توالت بروند؟

  • بچه ها ممکن است از دیدن بدن برهنه جنس مخالف یا هم‌ جنس خود به هیجان بیایند یا سردرگم شوند. این خاطرات در دوران نوجوانی می‌تواند به سراغ فرزندتان بیاید.
  • اگر با کودک جنس مخالفتان حمام می‌کنید و او آن قدر به بدن برهنه شما خیره می‌شود که احساس ناراحتی می‌کنید، وقت آن رسیده که هر دو حدود خود را حفظ کنید و بهتر است، بدن خود را بپوشانید.
  • پوشاندن بدن نشانه احترامی است که برای بدن خود قائلیم.
  • معمولا بچه‌های ۷-۸ ساله دیگر تمایل ندارند با پدر یا مادر خود به حمام بروند و دوست ندارند کسی بدن برهنه آن‌ها را ببیند. به خواسته بچه‌ها در این سن احترام بگذارید و حد و مرز آن‌ ها را در حمام رعایت کنید.

مراقبت‌ های جانبی

  • از سنی که کودک فرق مرد و زن را متوجه می‌شود، بهتر است پسران با پدرشان و دختر‌ها با مادرشان به حمام بروند.
  • والدین باید مراقب روابط زناشویی خود باشند. بچه ها ممکن است به طور ناخواسته، شاهد این روابط در والدینشان شوند.
  • کنترل صحنه‌های تلویزیون ، ماهواره، فیلم‌ها یا کلیپ‌های محرک قویا توصیه می‌شود.

لازم است، بر روی استفاده از اینترنت یا کامپیوتر نظارت داشته باشید. به این منظور:

  • کامپیوتر نباید در اتاق شخصی باشد.
  • حتماً کامپیوتر را در محیط عمومی خانه قرار دهید.
  • صفحه مانیتور کامپیوتر به سمت بیرون باشد تا از همه جا قابل رویت باشد.

آموزش ارزش‌ ها و عقاید

  • بسیاری از والدین می‌خواهند که فرزندشان دارای صفاتی چون: صداقت، شجاعت، اعتماد به نفس، نظم، احترام، مهربانی و عدالت باشند.
  • بچه‌های پیش دبستانی، رفتار خوب و بد را از رفتار دیگران و از تشویقی که هنگام خوش‌ رفتاری دریافت می‌کنند، می‌ آموزند.
  • درک هر فرد از خوبی و بدی، به مرور زمان و با تأثیر گرفتن از خانواده، دوستان، جامعه، مذهب و وسایل ارتباط جمعی، شکل می‌گیرد.
  • هر گاه فرزندتان در زندگی روزمره رفتاری ارزشمند از خود نشان داد، به او پاداش بدهید؛ آن‌ها با این کار شما سرشار از افتخار می‌شوند و این رفتار مورد تحسین را تکرار می‌کنند. با تکرار شدن رفتار کودک و تحسین شما، رفتار معمولاً به صورت خودجوش در می‌آید و با وجود کودک عجین می‌شود.

بهترین سن انتقال ارزش‌ های خانوادگی چه زمانی است؟

والدین در سن ۱۱-۹ سالگی فرزندانشان می‌توانند فرصت را مغتنم شمرده و با فرزندشان درباره‌ی اخلاقیات صحبت کنند. چون:

  • در این سن کودکان با والدین خود رابطه نزدیک تری دارند.
  • بیشتر از سنین نوجوانی به والدینشان احترام می‌گذارند.
  • حرف شنوی بیشتری دارند.
  • هم‌چنین می‌توانند مفاهیم گسترده‌تری را درک کنند.

مهارت تصمیم‌گیری

  • کودکان باید مهارت‌ های تصمیم‌گیری را از سنین پایین و در موقعیت‌ های روزمره تمرین کنند.
  • می‌ توانید به بچه‌های پیش دبستانی خود اجازه بدهید برای پوشیدن لباس، بازی یا دعوت‌کردن یک مهمان کوچک خود، حداقل از میان دو گزینه دست به انتخاب بزنند، تا توانایی اساسی تصمیم‌ گیری در کودک پرورش یابد.
  • هر چه موقعیت‌ های تصمیم‌ گیری برای او بیشتر باشد، بیشتر به مشکلات مربوط به انتخاب‌ کردن پی می‌برد.
  • با این روش‌ها بچه‌ها در نهایت نسبت به توانایی خود برای اخذ تصمیم درست، اعتماد به نفس پیدا می‌کنند و می‌توانند در تمام زمینه‌ها از جمله زمینه‌ هایی که به جنسیت آن‌ ها مربوط می‌شود درست تصمیم بگیرند.
  • بچه‌ ها باید همزمان بیاموزند که هر تصمیمی پیامدهای خاص خود را دارد. اگر اجازه بدهیم که با پیامد تصمیم‌ های خود رو به رو شوند تجربیات خوبی کسب می‌کنند.

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب