هر کس ممکن است در طول زندگی خود عصبانی شود. خشم یک هیجان طبیعی در انسان است، و این راهی است که ذهن ناخودآگاه شما فشار روانی و عاطفی اش را آزاد می کند. عصبانی شدن امری نرمال است، اما اینکه اجازه دهید عصبانیت بیش از اندازه شدید و غیر منطقی شود و از کنترلتان خارج شود، منطقی نیست.

از کجا بفهمید که خشمتان از کنترل خارج شده است؟ و اگر به این صورت است چگونه می توان آن را کنترل کرد؟ شاید تعجب کنید اما شناخت و کنترل خشم بسیار آسان است…

دلایل رفتار پرخاشگرانه در نوجوانان

نوجوانان به دلایل مختلفی رفتار پرخاشگرانه از خود بروز می‌ دهند که برخی از آن ها عبارتند از:

    • اختلالات روانشناختی
    • ناکامی
    • نیاز به استقلال
    • نیاز به قدرت و نمایش قدرت‌ طلبی
    • رسیدن به اهداف شخصی
    • مقابله با تهدیدهای جسمی و روانی،
    • الگو برداری از محیط اجتماعی (خانواده، مدرسه و جامعه و فیلم‌ ها)
    • پیام های متناقض والدین

دلایل گوناگونی برای اثبات عدم کنترل خشم وجود دارد. دلایل ناتوانی در کنترل خشم در میان افراد متفاوت است، و آمیزه ای از موارد گوناگون است. شاید خشمگین شدنتان در خانه، مدرسه و رویارویی با همسایگان نشانه عدم توانایی در کنترل خشونت باشد.

دشواری کنترل خشم، نشان دهنده نیاموختن روش های ارتباط برقرار کردن با احساسات درونی است. عدم کنترل و مدیریت خشم، سبب می شود روش های کنترل و مدیریت خشم را بیاموزید.

خشم چیست؟

خشم، عکس‌ العمل طبیعی در برابر تهدید، خطر و… است که به ما این اجازه را می‌ دهد که در شرایط بحرانی از خود دفاع کنیم؛ بنابراین عصبانیت برای بقا و پایداری انسان‌ ها ضروری و اجتناب ناپذیر است؛ ولی نباید فراموش کرد که برخورد فیزیکی با افراد و مواردی که ما را خشمگین می‌ کنند، از لحاظ قانونی و معیارهای اجتماعی ناهنجار تلقی می‌ گردد و پیامدهایی منفی خواهد داشت.

خشم

خشم می‌ تواند عصبانیت و ناراحتی جزئی و یا در نوع حاد آن، واکنشی جنون‌ آمیز باشد، و نظیر سایر احساسات انسان با ویژگی‌ های روانشناسی اشخاص تغییر می‌ کند. هنگامی که عصبانی می‌ شوید آثار فیزیولوژیک خشم در بدن ظاهر می‌ شود، ضربان قلب و فشار خونتان بالا می‌ رود و میزان ترشح هورمون‌ ها نیز افزایش می‌ یابد.

عصبانیت می‌ تواند به دلیل حوادث و رویدادهای بیرونی و یا تغییرات درونی باشد. ممکن است شما از شخص خاصی مانند همکاران، افراد خانواده و یا رییس خود رنجیده باشید و رفتار آن‌ ها باعث عصبانیت شما شده باشد و یا ترافیک و شلوغی شهر شما را خشمگین کند. فکر کردن و نگرانی در مورد مشکلات روزمره و یا به یاد آوردن وقایعی که قبلا باعث خشم و ناراحتی شما شده‌ اند نیز از عواملی هستند که می‌ توانند خشم شما را برانگیزند.

نشانه های خشم خارج از کنترل

  • اگر چیزی برایتان ناخوشایند و یا آزار دهنده باشد و کارها آن طور که می خواهید پیش نرود، عصبانی می شوید.
  • این امر منجر می شود که شما تهاجمی و پرخاشگرانه رفتار کنید مانند: فریاد زدن، فحاشی کردن، ضربه زدن، پرتاب کردن و یا حتی برنامه ریزی برای انتقام.
  • تا مدت‌ ها بعد از آن اتفاق هنوز عصبانی هستید. اگر روی آن چیزی که شما را عصبانی کردید متمرکز شوید و نتوانید آن را از ذهن خود خارج کنید، پس در دردسر افتاده اید. چرا که عصبانیت عادی معمولا احساسی موقتی است و در واکنش به محرک های ناراحت کننده به وجود می‌ آید و بعد از مدتی هم از بین می‌ رود.
  • چیزهایی که در گذشته شما را عصبانی نمی‌ کردند، ناگهان دلیلی برای عصبانی شدن بیش از حد شما شده‌ اند. این در مورد مواردی که شما خشمتان را سرکوب می‌ کنید، صدق نمی‌ کند. این موقعیت مانند وقتی است که مثلا شما از اینکه کسی نمره‌ ای بهتر از شما گرفته، بی‌ نهایت عصبانی می‌ شوید و یا وقتی که کسی زمان زیادی در دستشویی می‌ ماند از کوره در می‌ روید.
  • برای مقابله کردن با عصبانیتتان کارهای خود تخریب کننده انجام می‌ دهید. مثلا: رانندگی با بی‌ احتیاطی، ورزش‌ های خطرناک، دعوا کردن، مصرف دارو یا مواد، مصرف نوشیدنی‌ های الکلی یا دوستی با دوستان ناباب.

نشانه های جسمانی خشم

تپش قلب در خشم

بدن از روش های گوناگونی استفاده می کند تا به شما اطلاع دهد که خشمگین هستید. مهم ترین روش ها عبارتند از:

    • ضربان قلب: ضربان قلبتان به شدت افزایش می یابد، به گونه ای که حس می کنید قلبتان می خواهد از قفسه سینه تان بیرون بزند.
    • تنفس سریع: میزان تنفس به اندازه ای افزایش می یابد که توان نفس کشیدن را از دست می دهید.
    • منقبض شدن عضلات: در بدن تان احساس فشردگی و کوفتگی می کنید.
    • افزایش حرارت بدن: احساس گرما می کنید و تعریق بدنتان به شدت افزایش می یابد.

مقاله مرتبط: خشم منجر به مشکلات قلبی می شود!


راه هایی برای کنترل خشم

    – یاد بگیرید منشا واقعی خشمتان را تشخیص دهید:

بین ناراحتی منطقی و ناراحتی غیر منطقی تفاوت وجود دارد. کسی شما را ناراحت کرده، فردی، شخصی را که شما به او اهمیت می‌ دهید را آزار داده و یا صدمه رسیدن به اموالتان دلیل خوبی برای عصبانی شدن است. اما اینکه کسی به شما، به ظاهر و به تصور خودتان بی‌ احترامی کند، سر راهتان قرار بگیرد، باعث شود سرعت انجام کارهایتان کم شود، از شما خوش شانس‌ تر باشد و کاری را بهتر از شما انجام دهد، این‌ ها دلیل خوبی برای عصبانی شدن نیستند.

    – نفس عمیق بکشید:

بعد از این کار از موقعیت دور شوید و از خود بپرسید: “واقعا چرا من عصبانی هستم؟” معمولا افراد دچار اشتباه می‌ شوند و فکر می‌ کنند عصبانیتشان دلیل بزرگ‌ تر و مهم‌ تری دارد.

    – محرک‌ های خشمتان را بشناسید:

اگر چیزها یا موقعیت‌ های به خصوصی هستند که همیشه شما را عصبانی می‌کنند، و یا نمی‌ توانید آن ها را بپذیرید، آن ها را بشناسید. سپس یک قدم جلوتر بروید و از آن ها دوری کنید و بعد وقتی که آرام هستید واکنش مناسب در برخورد با این چیزها را در ذهن‌ تان تمرین کنید تا ذهنتان را برای زمانی که واقعا با این مسائل رو به رو می‌ شوید، تمرین دهید.

موقعیت خشم برانگیز

    – برنامه ریزی هوشمندانه برای زمانتان:

یکی از عمده‌ ترین مسائلی که در افراد استرس ایجاد می‌ کند، ضعف در مدیریت زمان است. زمانی که عجله دارید و چیزی باعث می‌ شود سرعت شما کند شود و یا جلوی شما را می‌ گیرد، احتمالش زیاد است که با خشم با آن قضیه برخورد کنید. آسان‌ ترین کار برای جلوگیری از این وضعیت تمرین مدیریت زمان است.

    – ورزش کنید:

ورزش راهی عالی برای خالی کردن استرس بدن و ذهن است. افرادی که به طور مرتب ورزش می‌کنند کمتر در برابر مسائل و ناراحتی‌ ها واکنش‌ های افراطی نشان می‌ دهند.

    – با خودتان صحبت کنید:

عصبانی شدن باعث می‌ شود قسمت استدلالی مغزتان برای چند لحظه خاموش شود و راهی که می‌ توانید به وسیله آن استدلال‌ تان را برگردانید حرف زدن است. ممکن است به نظرتان عجیب بیاید ولی قبل از اینکه بخواهید افکارتان را با صدای بلند بازگو کنید چند لحظه صبر کنید و با خود صحبت کنید. به این طریق افکارتان را جمع می‌ کنید، و سپس آن ها را به بقیه اعلام می‌ کنید. این یکی از موثرترین و بهترین روش‌ ها برای کنترل خشم و رفتار کردن به طور عاقلانه است.

 


مقاله مرتبط: ۵ قانون مهار خشم

مقاله مرتبط: با کنترل خشم از زندگی لذت ببریم

مقاله مرتبط: ۲۳ نکته برای غلبه بر خشم

مقاله مرتبط: چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟


 

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب