موسیقی توانایی تحریک احساسات قوی درون ما را دارد و این کاملا درست است. ما موسیقی را احساس می کنیم، تا حدی که حتی از آن، برای ایجاد یک حالت خاص در درون خودمان استفاده کنیم. اگر بو، جرقه ای برای یادآوری خاطرات است، موسیقی جرقه ای برای هیجانات و احساسات ما است.

دلایل ارتباط موزیک با احساسات

اما چرا موسیقی با مغز احساسی ما صحبت می کند؟ چرا اطلاعات احساسی را در ویژگی های موسیقی درک می کنیم؟ شاید دلیل اصلی، قدرتی است که در تحریک و تکان دادن احساسات دارد.
موسیقی، طیف گسترده ای از احساسات انسانی را فرا می خواند؛ مانند از غم و اندوه و دلتنگی به شادی، آرامش و شادی. اما چرا؟ مناطق مغزی، به طور معمول با احساسات و هیجانات در ارتباط هستند، و می توان آن را با موسیقی فعال کرد.

علت تکرار شدن ناخودآگاه برخی قطعات موسیقی در ذهن انسان، به ناحیه ای در قشر جلویی مغز باز می گردد. این ناحیه از مغز، مسئول یادآوری قطعات موسیقی است که فرد در گذشته شنیده و با ناحیه گیجگاهی در ارتباط است.

ناحیه گیجگاهی نیز خود، وظیفه پردازش صداهای اولیه و ساده، استدلال و همچنین یادآوری خاطرات را بر عهده دارد و حالا باید بدانیم که چه مدل موسیقی در مغز ما ایجاد آرامش می کند و در جسم ما، نوید درمان می دهد و چه نوع موسیقی منجر به استرس و در نتیجه بیماری می گردد…

موسیقی و هیجانات

بهبود عملکرد شناختی

موسیقی باعث ایجاد حالت مثبت در فرد می شود که این باعث بهبود عملکرد شناختی در فرد می شود. تحقیقات نشان می دهد پخش موسیقی به عنوان زمینه، هنگامی که فرد در حال انجام فعالیت دیگری است و روی آن تمرکز کرده، می تواند عملکرد او را در کارهایی که نیاز به درک و شناخت دارد، بالا ببرد. مطالعه ای نشان داده که دریافت موسیقی با ریتم تند، منجر به افزایش سرعت در کار و پردازش شده و موسیقی با ریتم تند و ریتم ملایم هم می تواند حافظه را تقویت کند.

موسیقی زبان آرزوها، انتظارها و عواطف بشری است و هر قوم و ملتی برحسب ویژگی های عاطفی و فرهنگی خود، موسیقی خاصی دارد. با درک موسیقی، عواطف زیبا، همدردی و تفاهم بیشتر قلبی میسر خواهد شد.

تغییراتی در شرایط فیزیولوژیک و پزشکی

تحقیقات نشان می دهد که موسیقی از طریق تاثیر بر هورمون های مختلف، ضربان قلب و فشار خون، تغییر پتانسیل الکتریکی عضله ها و هم چنین تقویت مهارت ها و حرکات بدن و زمینه های روان شناختی، وارد عمل شده است؛ به عبارت دقیق تر، موسیقی با تحریک مرکز عواطف  در مغز (سیستم لیمبیک) بر اعصاب مرکزی و خودکار  واکنش های بیو شیمی و عضلانی اثر گذاشته و همچنین با تاثیر بر حافظه و یاد آوری خاطرات و احساس های گذشته، تغییراتی را در شرایط فیزیولوژیک و پزشکی بر جای می گذارد.
اولین گروه پژوهش ها، توسط ولد (۱۹۱۶) و دیسرنز (۱۹۲۳) انجام شد که اثر موسیقی را برسیستم اعصاب مرکزی نشان داده است؛ اما مهم تر از آن، تحقیق جامعی بود که توسط دای نو (۱۹۷۷) و هوج (۱۹۸۰) صورت گرفت. این دو محرک، اثر موسیقی محرک و آرام بخش را بر واکنش های اعصاب خودکار مانند ضربان قلب، نبض، فشار خون، تنفس، واکنش های پوستی و عضلانی و امواج مغزی بررسی کردند.
آن ها در پایان دریافتند که موسیقی آرام بخش، میزان ضربان قلب و نبض و فشار خون را کاهش می دهد و از اضطراب و نگرانی بیماران می کاهد. پس از آن ها پژوهشگران دیگری چون جکبسون (۱۹۷۴) و ولپ (۱۹۶۵) با تحقیقات خود یافته های آنان را تایید کردند. محقق دیگری به نام گلدشتاین (۱۹۸۵) تاثیر موسیقی انتخابی را بر سیستم لیمبیک و مرکز کنترل دستگاه عصبی خودکار (اتونومیک) مطالعه کرد و اثر آن را در تحریک این منطقه و تسکین رفتار نشان داد.

موسیقی و نقش درمانی آن

رونالد هاس، استاد دانشگاه موتسارت شهر سالزبورگ اتریش، می گوید از طریق موسیقی می توان مصونیت انسان ها را در برابر بیماری ها تقویت کرد، دردها را کاهش داد و از بروز حوادث جلوگیری به عمل آورد. تحقیقاتی که وی انجام داده است نشان می دهد که باید به انواع موسیقی در درمان بیماری ها توجه شود.

  – موسیقی شرق و درمان کوفتگی و سردرد

همین آقای هاس در تحقیقی که انجام داده، به این نتیجه رسیده که براساس شواهد تجربی برخی از ملودی های قدیمی مشرق زمین، برای از بین بردن سردردها و کوفتگی بدن موثر است. وی می گوید: “حدود ۸۰۰ سال پس از میلاد مسیح، در برخی از مراکز درمانی مشرق زمین، از موسیقی برای درمان دردها استفاده می شده است.”

  – کمک موسیقی به کاستن از خطر آلزایمر

در تحقیقی هم که دانشمندان آمریکایی انجام دادند، مشخص شده است که مطالعه، نواختن موسیقی و انجام بازی هایی مثل شطرنج، با کاهش خطر ابتلا به آلزایمر در افراد مسن موثر است.

  – درد در کودکان

نتایج تحقیقی که در خرم آباد انجام شده هم نشان می دهد که استفاده از موسیقی های مخصوص کودکان، باعث انحراف ذهن آنان نسبت به درد ناشی از اقدامات تهاجمی کوتاه مدت، مثل رگ گیری می شود. “رگ گیری” یکی از شایع ترین اقدامات دردناک پزشکی است و به صورت مکرر به عنوان لازمه و مقدمه تشخیص یا درمان بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد.
این تحقیق که بر روی ۳۰ کودک شش تا ۱۲ ساله مبتلا به تالاسمی در بیمارستان شهید مدنی خرم آباد انجام شده، نشان می دهد که شدت درد رگ گیری در کودکانی که فکرشان در زمان رگ گیری به سمت موسیقی کودکان معطوف شده، به طور معنی داری کمتر از سایر روش ها بوده است.

  – افزایش توان یادگیری

محققان هنگ کنگی هم با مطالعه ای به مقایسه کودکانی که تحت آموزش موسیقی قرار داشتند، با دیگر کودکان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که کودکانی که در گذشته تحت آموزش موسیقی قرار گرفته بودند، حافظه شفاهی بسیار قوی تری دارند و می توانند لغات بیشتری را از فهرست خوانده شده به یاد بیاورند و در هر سنجش، بهتر از سنجش قبل عمل می کنند.

  – موسیقی و افزایش حافظه

همین محققان روانشناس هنگ کنگی، عقیده دارند آموزش موسیقی، نیم کره چپ مغز را تحریک می کند و یادگیری شفاهی نیز توسط همین قسمت از مغز انسان کنترل می شود. مطالعات بعدی این محققان نشان داد بهبود حافظه انسان، با ادامه یادگیری موسیقی، ادامه پیدا می کند و با توقف آموزش آن متوقف می شود…
مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب