همان اندازه که ورزش کردن و تغذیه مناسب، بر روی سلامتی اثر می گذارد، خواب کافی نیز بر کیفیت زندگی، حالات روانی، تعادل عاطفی، خلاقیت، زنده دلی و حتی وزن شما تاثیر می گذارد. البته باید در نظر داشت تنها میزان خواب کافی نیست و کیفیت کار نیز اهمیت دارد؛ برای مثال ممکن است فرد ۸ یا ۹ ساعت در طول روز بخوابد، اما احساس کسالت و خستگی داشته باشد؛ بنابراین علاوه بر کمیت، کیفیت کار نیز حائز اهمیت است، خصوصا خواب در روزهای آخر هفته، می تواند تاثیر عجیبی بر روی روان فرد داشته باشد…
شواهد زیادی وجود دارد که بیان می کنند خواب می تواند عامل پیشگویی کننده میزان طول عمر باشد و حتی ممکن است تاثیر آن در مواردی از ورزش، سیگار، فشار خون یا کلسترول مهم تر باشد.

محرومیت از خواب

درحدود ۵۰ سال پیش، بیشتر افراد کمتر از ۵/۸ ساعت در شب می خوابیدند و امروزه اکثرا کمتر از ۷ ساعت می خوابند. در واقع
بسیاری از افراد معمولا فقط ۵ تا ۶ ساعت از شب را خواب هستند. ساعات کار طولانی تر شده و مسیرهای طولانی به محل کار و منزل، خواب را بیشتر تحت تاثیر قرار داده است. به علاوه افرادی که خسته از محل کار به منزل برمی گردند، ممکن است به جای خوابیدن به تماشای تلویزیون یا گشت و گذار در اینترنت مشغول شوند. محرومیت از خواب، می تواند عوارض زیادی بر سلامت جسمی و روانی ما داشته باشد که در ادامه اثرات محرومیت از خواب آورده شده است…

    – تاثیر بر سیستم اعصاب مرکزی

محرومیت از خواب می تواند بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد. سیستم عصبی مرکزی، بزرگ راه اطلاعاتی بدن است. در طول خواب، مسیرهایی بین سلول های عصبی در مغز تشکیل می شوند که به ما کمک می کند تا اطلاعات جدیدی را که در طول روز یاد گرفته ایم، به خاطر بسپاریم.

محروم شدن از خواب، مغز را خسته می کند؛ بنابراین نمی تواند این وظایف را به خوبی انجام دهد. در نتیجه، ممکن است تمرکز بر روی مسائل سخت تر شود. به عنوان مثال، گاهی اوقات دشوار است که اطلاعات مربوط به روز قبل را به یاد بیاورید، به خصوص اگر مربوط به مدرسه باشد. گاهی ممکن است قطار خود را از دست بدهید.

    – تاثیر بر سلامت روان

محرومیت از خواب می تواند بر سلامت روانی و عاطفی شما تأثیر بگذارد. همان طور که در بالا ذکر شد، محرومیت از خواب باعث می شود احساس تحریک پذیری یا بی قراری داشته باشید و این می تواند توانایی شما در تصمیم گیری را به خطر بیندازد. کمبود خواب نیز می تواند آغاز کننده شیدایی افراد مبتلا به اختلال دو قطبی شود.

همچنین می تواند منجر به رفتار تکانشی، افسردگی، پارانویید و افکار خودکشی شود. علاوه بر این، در ارتباط با اختلال اضطراب تعمیم یافته و PTSD است. به عنوان کسی که از افسردگی رنج می برد، محرومیت از خواب، شوخی نیست. 

    – خواب آلودگی در طول روز

محرومیت از خواب می تواند منجر به خواب آلودگی شود. در خواب آلودگی ممکن است آگاهی شما به طور موقت غیرفعال شود تا زمانی که بدن شما متوجه شود و شما را بیدار کند. این امر خارج از کنترل شما است و می تواند مثلا در هنگام رانندگی، خطرناک باشد. این حالت خیلی شبیه به حالت افرادی است که دچار نارکولپسی (حمله خواب) هستند. کسانی که مبتلا به نارکولپسی هستند، ممکن است محرومیت از خواب داشته باشند؛ اما افرادی که محرومیت از خواب دارند، دچار نارکولپسی نیستند…

    – تاثیر بر سیستم ایمنی

محرومیت از خواب می تواند سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که شما خواب هستید، سیستم ایمنی بدن شما، مواد محافظتی و ضد عفونی به نام سیتوکین ها را تولید می کند. سیتوکین ها گروهی از پروتئین ها هستند که از سلول های مختلف بدن، از جمله سلول های سیستم دفاعی، در پاسخ به یک تحریک ترشح می شوند و بر فعالیت های سیستم ایمنی تاثیر دارد و تحت نام کلی سیتوکین ها نامیده می شود.

سیتوکین ها گروهی از پروتئین ها هستند که نقش اصلی را در پاسخ های التهابی به محرک های پاتولوژی مانند التهاب و آسیب بافتی ایفا می کند. بدن از این مواد برای مبارزه با باکتری ها و ویروس ها استفاده می کند. محروم شدن از خواب باعث جلوگیری از ایجاد سیستم ایمنی در بدن می شود. بدون خواب کافی، بدن ما ممکن است قادر به مبارزه با باکتری ها یا عفونت ها نباشد. این بدان معنی است که زمان بیشتری طول می کشد تا بهبودی حاصل شود.

    – تشنج

محرومیت از خواب می تواند خطر تشنج را افزایش دهد. این برای کسانی است که مبتلا به صرع هستند یا مستعد ابتلا به تشنج هستند. کمبود خواب راه انداز تشنج است؛ زیرا تشنج بسیار حساس به الگوهای خواب است. در طول دوره های خواب و بیداری طبیعی، تغییرات در فعالیت الکتریکی و هورمونی مغز اتفاق می افتد.

اختلال در آن چرخه می تواند منجر به تشنج های مکرر در صورت خواب یا بیداری شود. بنابراین، برای افرادی که صرع یا مستعد ابتلا به تشنج هستند، مهم است که یک چرخه پایدار خواب داشته باشد…

    – کاهش میل جنسی

محرومیت از خواب می تواند باعث کاهش میل جنسی شود. محرومیت از خواب باعث کاهش سطح هورمون هایی مانند تستوسترون در مردان و زنان می شود. محرومیت از خواب، تستوسترون را کاهش می دهد و باعث کاهش میل جنسی و تولید مثل می شود.

محققان دریافتند که سطح پایین تستوسترون در مردان و زنان، می تواند منجر به اختلال عملکرد جنسی شود. مردان را می تواند مبتلا به اختلال نعوظ و زنان را مبتلا به اختلال در عملکرد جنسی کند. این امر به خاطر انرژی کم، خواب آلودگی و افزایش تنش مربوط به محرومیت از خواب است.

    – تاثیر خواب خوب بر زیبایی

پژوهشگران سوئدی  ثابت کرده‌ اند این باور دیرینه که خواب خوب انسان را زیباتر می‌کند، صحت دارد. به این ترتیب کسانی که برای مدتی طولانی بی‌خوابی می‌ کشند، کمتر جذاب و سالم به نظر می‌ رسند.

لیستی از عوارض محرومیت از خواب

  • درد عضلات
  • احساس گیجی و فراموشی
  • افسردگی
  • فعالیت حافظه کاذب
  • توهم
  • لرزش دست
  • سردرد
  • ایجاد حالت چشم راکون
  • بی قراری
  • گل مژه
  • پف اطراف چشم، معمولاً به عنوان «کیسه های زیر چشم» یا کیسه‌ های چشم شناخته شده
  • افزایش فشار خون
  • افزایش سطح هورمون استرس
  • افزایش خطر ابتلا به دیابت
  • تحریک پذیری بیش از حد نسبت به محرک های فیزیولوژیکی
  • نیستاگموس (حرکات سریع غیرارادی ریتمیک چشم)
  • چاقی
  • تشنج
  • بد خلقی در کودکان
  • خمیازه کشیدن
  • شیدایی
  • علایمی شبیه به روان پریشی

مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب