در این مقاله از اکسیر قصد داریم از تفاوت های خلق، عاطفه و هیجان با شما عزیزان صحبت کنیم؛ با ما همراه باشید…
برخی از تفاوت های خلق، عاطفه و هیجان
- «هیجان» از موقعیت های مهم زندگی و از ارزیابی های اهمیت آن ها برای سلامتی ما، به وجود می‌آید؛ اما «خلق» از فرآیند‌هایی به وجود می‌آید که مبهم و اغلب ناشناخته هستند.
- هیجان، عمدتا بر «رفتار» تاثیر می گذارد و اعمال خاصی را هدایت می کند؛ حال آنکه خلق، عمدتا بر «شناخت» تاثیر می گذارد و آنچه را که فرد درباره اش فکر می کند، هدایت می کند.
- هیجان، در نتیجه رویدادهای کم دوام چند ثانیه ای یا شاید چند دقیقه ای ناشی می شود، در صورتی که خلق، از رویدادهای ذهنی چند ساعته یا شاید چند روزه ناشی می شود. بنابراین، خلق بادوام تر از هیجان است.
خلق روزمره:
اغلب افراد، تقریبا روزی ۱۰۰۰ دقیقه بیدارند، ولی مقدار کمی از این زمان، هیجان هایی چون خشم، ترس یا شادی را در بر دارند؛ اما در مقابل، یک آدم معمولی، به طور کلی، جریان های دائمی خلق را تجربه می کند.
با اینکه هیجان ها در تجربه روزمره نادر هستند، ولی افراد همیشه چیزی را احساس می کنند. آنچه را که آن ها معمولا احساس می کنند، «خلق» است؛ به عبارت دیگر، احساس دائم و غالب که به صورت اثر بعدی رویداد هیجانی تجربه شده قبلی است، «خلق» نامیده می شود.
«خلق» با احساس ذهنی، بیان و شناخته و ارزیابی می شود؛ در حالی که «عاطفه» به صورت عینی شناخته و ارزیابی می شود. خلق به صورت حالت عاطفه مثبت و عاطفه منفی (خلق خوب و خلق بد) وجود دارد. البته عاطفه مثبت و عاطفه منفی، حالت های متضاد احساس کردن نیستند؛ بلکه این دو ویژگی، حالت های مستقل و نه متضاد احساس کردن هستند…
– عاطفه مثبت:
عاطفه مثبت، بیانگر مشغولیت لذت بخش است. عاطفه مثبت، به صورت سطح لذت جاری، اشتیاق و پیشروی به سمت هدف وجود دارد. سیستم عاطفه مثبت، برای خودش مبنای عصبی دارد و مسیر‌های ناقل عصبی در آن ها «اندورفین و دوپامین» است. انتظار رویدادهای خوشایند، این مسیر‌ها را فعال می کند.
وقتی عاطفه مثبت افراد بالا است، معمولا احساس می کنند علاقه مند، پرانرژی، هوشیار و خوش بین هستند؛ در حالی که وقتی عاطفه مثبت افراد پایین است، معمولا احساس می کنند خموده، بی تفاوت و خسته هستند. عاطفه مثبت، بیانگر سیستم «انگیزشی اشتیاقی» است که پاداش آن را بر می انگیزد. اصولا عاطفه مثبت و خلق خوش، به «رفتار گرایشی» کمک می کند.
عاطفه مثبت به طور منظم طبق چرخه خواب ــ بیداری نوسان می‌کند. بر اساس پژوهش کلارک، واتسون و لیکا در سال ۱۹۸۹، سطح عاطفه مثبت هنگام بیدار شدن کاملا پایین است؛ در طول صبح به سرعت بالا می‌رود و تا بعد از ظهر به تدریج همچنان بالا می‌رود، تا اینکه بین ۶ تا ۹ بعد از ظهر به اوج خود می رسد و از آن پس، به سرعت در اواخر شب پایین می آید و به سطح پایین اوایل صبح باز می گردد.
– عاطفه منفی:
عاطفه منفی، بیانگر مشغولیت ناخوشایند است. عاطفه منفی بالا به صورت احساس ناخوشنودی، تحریک پذیری و عصبانیت وجود دارد. سیستم عاطفه منفی نیز برای خودش مبنای عصبی دارد و مسیر‌های ناقل عصبی در آن ها «سروتونین و نورآدرنالین» است. انتظار رویدادهای ناخوشایند، این مسیر‌ها را فعال می کند. وقتی عاطفه منفی افراد پایین است، معمولا احساس می کنند آرام و آرمیده هستند.
عاطفه منفی بیانگر سیستم «انگیزشی آزارنده» است که تنبیه آن را بر می انگیزد و اصولا عاطفه منفی و خلق ناخوش به «رفتار اجتنابی» کمک می کند. عاطفه منفی، بر طبق چرخه خواب ــ بیداری، نوسان و تغییر قابل توجهی ندارد…
منبع: انگیزش و هیجان/جان مارشال ریو/یحیی سیدمحمدی (مترجم) / نشر ویرایش.
ثبت ديدگاه