تحسین کودک

تحسین به مقدار کم همراه با انتقاد نتایج بهتری به بار می‌آورد. کودک شما می‌خواهد که به او توجه کنید و می‌خواهد این توجه را از هر طریقی که می‌تواند به دست آورد.

برای والدین آسان است که فقط به رفتارهای نادرست کودکان خود توجه کنند و اعمال درست آن‌ها را در نظر نگیرند. برای مثال مریم و علی بدون سر و صدا در اتاق مشغول بازی هستند و هیچ کس به خاطر آن که بسیار دوستانه اسباب‌بازی‌ها را تقسیم می‌کنند، آن‌ها را تحسین نمی‌کند؛ اما چند دقیقه بعد که بین بچه‌ها دعوا می‌شود، پدر عصبانی شده، سر آن‌ها داد می‌کشد.

اگر دیدگاه شما منفی باشد، او از راه‌های منفی به هدف خود می‌رسد؛ اما اگر شما روی نکات مثبت تمرکز کنید، در مقابل، رفتارهای خوب بیشتری دریافت خواهید کرد؛ زیرا در این حالت کودک با رفتارهای مثبت خود، سعی در جلب توجه شما خواهد داشت.

مقاله مرتبط: چگونه کودکمان را تربیت نماییم؟

مقاله مرتبط: مراحل تغییر دادن رفتار کودکان

مقاله مرتبط: نادیده گرفتن، بهترین روش رهایی از رفتارهای منفی کودک

روش تحسین کردن رفتار کودکان

اگر هنگام تحسین کردن راهنمایی‌های زیر را به کار ببندید، به زودی خواهید دید که این کار به عنوان یک روش تربیتی و انضباطی بسیار مؤثر است.

رفتار کودک را تحسین کنید نه شخصیت او را. به بچه نگویید، «چه دختر خوبی»؛ زیرا این جمله بدین معناست که هدف، عبارت است از خوب بودن در تمام اوقات؛ به جای آن می‌توانید بگوئید: «من از طرز حرف زدنت با نیما خوشم آمد». گفتن عبارت «پسر خوب» یا «دختر خوب» نمی‌تواند احساس مشخصی را به کودک القا کند؛ مگر آنکه کودک بتواند آن را با رفتارهای خویش ارتباط دهد؛ زیرا تصور هر کس از خود، بر پایه تصوری که از اعمالش دارد، استوار است.

مؤثرترین راه برای آموزش رفتار خوب، شکل دادن رفتار با تحسین است.

از تحسین‌های ویژه استفاده کنید. هدف از تحسین کردن، افزایش رفتارهای شایسته است پس شما باید بر رفتارهای خاصی که مورد قبولتان هستند، تأکید کنید. هر چه تحسین شما اختصاصی‌تر باشد، کودک درست بودن کارش را بهتر درک می‌کند و احتمال اینکه آن عمل را تکرار کند نیز بیشتر می‌شود. برای نمونه یک روز صبح متوجه می‌شوید که فرزندتان رختخوابش را مرتب کرده است، در همان حال نیز مشغول شانه زدن موهایش است. اگر به‌سادگی بگوئید «آفرین عزیزم» او نمی‌فهمد که منظور شما رختخوابش است یا موهایش. پس بگوئید «از اینکه امروز صبح رختخوابت را جمع کردی خیلی خوشم آمد، ممنونم».

هر پیشرفتی را تحسین کنید.
اگر به فرزند خردسالتان گفته‌اید که باید اسباب‌بازی‌هایش را پس از بازی کردن با آن‌ها مرتب کند ولی او قبلاً هیچ‌گاه این کار را انجام نداده است، پیشرفت‌های کوچک او را نیز ستایش کنید.

دفعه اول به خاطر برداشتن یکی از اسباب‌بازی‌ها از کف اتاق و گذاشتن آن در کمد (درحالی‌که سه یا چهارتای دیگر را رها کرده است) از کودکتان تعریف کنید و به او آفرین بگوئید: چه کار خوبی کردی که کامیونت را توی کمد اسباب‌بازی‌ها گذاشتی.بگذار کمکت کنم تا بقیه رو هم جمع کنی. دفعه بعد به خاطر جمع کردن دو تا از اسباب‌بازی‌هایش از او تعریف کنید و همین‌طور ادامه دهید تا رفتار کودک اصلاح شود.

هنگامی‌که رفتار جدیدی تثبیت شده است، برای حفظ آن به تحسین کمتری نیاز داریم و لازم نیست کودک در مورد آن رفتار به خصوص به طور مداوم تمجید شود. در عوض به طور اتفاقی این کار را انجام دهید؛ مثلاً هر پنج یا ده باری که کودک آن را انجام می‌دهد، از او تعریف کنید. توجه داشته باشید که در مورد هر رفتاری ستایش را هرگز به طور کامل متوقف نکنید.

به طور مناسب و مقتضی تحسین کنید.
برای دریافت پاسخ‌های بهتر، نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید. برای نمونه در آغوش گرفتن، بوسیدن و دیگر نشانه‌های عملی محبت همراه با کلمات مهرآمیز برای کودکان خردسال مؤثرند؛ اما در مورد کودکان بزرگ‌تر بهتر آن است که از پیام‌های سری استفاده کنیم؛ زیرا این کودکان بیشتر دوست دارند به طور خصوصی تشویق شوند. برای نمونه می‌توانید با یک چشمک یا اشاره دست نشان دهید که به عمل خوبش توجه کرده‌اید. بعداً می‌توانید در مورد رفتار پسندیده‌اش با یکدیگر صحبت کنید.

بیشتر کودکان بزرگ‌تر یک لحن آمیخته با شوخی را به تعریف و تمجید مستقیم ترجیح می‌دهند. گفتن این جمله که «عجب مستخدم با سلیقه‌ای اینجا بوده است!» پاسخ بهتری را در یک کودک دوازده ساله برمی‌انگیزد تا این جمله که «واقعاً رختخوابت را خیلی خوب مرتب کرده‌ای».

به خاطر داشته باشید که کودکان از جملات تکراری خسته می‌شوند. عبارات مشابهی که پشت سر هم استفاده می‌شوند، تأثیر خود را از دست می‌دهند؛ خلاق باشید.

بلافاصله تحسین کنید.
تحسین کردن به‌خصوص در مورد کودکان خردسال وقتی مؤثرتر است که بدون معطلی صورت گیرد. نزارید تا بین رفتار پسندیده او و پاسخ شما فاصله زیادی بیفتد، اگرچه کودکان بزرگ‌تر قادرند این فاصله را درک کنند.

تحسین را با علاقه بی قید و شرط بیامیزید.
برخی از والدین نگران آن‌اند که مبادا کودکانشان فقط هنگامی که مورد توجه قرار می‌گیرند و تحسین می‌شوند، خوب رفتار کنند. برای رفع این مشکل، بهترین کار این است که پس از جا افتادن یک رفتار جدید رفته‌رفته از میزان تعریف و تمجید بکاهیم و آن را به طور موردی انجام دهیم.