آگاهی یافتن اولین گام در جهت خلاص شدن از ناراحتی است. هر چه از افکار، احساسات و رفتارهای ناراحت آننده خویش دقیق تر آگاه شوید، احتمال اینکه آنها را کنار بگذارید بیشتر می شود.
صرفاً با پرسیدن این سؤال که “چه احساسی دارم؟” می توانید بفهمید چه احساسی دارید. البته گاهی ممکن است در لاک دفاعی فرو روید و انکار کنید عصبانی یا مضطرب هستید چون از پذیرش این احساسات “نادرست” شرمنده می شوید. ولی معمولاً این کار را نمی کنید. وقتی به شدت مضطرب یا افسرده اید آن قدر آزرده و ناراحت می شوید که حداقل نزد خودتان این احساسات خویش را به راحتی می پذیرید.حس کردن و اعتراف کردن به این ناراحتی آسان است.
ولی هیجانات ناخوشایند شما چقدر مناسب اند؟ درمان عقلانی هیجانی، کلید پاسخگویی به این سؤال را می دهد چون جزء آن دسته از نظام های روان درمانی است که بین احساسات مناسب و نامناسب تمایز قایل می شود.
در درمان عقلانی هیجانی، احساسات شدیدی چون غم، هیجا ن زدگی و نگرانی احساسات سالمی هستند چون به شما کمک می کنند نارضایتی خود را از وقایع ناخوشایند بروز دهید و درصدد اصلاح این وقایع برآیید. در عین حال، در درمان عقلانی هیجانی، احساس افسردگی، عصبانیت، و اضطراب تقریباً همیشه مضر می باشند چون محصول دستورات غیرواقع بینانه ای هستند که می گویند وقایع ناخوشایند نباید روی بدهند و معمولاً مانع اقدام شما برای تغییر دادن اوضاع می شوند.
بنابراین درمان عقلانی هیجانی به شما نشان می دهد چطور با احساسات منفی و مثبت خود تماس برقرار کنید بلکه به شما یاد می دهد چطور بفهمید و بینش پیدا آنید که آیا این احساسات مناسب هستند یا نامناسب . درمان عقلانی هیجانی به شما کمک می کند احساسات تان را احساس کنید و ببینید چقدر خوشایندند . آیا واقعاً آنها را می خواهید؟ و چه نتایج خوب و بدی از آنها می گیرید؟
درمان عقلانی هیجانی می گوید در هنگام ناراحتی، به طور همزمان دچار هیجانات مناسب و نامناسب هستید. شما معمولاً و نه همیشه می توانید از طریق توجه کردن به شناخت ها افکار همراه آنها، بین این دو نوع هیجان تمایز قایل شوید.
احساسات مناسب محصول افکاری هستند که به سلیقه های شما نشان می دهند مثلاً من از بی عدالتی بدم می آید و تصمیم دارم با آن بجنگم. احساسات نامناسب محصول افکاری دستوری و آمرانه اند مثل این فکر که من از هرکسی که ناعادلانه رفتار کند بیزارم ! آنها به هیچ وجه نباید این گونه رفتار آنند من به هر قیمتی شده باید جلوی آنها را بگیرم و مجبورشان کنم همیشه با من عادلانه برخورد کنند.
وقتی می خواهید مشکلات عملی زندگی خود را حل کنید، با دقت ببینید آیا درباره این مشکلات عملی تان، مشکل هیجانی مثل اضطراب یا افسردگی هم دارید . اگر دارید، تفکر جزمی و بایداندیشی خودتان را که موجب مشکلات هیجانی تان شده اند بیابید و آنها را با جدیت زیر سؤال ببرید . وقتی احساسات روان رنجورانه خود را کم کردید، به مشکلات عملی خود برگردید و به کمک روش های مؤثر خودگردانی و مسئله گشایی درصدد رفع آنها برآیید.
بنابراین ابتدا باورهای نامعقول خود و پیامدهای هیجانی پریشان کننده آنها را تغییر بدهید. سپس به رویدادهای فعال کننده برگردید و با استفاده از مهارت های خود در زمینه حل مشکلات و مهارت های دیگر، تصمیمات عملی تر و خوشایندی تری بگیرید.
شما می توانید برای بهبود زندگی خود از درمان عقلانی هیجانی در جر ات آموزی، مدیریت زمان، فراگیری مهارت های ارتباطی، آموزش جنسی، پیشرفت شغلی و بسیاری از موارد دیگر استفاده کنید، مواردی که می توانند به شما کمک کنند زندگی کامرواتری داشته باشید. چون درمان عقلانی هیجانی با تفکر و رفتار سروکار دارد و آموزش اصلاحی را نیز شامل می شود، پیشگام رویکردهای حل مسئله و مهارت آموزی است.
درمان عقلانی هیجانی با متوجه کردن شما نسبت به احساسات پریشان کننده ای که درباره رویدادهای زندگی داریدو تغییر دادن عقایدی که مولد این احساسات هستند، به شما اجازه می دهد رویدادهای فعال کننده، باورها و پیامدها را سازمان دهی مجدد کنید. همچنین تعاملات پیچیده آنها را یافته و دوباره سامان بدهید.
تهیه شده در مجله سلامت روان اکسیر
نویسنده: بهناز خدادادیان
ثبت ديدگاه