بلوغ زودرس کودکان و نوجوانان یکی از مواردی است که امروزه ذهن بسیاری از والدین و کودکان را مشغول کرده و به عنوان یکی از نگرانی های والدین کودک در سن رشد مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه به تعریف، تشخیص و راه کارهایی برای درمان آن میپردازیم…
تعریف بلوغ زودرس
از لحاظ تعریفی بلوغ زودرس زمانی مطرح می شود که علائم ثانویه بلوغ جنسی در دخترها قبل از سن ۸ سالگی و در پسرها قبل از سن ۹ سالگی بروز نماید؛ هر چند در بعضی از مراجع پزشکی تحت تاثیر عوامل محیطی مستعد کننده جوامع پیشرفته امروزی این سن به کمتر از ۷سالگی در دختران و کمتر از ۸ سالگی در پسرها تقلیل یافته است.
علائم اولیه صفات ثانویه جنسی در دختران افزایش سایز و قوام سینه ها و رشد موهای زائد زیر بغل و ناحیه تناسلی و در پسرها رشد و تغییر رنگ اسکروتوم یا کیسه بیضه ها و افزایش اندازه بیضه ها همراه با رشد موهای زائد می باشد که اغلب با تغییراتی در حالات روحی و روانی کودک نظیر پرخاشگری و زودرنجی همراه می گردد.
عواملی که سبب بروز بلوغ زودرس در کودکان می گردد
– عوامل هورمونی:
عوامل ژنتیکی نظیر سابقه بلوغ زودرس در والدین و اختلالات هورمونی و کروموزومی نظیر اختلالات عملکرد غدد هیپوتالاموس و هیپوفیز، تیروئید و اختلالات غدد فوق کلیوی و غدد جنسی می باشد که اغلب با علائم دیگر ناشی از اختلال زمینه ای غده درگیر همراه است. به عنوان مثال درگیری غده تیروئید علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن فرایند بلوغ با علائم دیگری مانند اختلال در وضعیت اجابت مزاج، رشد و کیفیت موها، خشکی یا رطوبت غیر عادی پوست، اضطراب، تپش قلب و …. همراه می باشد.
– عوامل محیطی و خارجی:
یکی دیگر از علل شایع بلوغ زودرس در کودکان که در جوامع امروزی جای تامل بیشتری دارد عوامل محیطی و خارجی هستند که شاید در حال حاضر شایع ترین علت این عارضه را تشکیل می دهند که در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم:
- استفاده کنترل نشده کودکان از وسایل الکترونیکی ارتباطی نظیر گوشی های موبایل تبلت ها کامپیوتر و گشت و گذارهای کنترل نشده در فضاهای مجازی نظیر اینترنت و تماشای برنامه های تلویزیونی خصوصا شبکه های ماهواره ای که مناسب سن کودک نمی باشد یکی از علل شایع بلوغ زودرس در کودکان می باشد.
- استفاده از مواد غذایی حاوی مواد نگهدارنده مانند غذاهای آماده و کنسرو شده و فست فودها و مصرف زیاد ترکیبات حاوی کافئین مانند شکلات قهوه و نسکافه و همچنین استفاده بی رویه از مکمل های دارویی و ترکیبات حاوی زینک یکی دیگر از علل رایج بلوغ زودرس در کودکان امروزی می باشد.
- دیر خوابیدن کودک در هنگام شب و عادت به شب بیداری نیز از علل زمینه ساز بلوغ زودرس می باشد.
- یکی دیگر از علل زمینه ساز این اختلال محیطی است که کودک در آن محیط پرورش می یابد دوستان، اطرافیان، محیط مدرسه و منزل اگر کنترل نشده و دور از مسائل اخلاقی و ارتباطات سالم باشد سبب آگاهی بیشتر کودکان از مسائل جنسی و نهایتا منجر به بروز بلوغ زودرس می گردد.
عوارض بلوغ زودرس
عارضه اصلی بلوغ زودرس در کودکان جدای از اینکه اغلب به علت پایین بودن سن ممکن است شرایط روحی پذیرش تغییرات جسمی را نداشته باشند اختلال رشد نهایی قد این کودکان است که علی رغم اینکه ممکن است در زمان بروز عارضه از هم سن و سالان خود از قد و قواره بلندتری بر خوردار باشند، ولی نهایتا به علت زودتر بسته شدن صفحات رشد استخوانی مقداری از رشد قدی مطلوب خود را از دست می دهند بطوری که اغلب به ازای هر سال تعجیل در بلوغ حدود ۵ تا ۶ سانتیمتر از قد مطلوب ونهایی آنان کاسته خواهد شد.
تشخیص بیماری و درمان آن
اولین قدم در تشخیص بیماری اغلب انجام یک گرافی ساده از مچ دست کودک و تعیین سن استخوانی اوست که می تواند وجود یا عدم وجود این اختلال را تایید کند و بعد از آن پزشک می تواند با انجام آزمایشات هورمونی و در صورت لزوم درخواست مطالعات رادیولوژیک نظیر سونوگرافی از رحم وتخمدان ها و… به تشخیص نهایی برسد.
اکثر موارد بلوغ زودرس در مواقعی که اختلال هورمونی عامل آن باشد با درمان مناسب به راحتی قابل کنترل می باشد و در مواردی نیز که علت بلوغ زودرس ژنتیکی یا تحت تاثیر عوامل محیطی می باشد ضمن کنترل و محدود کردن عوامل مسبب می توان با استفاده از داروهایی که سبب تاخیر و کندی روند بلوغ می شوند بدون عارضه جدی و دراز مدت نسبت به درمان بیماری اقدام نمود و اکثر دختران تا سن قبل ۱۲ سالگی و پسران تا سن قبل ۱۴ سالگی به راحتی قابل درمان می باشند.
ثبت ديدگاه