روانشناسی کودک و نوجوان

روانشناسی کودک و نوجوان، مطالعه ذهن ناخودآگاه و رشد آگاهی کودکان است. روانشناسان کودک بهترین مرکز روانشناسی و مشاوره غرب تهران یعنی کلینیک مشاوره اکسیر مشاهده می کنند که چگونه کودک با والدین، ​​خود و جهان ارتباط برقرار می کند تا رشد ذهنی او را مورد سنجش قرار دهند.

همه می خواهند فرزندشان رشد سالم داشته باشد، اما همیشه رفتار کودک مشخص نیست که علامت یک مرحله عادی از رشد است یا نشانه ای از ناهنجاری است. روانشناس کودک و نوجوان مرکز روانشناسی اکسیر می تواند به شما در درک تفاوت کمک کنند. شناخت الگوهای روانشناختی طبیعی و غیرطبیعی کودک به والدین کمک میکند تا بتوانند رفتارهای ناهنجار فرزند خود را به درستی تشخیص دهند..

روانشناسان کودک همچنین می توانند رفتارهای ناهنجار مانند مشکلات یادگیری، بیش فعالی، اضطراب و … را به صورت علمی زود تشخیص دهند. آنها همچنین می توانند به جلوگیری، ارزیابی و تشخیص تأخیرهای رشدی یا ناهنجاری های رشدی مانند اوتیسم کمک کنند.

رشد در روانشناسی کودک

مشاوره کودک و نوجوان تعامل چند بخش اصلی رشد را مورد مطالعه قرار می دهد و در تشخیص اختلالات و مشکلات این بخش های مختلف را در نظر می گیرند تا تشخیصی درست و علمی  داشته باشند.

رشد جسمی کودک

رشد جسمی در کودکان به طور معمول دنباله ای قابل پیش بینی از وقایع است. فرزند شما طبق آن ترتیب، سر خود را نگه می دارد، می چرخد​​، می خزد، می رود و می دود. روانشناس کودک در صورت وجود ناهنجاری هایی که می تواند نشان دهنده بی نظمی های رشد به شما اخطار می دهد. مشاوره کودک و نوجوان در بهترین مرکز روانشناسی و مشاوره غرب تهران یعنی کلینیک روانشناسی اکسیر پیشرفت فرزند شما را به سمت نقاط عطف رشد رعایت می کنند تا کودک شما از نظر جسمی به طور عادی در حال رشد باشد.

رشد و توسعه شناختی کودک

درک پزشکی از رشد شناختی کودک طی سالهای اخیر بسیار تغییر کرده است. اکنون می دانیم که حتی نوزادان تازه متولد شده نیز از محیط خود آگاه هستند، حتی قبل از این که زبان برای بیان آن داشته باشند.

رشد شناختی به یادگیری فکری و فرآیندهای تفکر کودک اشاره دارد. این شامل مشاهده و درک دنیای اطراف آنها، یادگیری زبان، حافظه، تصمیم گیری، حل مسئله، نحوه استفاده کودک از تخیل خود و نحوه استفاده کودک از استدلال اساسی است. همه این عوامل تحت تأثیر ژنتیک و محیط یک کودک است.

رشد عاطفی (اجتماعی) کودک

رشد عاطفی و اجتماعی عمیقاً در هم تنیده است. رشد عاطفی به نحوه احساس، درک و بیان احساسات کودک اشاره دارد. رشد عاطفی در کودکان از طریق بیان احساسات اساسی مانند ترس، شادی، عصبانیت و غم بیان می شود. با رشد کودک احساسات پیچیده تری مانند اعتماد به نفس، امید، گناه و غرور پدیدار می شود. رشد عاطفی همچنین شامل توانایی کودک در احساس و درک احساسات افراد دیگر از طریق همدلی می شود. یادگیری تنظیم و بیان مناسب احساسات برای بسیاری از کودکان دشوار است. کمک به کودکان در درک زودرس احساساتشان می تواند تأثیر قدرتمندی در رشد عاطفی فعلی و آینده داشته باشد. یک روانشناس کودک می تواند به کودک شما کمک کند تا احساسات خود را به روشی سالم و مثبت بیان کند.

رشد عاطفی زیر بنای رشد اجتماعی است. روشی که کودک احساس، درک و ابراز احساسات خود می کند، تأثیر مستقیمی بر نحوه تعامل آنها با افراد دیگر دارد. توسعه اجتماعی در مورد چگونگی رشد ارزش ها، آگاهی ها و مهارت های اجتماعی لازم برای ارتباط با افراد اطراف خود است. روابط اولیه کودک می تواند تأثیر زیادی در رشد مهارت های اجتماعی متناسب با سن داشته باشد. اعتماد، دوستی، مدیریت درگیری و احترام به اقتدار، نمونه هایی از توسعه اجتماعی کودکان است.

متخصصان روانشناسی کودک و نوجوان تلاش می کنند تا به بچه ها برای غلبه بر مشکلات احتمالی کمک کنند تا کودکان به صورت سالم رشد کنند.

انواع اختلالات کودکان

همه کودکان هرازگاهی رفتارهای شیطنت آمیز، نافرمانی و … دارند که کاملا طبیعی است. با این حال برخی از کودکان رفتارهای بسیار چالش برانگیز دارند که متناسب با سنشان و به هنجار نیست. برای اینکه با انواع اختلالات دوران کودکی آشنایی پیدا کنید ادامه مطلب را حتما مطالعه نمایید.

نافرمانی مقابله ای (لجبازی) کودکان

کودکانی که مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای هستند بسیار لجباز هستند و رفتارهای خطرناک زیادی را در خانه، مدرسه و اجتماع انجام می دهند. شیوع این اختلال در پسران بیشتر از دختران است..

نمونه هایی از رفتارهای سلوک عبارت است از:

  • به سرعت عصبانی می شوند.
  • کنترل خود را از دست می دهند.
  • با بزرگترها دائما مشاجره می کنند.
  • قوانین خانه، مدرسه و اجتماع رو نادیده می گیرند.
  • عمدا دیگران را اذیت می کنند.
  • دائما دیگران را سرزنش می کنند.
  • عزت نفس پایینی دارند.
  • بیش از حد حساس و زودرنج هستند.

اغلب والدین تصور می کنند که این لجبازی کودکان طبیعی است. برای تشخیص این اختلال در کودک خود باید به روانشناس متخصص کودک و با تجربه در این زمینه مراجعه کنید.

اختلال سلوک در کودکان

کودکان مبتلا به اختلال سلوک (CD) به دلیل رفتارهای بزهکارانه و امتناع از پذیرش قوانین اغلب به عنوان “بچه های بد” مورد قضاوت قرار می گیرند. پسران بیشتر در معرض اختلال سلوک هستند.

برخی از رفتارهای معمولی کودک مبتلا به CD از خود نشان می دهد عبارت است از:

  • خودداری از اطاعت کردن از والدین یا شخصیت های دیگر
  • عدم همدلی کردن با دیگران
  • آزار و اذیت حیوانات و شکنجه دادن آنها
  • زورگویی به دیگران
  • آزار جسمی یا جنسی دادن دیگران
  • دروغ گفتن مکرر
  • استفاده از سلاح در دعواها
  • رفتارهای ضد قانون مانند دزدی
  • روشن کردن به عمد آتش سوزی
  • تمایل به فرار از خانه
  • تمایل به مصرف مواد مخدر
  • تمایل به خودکشی

اگر این اختلال به سرعت و به درستی در سن کودکی تشخیص و درمان نشود منجر به برزو اختلال شخصیت ضد اجتماعی در سنین بزرگسالی در افراد می گردد.

اختلال کمبود توجه و بیش فعالی در کودکان

شیوع اختلال در بین کودکان بسیار بالا است و حدود ۲ تا ۵ درصد از کودکان این اختلال را دارند. اختلال کمبود توجه و بیش فعالی به طور کلی در سه دسته قرار می گیرد: ۱) اختلال کمبود توجه: کودکانی که فقط مشکل توجه و تمرکز دارند و ممکن است با اختلال یادگیری اشتباه گرفته شود ۲) اختلال بیش فعالی: کودکانی که تحرک بسیار زیادی دارند ولی از نظر توجه و تمرکز مشکلی ندارند و ۳) کمبود توجه و بیش فعالی: کودکانی که هر دو مشکل را دارند و این نوع در بین افراد شیوع بیشتری دارد.

برای تشخیص نوع و شدت اختلال کمبود توجه و بیش فعالی باید به روانشناس متخصص کودک و نوجوان مراجعه کنید. در این راستا شما می توانید از مشاوره کودک و نوجوان یعنی متخصصین مرکز روانشناسی اکسیر کمک بگیرید.

ویژگی کلی اختلال بیش فعالی و کمبود توجه عبارت است از:

  • مشکل در تمرکز کردن روی کارها
  • فراموش کردن انجام کارها
  • مشکل در نشستن
  • عجول بودن
  • قطع کردن مکرر صحبت دیگران
  • نمی توانند انتظار را تحمل کنند.
  • کارها را نیمه تمام رها می کنند.
  • کارهایی که احتیاج به تمرکز طولانی مدت دارد امتناع می کنند.
  • اشیای مختلفی را گم می کنند.
مشاوره تلفنی اکسیر

اختلال اضطراب در کودکان

زمانی که کودک شما ترس و اضطراب شدیدی در موقعیت های مختلفی را تجربه می کند احتمال وجود اختلال اضطرابی وجود دارد. اختلال اضطرابی در کودکان انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن اشاره می کنیم. (که البته کاملتر در جلسات مشاوره کودک و نوجوان مرکز روانشناسی اکسیر به شما ارائه خواهد شد)

اضطراب جدایی در کودکان

کودک شما زمانی که از شما در هیچ جایی جدا نمی شود و به اصطلاح به شما چسبیده است و زمانی که از خود جدا می کنید بیقراری زیادی می کند؛ دچار اختلال اضطراب جدایی است که باید جهت شناسایی درست و درمان آن هرچه سریعتر به روانشناس کودک مراجعه کنید. اگر این اختلال درمان نشود مشکلات زیادی در آینده از جمله مشکلاتی درباره مدرسه رفتن برای شما ایجاد می کند.

اضطراب اجتماعی در کودکان

یکی از انواع اضطراب ها که در مشاوره کودک و نوجوان مشخص می شود مربوط به زمانی است که کودک شما از موقعیت های اجتماعی مانند مدرسه و مورد توجه قرار گرفتن دیگران به شدت هراس دارد دچار اضطراب اجتماعی است.

اختلال هراس در کودکان 

مورد دیگری که در مشاوره کودک و نوجوان تشخیص داده می شود زمانی که ترس ناگهانی، غیر منتظره، شدید همراه با علائمی مانند ضربان قلب، مشکل در تنفس یا احساس سرگیجه، لرزش یا عرق کردن شدید دارد نشان دهنده اختلال هراس یا پانیک است.

فوبیا: ترس شدید از یک چیز مانند سگ، گربه، دکتر و … دارند به حدی که نمی توانند خود را کنترل کنند.

اختلال اتیسم در کودکان

اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اصطلاح گسترده است که در جلسات مشاوره کودک و نوجوان به آن پرداخت می شود و برای توصیف گروهی از اختلالات عصبی استفاده می شود. این اختلالات با مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی مشخص می شوند. تحقیقات علمی جدید نشان داده است که موارد اتیسم رو به افزایش است.

علائم اولیه اتیسم تاخیر قابل توجه در زبان یا رشد اجتماعی است. این علائم عبارتند از:

  • مشکل داشتن در حفظ تماس چشمی یا برقراری تماس چشمی
  • مشکل داشتن در درک زبان بدن دیگران
  • عدم برقراری رابطه با دیگران یا مشکل در حفظ رابطه
  • مشکل داشتن در به اشتراک گذاشتن احساسات
  • انجام مکرر حرکات تکراری
  • حساسیت زیاد داشتن به جای اشیاء
  • توجه خیلی زیاد به جزییات به جای کلیات. مثلا بازی کردن با چرخ ماشین به جای راه بردن آن.

مقاله مرتبط : تست آنلاین تشخصی اتیسم


افسردگی در کودکان

مشاوره کودک و نوجوان گاهی باعث می شود که غمگین بودن یا احساس ناامیدی بخشی از زندگی هر کودک مشخص شود. با این حال، برخی از کودکان از چیزهایی که قبلاً از آنها لذت می بردند احساس ناراحتی یا بی علاقه ای می کنند یا در موقعیت هایی که قادر به تغییر آنها هستند، احساس درماندگی یا ناامیدی می کنند. هنگامی که کودکان احساس غم و اندوه مداومی دارند، ممکن است دچار افسردگی باشند.

علائم افسردگی در کودکان از جمله موارد زیر است:

  • خیلی اوقات احساس غم و ناامیدی می کند.
  • از انجام کارهای جالب لذت نمی برد.
  • تغییر در الگوی خوردن (خوردن بیش از حد یا کم خوردن)
  • تغییر در الگوی خواب (خواب بیش از حد یا خواب خیلی کم)
  • بی قرار بودن در زمان طولانی
  • خسته بودن دائمی
  • احساس بی فایده بودن
  • نشان دادن رفتارهای آسیب به خود

افسردگی شدید می تواند کودک را به فکر خودکشی یا برنامه ریزی برای خودکشی سوق دهد.


مقاله مرتبط  : افسردگی و خودکشی در کودکان 

مقاله مرتبط : چطور بفهمم کودکم افسردست ؟


برخی از کودکان ممکن است در مورد افکار درمانده و ناامید کننده خود صحبت نکنند که در مشاوره کودک و نوجوان این مورد تشخیص داده می شود و ممکن است غم انگیز به نظر نرسند. میزان تحرک این کودکان خیلی کمتر می شود و والدین آن را با تنبلی اشتباه می گیرند. به همین دلیل زمانی که شما تغییر عمده ای در رفتار کودک مشاهده کردید جهت تشخیص درست به متخصص روانشناس کودک مراجعه کنید.

اختلال وسواس در کودکان

برخی از کودکان افکاری دارند که باعث ناراحتی آنها می شود و احساس می کنند که مجبورند جهت این افکار رفتارهایی را انجام دهند. مثلا احساس می کنند که اگر این لباس را نپوشند بدبخت می شوند. این کودکان دچار اختلال وسواس فکری- عملی هستند.

علائم وسواس در کودکان

  • داشتن افکار ناخواسته یا تکانه هایی که بارها و بارها اتفاق می افتد و باعث اضطراب می شود.
  • بارها و بارها گفتن یک چیزی ( مثلا شمارش
  • انجام کارها به صورت بارها و بارها (شستن دستهاو …)

کودکان این رفتارها را انجام می دهند زیرا احساس می کنند که این رفتارها از بروز اتفاقات بد جلوگیری می کند یا باعث می شود آنها احساس بهتری داشته باشند.

استرس پس از سانحه

همه کودکان ممکن است حوادث بسیار استرس زا را تجربه کنند که بر نحوه تفکر و احساس آنها تأثیر می گذارد. بیشتر اوقات، کودکان به سرعت و به خوبی بهبود می یابند. با این وجود بعضی اوقات کودکانی که استرس شدید را بر اثر مرگ یکی از عزیزان، مورد سوء استفاده جنسی یا جسمی قرار گرفتن، تهدید و … تجربه می کنند در درازمدت دچار مشکل می شوند.

علائم استرس پس از سانحه در کودکان

  • مشکلات در خواب و کابوس دیدن
  • کمبود احساسات مثبت
  • ترس یا غم شدید و مداوم
  • ناامیدی شدید
  • اجتناب از ماکنها و افراد مرتبط با رویداد
  • انکار تجربه رویداد پر استرس

اختلال یادگیری در کودکان

اختلال یادگیری در مهارت های اساسی مانند خواندن، نوشتن و ریاضی است. ناتوانی های یادگیری بر زندگی افراد فراتر از مدرسه و دانشگاه تأثیر می گذارد و می تواند بر روابط با خانواده، دوستان و در محیط کار نیز موثر باشد.

انواع اختلال یادگیری در کودکان

اختلال در یادگیری ریاضی

توانایی فرد در درک اعداد و یادگیری حقایق ریاضی است. افراد مبتلا به این نوع اختلال درک درستی از نمادهای ریاضی ندارند، ممکن است با حفظ کردن و سازماندهی شماره ها یا در شمارش مشکل داشته باشند.

اختلال در نوشتن و دیکته

کودک مهارت حرکتی خوبی ندارد و در املا ضعیف است و مشکل در نوشتن دارد.

اختلال در خواندن

بر خواندن و مهارتهای پردازش مبتنی بر زبان موثر است. این کودکان در خواندن، رمزگشایی، درک مطلب، یادآوری و .. مشکل دارند.

کودکان ممکن است چندین اختلال را با یکدیگر داشته باشند که تفکیک آنها فقط توسط روانشناس کودک امکان پذیر است.

روش های درمانی زیادی برای درمان انواع اختلالات در کودکان وجود دارد اما مفیدترین و کاربردی ترین آنها، بازی درمانی است.

بازی‌درمانی چیست ؟ در اتاق بازی درمانی چه می گذرد

بازی‌ درمانی رویکرد روان‌شناختی است که برای کمک به کودکان ۳ تا ۱۲ ساله به‌ منظور کشف زندگی خود استفاده می‌شود.

روانشناسان کودک معتقدند که کودک در هر موقعیتی به بازی نیاز دارد ، بازی فواید زیادی برای کودک دارد.

بازی درمانی به کودکان کمک می‌کند تا آزادانه افکار و احساسات خود را از طریق بازی بیان کنند.

بازی‌درمانی به‌صورت فردی و گروهی در اتاق‌های نشیمن راحت با قوانین محدود اعمال‌شده برای کودک توسط مشاور کودک انجام می‌شود

دلایل بهره گیری از روش بازی درمانی

به این دلیل که رشد زبانی کودکان دیرتر از رشد شناختی آن ها انجام می پذیرد، راه ارتباطی آنان با محیط پیرامون خویش، تنها بازی است. در بازی درمانی اسباب بازی ها به سان واژه های کودکان هستند و بازی هم زبان آن ها. بازی درمانی مانند روان درمانی و مشاوره برای بزرگسالان است. تجربیات عمده هیجانی می تواند در نهایت امنیت و آرامش از راه نمادهای خیالی و اسباب بازی ها بیان شود. به کارگیری اسباب بازی ها، کودکان را در نمایاندن اضطراب، ترس، خیالات و احساس گناه خویش توانا می سازد. در این فرایند (بازی درمانی) کودک، احساسات خود را آزادانه ابراز می کند، چرا که این روش کودکان را از خودشان، تجربیات و پیشامدهای روزمره شان جدا می کند. کودکان خود را در بازی نشان می دهند و می آموزند که چگونه با موقعیت های گوناگون روبرو شوند.

کاربردهای بازی درمانی

انواع اختلالاتی را که ریشه در احساسات و هیجانات کودک، سازگاری او با محیط و … دارند، می‌توان با این روش درمان کرد. افسردگی کودکان، ترس های کودکان، مشکلات رفتاری که ریشه اضطرابی دارند شب ادراری، ناخن جویدن، دروغ گفتن، پرخاشگری و … را می‌توان با استفاده از این روش حل کرد.

بازی درمانی چه مدت به طول می انجامد؟

دوره ی درمانی بعضی از کودکان کوتاه است (به عنوان مثال ۱۲ جلسه). اما در صورتی که مشکلات کودک پیچیده باشد یا مدتی طولانی دچار تنش باشد، به جلسات درمانی بیشتری نیاز خواهد بود. در چنین وضعیتی، بعضی کارشناسان به مدت دو سال یا بیشتر به درمان کودک می‌پردازند. بیشتر جلسات، هفته ای یکبار برگزار می شود و برگزاری منظم آن ها در یک روز ویژه و ساعت و مکان مشخص، در جلب اعتماد کودک بسیار مهم است. جلسات برنامه‌ریزی نشده و نامنظم می تواند پیشرفت درمان کودک را مختل کند.

مرکز روانشناسی اکسیر با تجهیزات کامل در زمینه بازی درمانی تمام مشکلات کودک شما را درمان می کند. اکسیر به افرادی که طرف قرارداد با سازمانها و بانک ها هستند خدمات رایگان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این باره اینجا کلیک کنید.

دریافت وقت مشاوره کودک 

Loading...
مرکز روانشناسی اکسیر شهرک غرب

دریافت وقت مشاوره

Loading...

.

تماس با ما

شعبه غرب تهران : ۰۹۳۵۶۵۶۷۳۲۹ – ۸۸۰۷۸۵۸۵ – ۸۸۳۷۸۷۵۳

.

پربازدیدترین مقالات روانشناسی اکسیر

مرکز روانشناسی اکسیر تهران

متخصصین روانشناسی کودک و نوجوان

دکتر نیوشا علائئ
دکتر نیوشا علائی فرد
رزومه
دکتر الهام آهنگران متخصص روانشناسی کودک کلینیک اکسیر
دکتر الهام آهنگران
رزومه
دکتر عسل‌ جعفری
دکتر عسل جعفری
رزومه
خانم نفیسه مطلق از مشاوران مرکز روانشناسی اکسیر
خانم نفیسه مطلق
رزومه