یک بازی شاد و سرگرم کننده برای مفاهیم ریاضی و آموزش جمع و تفریق می‌خواهیم، معرفی کنیم. از این بازی می‌توان هم برای کودکانی که در حال یادگیری جمع و تفریق هستند و حتی کودکان کوچک‌تر که تازه شمارش اعداد را شروع کرده‌اند، استفاده کرد و آن قدر کودک شما جذب بازی خواهد شد که اصلا متوجه این نکته نخواهد شد که در حال یادگیری و آموزش ریاضی است.

چه نیاز دارید:

• تعداد زیادی دگمه.
• مکعب چوبی.
• ماژیک.
• پارچه نمدی یا مقوای کاغذی.
• قیچی.

روش کار:

• ابتدا یک طرح تی ‌شرت را بر روی کاغذ بکشید و دور آن را برش بزنید.
• طرح را بر روی پارچه نمدی (اگر پارچه نمدی نداشتید از کاغذ مقوایی می‌توانید استفاده کنید) بگذارید و

دور آن را برش بزنید.

• یک مکعب چوبی (اگر مکعب چوبی نداشتید می‌توانید یک مکعب کاغذی با آموزش اوریگامی بالون درست

کنید) را برداشته و اعداد را با ماژیک بر روی آن بنویسید. بهتر است اعداد کوچک‌ باشد، مثلا اعداد ۱ تا ۳ را

انتخاب کنید. بعدا در دورهای بعدی بازی می‌توانید اعداد را تغییر دهید (مثلا ۲ بار عدد ۱، ۲ بار عدد ۲ و ۲ بار عدد ۳ را بر روی اضلاع مکعب بنویسید). پس هر طرف مکعب یک عدد دارد.

بازی ریاضی تفریق اعداد:

• هر بازیکن یک تی‌شرت با ۱۰ عدد دگمه که بر روی تی‌شرت چیده است، دارد. در انتهای بازی هر کس همه ۱۰ عدد دگمه‌اش زودتر خارج شد، برنده است.
• اولین نفر مکعب را می‌اندازد به تعداد عددی که آمد دگمه را از روی تی‌شرت برداشته و گوشه‌ای می‌گذارد و مکعب اعداد را به نفر بعدی می‌دهد. همین طور بازی ادامه دارد تا زمانی که اولین نفر که همه دگمه‌ها را خارج کرد، برنده می شود. می‌توانید قانون را به این صورت بگذارید که به تعداد دگمه ای که باقی ماند مثلا اگر یک دگمه باقی مانده‌است، دقیقا باید عدد ۱ بر روی مکعب در آید.

بازی ریاضی جمع اعداد:

• می‌توان مدل بازی را به جمع اعداد تغییر داد. با تی‌شرت خالی شروع کنید، هر عدد که با انداختن مکعب ظاهر شد به تعداد آن عدد دگمه بر روی تی‌شرت بچینید و تا زمانی که هر ۱۰ تا دگمه چیده شد بازی ادامه دارد. هرکس زودتر بتواند ۱۰ دگمه را روی لباسش بچیند او برنده است.

این یک بازی هیجان انگیز گروهی و یا تکی برای بچه‌های پیش دبستانی و دبستانی است.

الهه عبدالرحمانی / دپارتمان بازی درمانی

آموزش نظم به کودکان

دانستن راهکارها و روش های ایجاد نظم و ترتیب در کودکان و برنامه ریزی برای آموزش نظم در آن ها از ضروریات تربیت است و مهارتی است که همه ی والدین نیازمند آن هستند.

مقاله مرتبط: چگونگی نظم و آموزش مرتب کردن اتاق خواب به کودکان

نحوه آموزش نظم به کودکان

• برای آموزش نظم در کودک ابتدا باید انتظاراتی منطقی و متناسب با سن و شرایط کودک خود داشته باشید تا بتوانید انضباط در فرزندتان به وجود آورید.

اگر ما انتظاراتی از کودک داشته باشیم که خارج از توان اوست، در انجام آن موفق نمی شود و موجب احساس ناکامی و به دنبال آن بی کفایتی در او می شود.

• تنظیم قوانین و مقررات برای همه ی فرزندان خانواده یک اصل ضروری است.

همه ی فرزندان باید این قوانین را بپذیرند و آن را رعایت کنند. پدر و مادر باید بر انجام وظایفی که به هر کودکی واگذار شده نظارت داشته باشند. فراموش نکنید که نه اجرای قوانین خیلی سخت کودک را منظم می کند و نه بی قانونی و آزاد گذاشتن کودک. با او صحبت کنید و در قالب نمایش، شعر، داستان، اهمیت نظم و مشکلاتی را که بی نظمی ایجاد می کند به او یاد دهید. بدین ترتیب او را نسبت به قانون نظم آگاه کنید.

• در مقابل بی نظمی کودک خود برخورد مناسبی داشته باشید.

بسیاری از والدین در مقابل بی نظمی کودک خود بی تاب می شوند و خودشان دست به کار می شوند و امور را مرتب می کنند؛ یعنی تسلیم می شوند و بی نظمی کودک را می پذیرند. اما در عین حال به او تذکر می دهند، سرزنشش می کنند، نصیحتش می کنند و غر می زنند. هیچکدام از این کارها مؤثر نیست. چنین کودکانی هرگز نظم و نظام را یاد نمی گیرند؛ چون می دانند در نهایت پدرو مادرشان این کار را به جای آن ها انجام می دهند.

• نظم و انضباط یک رفتار اکتسابی است و الگوبرداری در آموختن این رفتار بسیار مؤثر است.

اگر می خواهید کودکتان منظم باشد، او باید نظم را در رفتار خود شما مشاهده نماید. پس خودتان هم آدم های منظمی باشید و نظم را رعایت کنید.

• برای آموزش نظم در کودکتان باید حوصله به خرج دهید و با آرامش و صبوری عمل کنید.

در برابر رفتار بی نظم فرزندتان عصبانی نشوید، داد نزنید و توهین هم نکنید. هیچ یک از این رفتارها نظم را در کودک شما نهادینه نخواهند کرد.

• هرگز در مقابل بی نظمی کودکتان عصبانی نشوید و با فریاد و ناله و نفرین عکس العمل نشان ندهید؛ بلکه او را در همان وضعیت بگذارید تا به علت این بی نظمی خودش دچار مشکل شود و آن

گاه در صدد رفع آن برآید. فقط با بی توجهی و نشان دادن ناراحتی در چهره و کلام خود، او را متوجه اشتباه بودن رفتارش کنید. حتما او به دنبال این بی نظمی دچار مشکل خواهد شد. در آن موقعیت به او کمک نکنید تا متوجه پیامد رفتارش شود و یاد بگیرد مسئول رفتارهایش باشد.

• هرگاه کودک شما منظم عمل کرد، مثلا اسباب بازی هایش را جمع کرد، حتی اگر کارش کامل نبود، او را تشویق کنید.

سعی کنید بیشتر قسمت های مثبت رفتار کودکتان را ببینید تا ضعف هایش را.

• به کودکتان در قبال منظم بودنش باج ندهید؛ بلکه او را تشویق کنید. این تشویق ها باید به صورت کلامی و غیرکلامی و به تناوب باشد.
• در مقابل بی توجهی او به نظم و انضباط، برای او محدودیتی درنظر بگیرید.

کودک باید یاد بگیرد که رفتارهایش پیامدهایی خواهد داشت و نباید نسبت به انتظاراتی که از او دارند بی تفاوت باشد. بنابراین، برای بی نظمی هایش جریمه ها و محدودیت هایی در نظر بگیرید. البته در انتخاب نوع جریمه و میزان آن باید دقت کرد و حتما میزان جریمه یا محدودیت با سن او و میزان خطا و بی نظمی اش تناسب داشته باشد.

• در اجرای قوانینِ نظم و انضباط جدیت و اقتدار داشته باشید.

اگر قرار است کودک به دلیل بی نظمی جریمه شود و یا به دلیل نظمش در کارها مورد تشویق قرار گیرد، حتما این کار را انجام دهید.

• برای کودک روزها و ساعت های مشخصی را برای مرتب کردن وسائل مشخص کنید و برنامه اش را از قبل به او متذکر شوید.

مثلا بگویید فردا روز نظافت اتاق است. بهتر است انتخاب این زمان ها با نظر کودک باشد.

• در هنگام جمع آوری وسائل کودک بهتر است گاهی به او کمک کنید.

البته این کار برای بچه های کوچک تر و در ابتدای برنامه ی آموزش انضباط است، چون تکرار این کار، به صورت عادت درمی آید و نظم کودک منوط به همکاری والدین می شود.

• بهتر است چیدمان و تزئین اتاق و وسایل کودک با سلیقه و نظر خود او باشد.

این کار باعث می شود تا انگیزه و تمایل او برای رعایت نظم و ترتیب بیشتر شود و در قبال قلمرو شخصی خودش احساس مسئولیت بیشتری کند.

• فعالیت جمع کردن وسایل را برای کودک لذّت بخش کنید.

هنگام جمع آوری وسایل برایش آهنگ یا شعر مورد علاقه اش را پخش کنیم یا به همراه خودش بخوانیم تا انجام کارها برایش لذت بخش شود.

• طبقه بندی و دسته بندی کردن وسائل کودک هم، بخشی از فرآیند ایجاد نظم در اوست.

به او یاد دهید که هر دسته از وسائلش را درجای خاصی بگذارد، مثلا جاجورابی برای جوراب هایش،

در نظر گرفتن جایی در کمد برای لباس های کوچک، جعبه ای برای مدادرنگی ها، سطل برای لگو، جعبه مخصوص قطعات پازل، قفسه برای کتاب ها و… بدین ترتیب، کودک طبقه بندی وسائل را به همراه شما می آموزد.

• حضور شما در اتاق.

گاهی اوقات موقع جمع آوری وسائل، خودتان در اتاق حضور داشته باشید و علاوه بر تشویق، او را راهنمایی کنید که وسائلش را کجا قرار دهد.

• در مورد آموزش نظم انعطاف پذیر باشید.

گاهی اوقات کودک خسته و بی حوصله است و تمایلی به مرتب کردن وسائلش ندارد و بی توجهی او ناشی از لجبازی با شما نیست. به آرامی با او صحبت کنید و توافق کنید که در زمان دیگری کارهایش را انجام دهد.

آموزش مرتب کردن به کودکان

آموزش مرتب کردن اتاق خواب به کودکان باعث ایجاد مسئولیت پذیری در آنها می شود. چگونگی آموزش کودک در مورد مرتب کردن اسباب و لوازمش زمینه ساز مسئولیت پذیری او در بزرگسالی، و ساختن شخصیت وی برای مواجهه با کارهای سخت و مهم است. برای کودک توضیح دهید چرا مرتب کردن لوازم، ضروری است. ضرورت نظم و ترتیب برای شما روشن است اما برای کودک خردسال انجام این کار بیهوده و مضحک به نظر می‌رسد.

مقاله مرتبط: راهکار آموزش نظم به کودکان، اسباب بازی منو ندیدی؟

نحوه آموزش مرتب کردن به کودکان

جمع و جور کردن را تبدیل به یک بازی کنید.

مثلا یک زمان ده دقیقه‌ای را با ساعت تنظیم کنید و به کودک بگویید “بیا ببینیم تا ده دقیقه‌ای که این ساعت زنگ می‌زند می‌توانی تو تکه‌های پازل را جمع کنی و من هم لباس‌های عروسک را جمع کنم؟”. هیچ گاه نگویید ”جمع و جور کن” زیرا یک به هم ریختگی وسیع به راحتی می‌تواند کودک خردسال را دست پاچه کند. به او طوری فرمان دهید که در آن راهنمایی نهفته باشد. مثلا بگویید ”اول ماشین‌ها رو جمع کن، بعد سراغ کتاب ها برو”. بدین ترتیب با شکستن کارها و تقسیم آن ها به کارهای کوچک‌تر، یک کار به ظاهر بزرگ و بی انتها تبدیل به مجموعه‌ های کوچک و قابل کنترل می‌شود.

کمک گرفتن از خود کودک در مرتب کردن وسائل

از مرتب کردن اتاق کودک به تنهایی و در زمانی که او حضور ندارد جدا خودداری کنید. وسایل دور ریز را در جلوی چشم کودک خارج کنید تا فکر نکند که غیب شده‌اند. برچسب‌های تصویری برای روی کشوها و درهای کمد کودک تهیه کنید تا بدین ترتیب به کودک کمک کنید جای لوازم را بهتر و راحت ‌تر پیدا کند. برای این کار می‌توانید از نقاشی های خودِ کودک یا تصاویری که از مجلات در می‌آورید استفاده کنید. زیر هر تصویر هم با خط خوانا و درشت طوری که خواندن آن برای کودک راحت باشد، نام لوازمی که باید در آن قسمت قرار گیرد را بنویسید. اگر در دوران کودکی، بعد از بازی فرزندتان، شما ریخت و پاش هایش را جمع کنید در بزرگسالی هم توقع دارد کسی کارهایش را برایش ساماندهی کند.

جذاب نشان دادن

به خانه تکانی و مرتب کردن اتاق کودک به عنوان یک دردسر نگاه نکنید بلکه آن را یک مرحله از روند آموزشی کودک بدانید که می ‌تواند برای او لذت بخش هم باشد. اما دقت کنید که تمرکز در این کار باید بر کودک باشد و بخصوص در مورد کودکانی که کمی بزرگترند؛ نقش شما تنها باید مانند یک مشاور باشد به طوری که در نظم دادن به اتاق کودک او را همراهی کنید.

به عنوان مشاور می‌ توانید او را راهنمایی کنید که چه وسایلی در نظم دادن به اتاق به کار او می‌آید و چه چیزهایی برای او مهم است و چه چیزهایی ممکن است مشکل زا باشد. با همراهی کودک شما خواهید توانست از نظرات و دیدگاه‌ های او هم در مورد چیدمان اتاقش آگاه شوید و بهترین چیدمان را با نظمی که برای کودک کاربردی باشد، انتخاب کنید. یادتان نرود که بچه ‌ها وقتی در کارها مشارکت داشته باشند بیشتر و بهتر می ‌توانند قوانین انضباطی را درک کرده و در آینده اتاق را تمیز و مرتب نگه دارند. مطمئن باشید در سایه تکرار این کارها، کودک می‌آموزد که به خوبی از عهده انجام آن ها برآید.

پاداش دادن

برای کارهای صحیح به کودک پاداش بدهید. الگوی خودانضباطی باشید، بچه ها از شما و دیدن رفتار شما بیشتر می آموزند تا حرف های شما. اگر آن ها ببینند که شما مدام امروز و فردا می کنید یا به جای شستن ظرف ها ترجیح می دهید تلویزیون تماشا کنید، آن ها نیز عادات شما را بر می گزینند. با داشتن رفتار مناسب و صحیح نقش الگوی خوبی را برای فرزندان تان ایفا کنید. به آن ها نشان دهید چگونه به وظایف شان عمل کنند، خشم شان را کنترل کنند و تصمیمات درست و صحیح بگیرند.