هیجانات می توانند نقش مهمی در تفکر و رفتار ما بازی کنند. برای درک درست هیجانات، درک سه مولفه ضروری یک هیجان، بسیار مهم است.
سه مولفه ضروری یک هیجان
هیجانات ما شامل سه مورد زیر می شود:
- یک مولفه ذهنی (ما چگونه یک هیجان را تجربه می کنیم)
- یک مولفه فیزیولوژیک (بدن ما چگونه به یک هیجان واکنش نشان می دهد)
- یک مولفه معنایی (ما چگونه در پاسخ به یک هیجان رفتار می کنیم)
این عناصر متفاوت، می توانند در کارکرد و مقصود پاسخ های هیجانی ما نقش بازی کنند…
هیجانات ما، می توانند کوتاه مدت باشند؛ مانند یک دلخوری لحظه ای از یک همکار. یا طولانی مدت باشند، مانند تحمل غم از دست دادن یک رابطه. اما چرا به طور کلی ما هیجانات را تجربه می کنیم؟ آن ها به چه کاری می آیند؟
– هیجانات می توانند باعث برانگیختن ما، به انجام کاری شوند
وقتی با یک آزمون دشوار مواجهید، ممکن است اضطراب زیادی را درباره اینکه به خوبی انجامش خواهید داد و اینکه چگونه نمره نهاییتان را تحت تاثیر قرار خواهد داد، تجربه کنید. از وقتی که شما یک هیجان خاص را تجربه می کنید، برای دست به کار، انگیزه دارید و فعالیت های مثبتی را برای افزایش شانستان، در جهت به دست آوردن یک نمره خوب، انجام می دهید.
همچنین ما تمایل به انجام فعالیت های به خصوصی داریم تا هیجانات مثبت را تجربه کنیم و احتمال احساس هیجانات منفی را به حداقل برسانیم. برای مثال، ممکن است شما به دنبال فعالیت های اجتماعی یا سرگرمی هایی باشید که حسی از شادی، خرسندی یا شور و هیجان را برای شما به ارمغان بیاورد. به عبارت دیگر، شما احتمالا از موقعیت هایی که به طور بالقوه منجر به خستگی، اندوه یا اضطراب می شوند، اجتناب می کنید.
– هیجانات به ما کمک می کنند تا زنده بمانیم، پیشرفت کنیم و از خطر دوری کنیم
چارلز داروین، معتقد بود که هیجانات انطباق هایی هستند که هم به انسان ها و هم به حیوانات اجازه می دهند تا زنده بمانند و تکثیر کنند. وقتی ما خشمگین می شویم، احتمالا با منشا خشممان مواجهه می شویم. وقتی ما می ترسیم، به احتمال زیاد، از عامل تهدید می گریزیم.
وقتی عشق را احساس می کنیم، ممکن است به دنبال یک شریک یا تجربه دوباره آن باشیم. هیجانات در زندگی ما نقش انطباقی دارند، به صورت تحریک ما به عمل سریع و انجام اعمالی که شانس ما را برای زنده ماندن و موفقیت افزایش می دهد.
– هیجانات می توانند در تصمیم گیری به ما کمک کنند
هیجانات ما تاثیر بسزایی در تصمیماتی که می گیریم دارند، از آنچه تصمیم میگیریم برای صبحانه بخوریم گرفته، تا کاندیداهایی که در انتخابات سیاسی انتخاب می کنیم. محققان همچنین دریافتند، افرادی که انواع خاصی از آسیب مغزی روی توانایی تجربه احساساتشان تاثیر گذاشته، همچنین دارای توانایی کاهش یافته ای در تصمیم گیری خوب هستند.
حتی در موقعیت هایی که ما معتقدیم تصمیماتمان کاملا منطقی و عقلانی هستند، هیجانات نقش کلیدی بازی می کنند. معلوم شده است که هوش هیجانی یا توانایی درک و مدیریت هیجانات، نقش مهمی در تصمیم گیری بازی می کند.
– هیجانات به دیگران اجازه می دهد تا ما را درک کنند
وقتی با دیگران تعامل می کنیم، مهم است که نشانه هایی بهشان بدهیم تا احساس ما را درک کنند. این نشانه ها ممکن است شامل ابراز هیجانی از طریق زبان بدن باشند؛ مثل حالت های صورت مربوط به هیجان های خاصی که تجربه شان می کنیم.
در موارد دیگر، ممکن است بیان مستقیم احساسمان را دربر بگیرد. وقتی ما به دوستان یا اعضای خانواده مان می گوییم که شاد، غمگین، هیجان زده یا وحشت زده ایم، اطلاعات مهمی بهشان می دهیم که آن ها بعدا می توانند از آن اطلاعات، در برخورد با ما استفاده کنند.
– هیجانات به ما اجازه می دهند تا دیگران را درک کنیم
همان طور که هیجانات ما، اطلاعات ارزشمندی برای دیگران فراهم می کند، ابراز هیجانی دیگران نیز اطلاعات اجتماعی زیادی برای ما فراهم می کند. ارتباطات اجتماعی، بخش مهمی از زندگی روزمره و روابط ماست، و داشتن توانایی تفسیر و واکنش نشان دادن به هیجانات دیگران ضروری است. این توانایی، به ما اجازه می دهد تا به طرز مناسب تری پاسخ دهیم و روابط عمیق تر و معنا دارتری با دوستان، خانواده و … داشته باشیم.
این توانایی همچنین به ما اجازه می دهد تا با موقعیت های اجتماعی مختلف از سرو کار داشتن با یک مشتری گرفته تا مدیریت کردن یک کارمند بی پروا، به طور موثرتری ارتباط برقرار کنیم.
چارلز داروین یکی از اولین محققانی بود که هیجانات را به طور علمی مورد مطالعه قرار داد. او پیشنهاد کرد که تظاهرات هیجانی می توانند نقش مهمی در امنیت و زنده ماندن ایفا کنند. وقتی شما با صدای خش خش یک حیوان مواجه شوید، این هشداری است بر خشمگین یا دفاعی بودن حیوان و این موضوع منجر به عقب نشینی و اجتناب شما از خطر احتمالی می شود. در واقع درک تظاهرات هیجانی دیگران، اطلاعات روشنی به ما می دهد درباره اینکه چگونه در یک موقعیت خاص رفتار کنیم.
سخن آخر
همان طور که آموختید، هیجانات ما دربرگیرنده اهداف وسیعی است. هیجانات می توانند احساس شوند، تداوم یابند، قدرتمند و پیچیده باشند. هیجانات می توانند ما را تحریک کنند تا به شیوه های خاصی رفتار کنیم و می توانند ابزار و منابعی را که ما برای برخورد معنا دار با جوامع اجتماعی نیاز داریم، در اختیار ما قرار دهند.
مونا سفرچی ــ مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی اکسیر
ثبت ديدگاه