توجه برابر با ادراک، یادگیری، تفکر!

توجه و ادراک

توجه ما به محرکات بسیاری است و به عبارتی سیستم های حسی ما در هر لحظه در معرض محرکات بسیاری قرار دارند. این محرکات گوناگون ممکن است به صورت همزمان بر ما اثر بگذارند؛ اما آن چه در یک لحظه ی معین می توانیم درک کنیم، بسیار محدود است. چون تمام محرکات برای ما جالب و جذاب نیستند، به همه شان دقت و توجه نمی کنیم و فقط به تعدادی از آن ها که با هدف ها و انتظارات ما مطابقت دارند، توجه می کنیم. پس معنای توجه و دقت، معطوف ساختن ذهن به طور انتخابی بر روی یک یا چند چیز و نادیده انگاشتن سایر چیزها است. تا انسان به مطلبی توجه نکند، قادر به یادگیری آن نخواهد بود.

توجه چیست؟

توجه، مقدمه ی ادراک، یادگیری و تفکر است. یادگیری به معنای دقیق آن، بدون ادراک میسر نمی شود و در برخورد با محیط، ابتدا ذهن و حواس، به امر خاصی توجه می کند و بعد آن را درک کرده و نسبت به آن بصیرت و بینش پیدا می کند. بدیهی است وقتی که انسان از نظر جسمی، روانی و عاطفی آمادگی لازم را برای انتخاب محرک خاصی داشته باشد، توجه و دقت بهتر و بیش تری را از او انتظار داریم.

ویژگی های کودکان مبتلا به ADHD (نقص توجه / بیش فعالی)

رایج ترین ویژگی های این کودکان، کمبود دقت و توجه، بیش فعالی و تکانشی بودن است. این دسته از کودکان برای تداوم در انجام یک کار و تمرکز بر جوانب مهم گفت و گو یا تکالیف مربوط به مدرسه مشکل دارند و اغلب تکالیف و وظایف شان را به پایان نمی رسانند؛ زیرا به سرعت از یک فعالیت به فعالیتی دیگر می پردازند یا تمرکز حواس شان را توسط محرک های بیرونی از دست می دهند.

مقاله مرتبط: عوامل ایجاد بیش فعالی/ نقص توجه

مقاله مرتبط: تست آنلاین بیش فعالی

این دسته از کودکان الزاما همیشه فعال نیستند، اما بی قرار و ناآرام به نظر می رسند. والدین می گویند کودک شان در طول خوردن غذا نمی تواند بنشیند، به سرعت از کاری به کار دیگر می پردازد و آموزگاران می گویند این دسته از دانش آموزان، همیشه در حال انجام کاری هستند؛ از جای خود بلند می شوند تا مدادشان را بتراشند، با قلم یا انگشت شان روی میز ضربه می زنند، با پایشان به زمین ضربه می زنند، تکالیف شان را خیلی سریع و غالبا غلط انجام می دهند، پشت میزشان وول می خورند و … .

کودکانی که دچار کمبود توجه هستند در تشخیص اطلاعات مربوط و نامربوط، از توانایی لازم برخوردار نیستند و هر چیزی برای جلب توجه آن ها رقابت می کند. کوچک ترین صدایی از قسمت دیگر اتاق یا کلاس می تواند توجه شان را جلب کند. اگر برای آوردن چیزی به اتاق بروند و توجه شان به تصویر روی دیوار جلب شود، فراموش می کنند برای چه کاری به اتاق آمده اند. به طور کلی وقتی در محیطی قرار می گیرند که محرک های آن زیاد است (مثل صدا، نور، تصویر، اجسام، و … ) دچار مشکل می شوند و بدخلقی و بیقراری می کنند.

برخی از این کودکان تکانشی هستند. آن ها ابتدا عمل می کنند و بعد فکر می کنند. شاید سخنانی توهین آمیز به زبان آورند، اما تا زمانی که به آن ها تذکر داده نشود، مفهوم رفتار خود را تشخیص نخواهند داد. آن ها سوال هایی می پرسند که ارتباطی به موضوع بحث ندارد و عموما در کلاس درس، پیش از آن که سوال به طور کامل مطرح شود، پاسخ را با صدای بلند می گویند و اغلب پاسخ شان نادرست است. به نظر می رسد که این دسته از کودکان و نوجوانان، همیشه در معرض حادثه هستند، زیرا به پیامدهای اعمال خود توجهی ندارند. پیشنهاد می شود اگر علائمی که ذکر شد، به مدت چند ماه در کودک تان دیده شد، آن ها را جدی بگیرید و در جهت رفع و کاهش آن ها اقدام کنید.

منبع: محمودپور، آزیتا. (۱۳۹۴). روش ها و راهبردهای دقت و توجه. انتشارات مدرسه. تهران.