شیوع بیش فعالی (ADHD) رو به افزایش است؛ اما والدین از کاربرد داروهای روانپزشکی برای کودکان خود هراس خاصی دارند. چه بسا دارو درمانی تنها اثر مقطعی داشته باشد؛ لذا کار بر روی درمان‌های روانشناختی و غیر دارویی ضروری به نظر می‌رسد و بازی درمانی یکی از روش‌های درمانی بسیار موثر، برای کودکان بیش فعال است.
خصوصیات کودکان بیش فعال
برای تشخیص بیش فعالی در کودک خود می‌توانید تست آنلاین بیش فعالی را تکمیل نمایید…
۱- دائما به این طرف و آن طرف می دود و از اشیا بالا می رود.
۲- نمی تواند آرام در یک جا بنشیند و مدام می جنبد.
۳- نمی تواند بر تکالیف مدرسه و یا سایر کارها برای مدت طولانی تمرکز کند.
۴- غالبا دست به کارهای خطرناک می زند، بدون این که عواقب آن را در نظر بگیرد؛ مثل دست زدن به بخاری و سوختن، پریدن به وسط خیابان و یا بالا رفتن از نرده ها.
۵- اغلب پیش از اتمام سوال، جواب از دهانش بیرون می پرد.
۶- اغلب به سختی تحمل انتظار را دارد.
۷- وسط حرف دیگران می‌پرد.
۸- حرف شنوی کمی دارند؛ به اصطلاح نافرمان هستند.
۹- مرتب از جای خود بلند می شود و در کلاس راه می رود یا بدون اجازه صحبت می کند.
۱۰- حین درس به سخنان معلم گوش نکرده به کار دیگری می پردازد.
۱۱- علائم عدم دقت و تمرکز حواس را نشان می‌دهد.
۱۲- اغلب قادر نیست کاری را که شروع کرده تمام کند.
۱۳- غالبا به نظر می آید به مطالب درسی گوش نمی کند.
۱۴- اختلال حافظه و تفکر در یادگیری از خود نشان می دهد.
۱۵- غالبا قبل از تفکر، اقدام به عمل می کند.
برخی خصوصیات دیگر…
۱۶- دائما از فعالیتی به فعالیت دیگری می پردازد.
۱۷- غالبا در کلاس، دیگران را باصدای بلند صدا می زند و با آن ها حرف می‌زند.
۱۸- در سازمان دادن به کارها، با مشکل رو به رو است.
۱۹- در بازی‌ها و فعالیت‌های گروهی نمی تواند منتظر نوبت باشد.
۲۰- به نظارت فرامان در کارها نیاز دارد.
۲۱- در خلال خواب دائم در تقلا و تکان خوردن است.
۲۲- اغلب وسایل لازم برای انجام تکالیف مدرسه و یا فعالیت های داخل خانه مانند مداد و کتاب را گم می‌کند.
۲۳- دچار عقب ماندگی ذهنی یا مشکلات عاطفی نیست.
۲۴- معمولا از نظر ظاهر و لباس کثیف و ژولیده بوده و لباس های خود را پاره می کند.
۲۵- اعتماد به نفس آن ها پایین است، چون دائما از طرف اطرافیان طرد می شوند.
۲۶- اضطراب به دلیل حواس پرتی در بیش فعال ها زیاد است.
۲۷- بیش فعالی، زمینه ارثی دارد.
۲۸- سازگاری آن ها خوب است، چون احساس خطر می کنند.
۲۹- افراد بیش فعال، ترسو هستند.
۳۰- %۹۰ افراد بیش فعال، مادرانی افسرده دارند و احساس گناه می کنند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مقاله مرتبط : نشانه‌های پنهان بیش فعالی در دختران
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بازی درمانی و بیش فعالی
کودک پیش فعال، معمولا یک بازی یا یک فعالیت را تا آخر به سرانجام نمی رساند و در نیمه راه رها می‌کند؛ اما به هر حال کودکان در سن مدرسه، برای یادگیری درس‌های خود و انجام تکالیفشان، نیازمند حدی از توجه و تمرکز هستند و اگر کودک نتواند توجه و تمرکز خود را کنترل کند، در یادگیری و انجام تکالیف خواندن، نوشتن و ریاضی دچار مشکل می شود…
بدترین تنبیه برای کودک بیش فعال، این است که از او بخواهید کاری انجام دهد که نیاز به توجه و تمرکز داشته باشد؛ مثلا به او بگویید بیا با هم این مسئله ریاضی را حل کنیم. در این حالت معمولا کودک حاضر است هر کار دیگری به غیر از تمرکز روی آن مسئله ریاضی بکند. در موارد بسیار شدید باید ضمن بازی درمانی از دارو درمانی نیز استفاده کرد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مقاله مرتبط : درمان اختلال بیش فعالی/ نقص توجه
مقاله مرتبط : درمان حرفه‌ای بیش فعالی
مقاله مرتبط : شروع درمان بیش فعالی/نقص توجه از خانه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
– روش اجرای بازی برای کودکان بیش فعال
روش اجرای بازی درمانی برای کودکان ADHD، شامل موارد زیر است :
- بازی‌ها و فعالیت هایی که با هدف یکپارچه سازی حسی و همچنین تعدیل پرحرکتی صورت می پذیرد که شامل ۱۰ فعالیت جداگانه است.
- بازی ها و فعالیت هایی، جهت افزایش تحمل شامل ۳ فعالیت می‌باشد.
- بازی ها و فعالیت هایی، جهت افزایش خودکنترلی شامل ۴ فعالیت می‌باشد.
- بازی و فعالیت، جهت افزایش توجه و تمرکز شامل۳ فعالیت می‌باشد.
بازی هایی مانند پازل، راه رفتن بر روی تخته های تعادلی، مسدود کردن نخود و لوبیا و تشکیل خانه، نقاشی و فعالیت های بدنی را در درمان اختلال بیش فعالی و فقدان توجه می توانند موثر باشند…
بازی هایی مانند پازل موجب تمرکز مبتلایان به این اختلال می شود، بنابراین استفاده از پازل ها می تواند مشکل عدم یادگیری در این کودکان را که بخشی از آن، به عدم تمرکز مربوط شود برطرف کند.
استفاده از مداد رنگی و نقاشی، راه دیگری برای درمان اختلال بیش فعالی و فقدان توجه است. باید از بازی ها و شیوه های کم خطر در درمان کودکان بیش فعال استفاده کرد؛ چرا که آن ها دچار نقص توجه هستند و بازی هایی که نیاز به توجه دارند را نمی توانند انجام دهند.
همچنین می‌توان برای بالا بردن تمرکز و دقت این کودکان، یک صفحه حاوی مطلبی ورزشی به کودک بدهیم و از او بخواهیم تا دور تمام کلمات «توپ» خط بکشد.
برای کنترل انرژی مبتلایان به اختلال بیش فعالی و فقدان توجه باید از ورزش هایی که پریدن در آن ها زیاد است، استفاده کنیم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مقاله مرتبط : رابطه بیش فعالی/ نقص توجه و ناتوانی یادگیری
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بازی درمانی کودک محور مبتنی بر رابطه کودک ــ والد (CPRT)
با استفاده از گروه های کوچک، اصول و مهارت های اولیه بازی درمانی کودک محور به والدین آموزش داده می شود. در بازی درمانی کودک محور، ارتباط درمانی والد و کودک بر حل مشکل متمرکز است تا ارتباط بین کودک و والد افزایش یابد…
بازی یک روش اولیه کودکان برای بیان کردن خودشان می باشد؛ بنابراین در سی پی آر تی بازی به عنوان وسیله ای برای تسهیل تعامل و افزایش ارتباط بین کودک و والد به کار برد و والدین مهارت های جدید را در ۳۰ دقیقه بازی هفتگی، تمرین می‌کنند و تجربیات خود را به گروه گزارش می کنند.
اهداف و مقاصد بازی، برای کودکان بیش فعال
– اهداف برای والدین:
- یادگیری اصول و مهارت های بازی درمانی کودک محور
- یادگیری چگونگی تشویق خودمداری، مسئولیت پذیری و اعتماد به نفس در کودکان
- رشد درک و نگرش واقع بینانه نسبت به خود و کودک
- افزایش پذیرش خود و اعتماد به نفس والدین در توانایی های خود
- رشد مهارت های فرزندپروری موثر بر اساس تکامل راهکارهای مناسب
– اهداف بازی درمانی برای کودکان:
- تجربه کردن مثبت تر احساسات عزت نفس، ارزش، اعتماد به نفس و شایستگی از طریق احساس پذیرش
- تغییر هرگونه برداشت های منفی احساسات، نگرش ها و رفتار والد از طریق اعتماد و احساس امنیت
- کاهش یا از بین بردن رفتار مشکل ساز
- رشد منبع درونی کنترل (کنترل خود)، تبدیل به خود مداری بیشتر، مسئولیت پذیری کارها و در نهایت روش های مناسب در بیان و برآوردن نیازها
- رشد موثر مهارت های حل مشکل
– اهداف برای رابطه والد و کودک:
- تقویت رابطه والد و کودک و پرورش حس اعتماد، امنیت و نزدیکی برای والد و کودک
- بهبود تعاملات خانواده و ابراز محبت
- افزایش سطح شادی و لذت بین والد و کودک
- بهبود مقابله با استرس و حل مشکل
فواید بازی درمانی
مطالعات حاکی از این است که بازی درمانی، باعث کاهش معنی دار شدت علائم بیش فعالی همراه با کمبود توجه، بیش فعالی، کمبود توجه، خطاهای پاسخ دهی و افزایش معنی دار زمان پاسخ دهی می شود. در واقع می توان از بازی درمانی به عنوان یک روش درمانی موثر، برای کودکان و نوجوانان مبتلایان به ADHD بهره برد.
Blinn به بررسی تاثیر بازی درمانی شناختی رفتاری، در حل مشکلات مبتلایان به ADHD پرداخت که نتایج وی نیز حاکی از تاثیر معنادار بازی درمانی در بهبود مشکلات ناشی از این اختلال بود.
MOORE نیز به منظور افزایش مهارت کودکان مبتلا به ADHD از نوعی تمرین چشمی شبه، بازی استفاده نمود. نتایج آن نشان داد که با گذشت زمان، تکانش گری چشم های این کودکان کاهش یافته، تمرکز و توجه افزایش داشته و مهارت های گوش دادن در این کودکان بهتر می گردد.
چند بازی ساده برای کودکان بیش فعال
– بازی با لیوان آب:
یکی از بازی ها برای کودکان بیش فعال این است که یک لیوان آب سرخالی به کودک می‌دهیم و از او می‌خواهیم مسافت حدود یک متر را با این لیوان برود و برگردد و مواظب باشد که آب از لیوان نریزد. این بازی تمرکز و برقراری، حفظ تعادل بین دست و پا و چشم کودک‌مان را قوی می‌کند و باعث می‌شود که نوشتن از روی کتاب برای کودک آسان شود. بعد از چند روز، به یک مرحله سخت‌تر می‌رویم و از کودک می‌خواهیم که با همان لیوان آب از سه یا چهار پله بالا و پایین برود.
– بازی با برگ کاغذ:
برای افزایش تمرکز در خوب گوش دادن و نوشتن دیکته، در کودکانی که این اختلال را دارند، می‌توانیم از یک بازی استفاده کنیم؛ به این ترتیب که یک برگه کاغذ جلوی دهان‌مان می‌گیریم و کلمه‌ای را به آرامی می‌گوییم و از کودک بخواهیم آن کلمه را به ما بگوید. دلیل کاغذ گرفتن جلوی دهان، جلوگیری از لب خوانی کودک است. اگر لب خوانی کند، دیگر توجه و دقتی به خوب گوش دادن نمی‌کند.
این بازی ها، برخلاف ظاهر ساده ای که دارند، برای بچه هایی که دچار بیش فعال، نقص توجه اند، خیلی سخت هستند؛ چرا که این بازی ها تاثیر مستقیمی روی مغز بچه ها می گذارند و باعث ایجاد تمرکز و تقویت حافظه و دقت آن ها می شوند.
معمولا بچه ها خیلی زود از انجام این بازی ها خسته می شوند که این خستگی را می توانیم با شاد کردن محیط بازی و فشار نیاوردن به کودک کمتر کنیم. ممکن است کودک وقتی می‌خواهد برای اولین بار این بازی ها را انجام دهد، متوجه توضیحات شما نشود و حوصله اش برود و اشتیاقی به بازی پیدا نکند.
در این شرایط بهتر است شما اول این بازی را انجام دهید تا برای کودک قابل فهم شود. می توانیم از فرزندان دیگر در خانه یا دوستان کودک، یاری بگیریم و به صورت نوبتی این بازی ها را انجام دهیم…
– راه رفتن روی جدول:
یکی از بازی های ساده برای کودکان بیش فعال، راه رفتن روی جدول است. با کودک خود به کوچه بروید و از او بخواهید، مسافتی را روی جدول کنار کوچه یا خیابان راه برود و دست های خود را باز نگه دارد. این بازی کمک زیادی به حفظ تعادل بدن و تمرکز او دارد.
– بازی فوت کردن شمع:
از کودک می خواهیم، شمعی را که روشن کرده ایم فوت کند، بدون خاموش شدن شعله، یعنی فقط شعله شمع حرکت کند ولی خاموش نشود. این بازی هم ممکن است مثل بازی های دیگر برای بچه ها سخت باشد، ولی کودک شما با تمرین و تشویق موفق به انجامش می شود.
– بازی با توپ تخم مرغی:
یک توپ تخم مرغی را روی میزی به طول تقریبا یک متر بگذارید. خود شما در یک طرف میز و کودکتان سمت دیگر میز بنشینید و این توپ را با کمک فوت کردن به سمت مقابل هدایت کنید، طوری که توپ به جای دیگری نرود و اگر هم رفت، با کمک فوت آن را به مسیر درستش برگردانید.
ثبت ديدگاه