آغوش درمانی در کودکان
آغوش درمانی یکی از روشهای درمانی موثر است. لمس اساس ارتباط نوزاد آدمی با دنیایی است که به آن قدم می گذارد. حواس پنج گانه از اولین ابزارهای ارتباطی او با دیگران است. از این میان حس لامسه کاربرد زیادی دارد. نوزاد انسان ، لطافت، گرمی، سردی، درد، فشار، راحتی، آسایش و بسیاری از حالات جسمی و حتی عاطفی را از طریق حس لامسه دریافت می کند.
کسانی که در دوران نوزادی و کودکی دچار محرومیت حسی شده اند، در بزرگسالی به سختی قادرند عواطف خود را نشان دهند و به نظر دیگران افرادی سرد و بی روح می نمایند. هم با کلام و هم بدون آن می توان با خود و دیگران ارتباط برقرار کرد؛ و لمس از جمله ابزارهای ارتباط غیرکلامی است.
هلن کولتون (Helen Colton) مولف کتاب لمس، عقیده خود را در خصوص ضرورت توجه به سیستم های لمس و عملکردهای بیولوژیک ابراز می دارد که ما از همان آغاز زندگی دانش و خرد کسب کرده ایم و به انسان های دانائی تبدیل شده ایم. اکنون آن قدر دانش نوین در اختیار داریم که بتوانیم به ابعاد جدیدمان، در مقام انسان های بیولوژیک توجه کنیم. ارگانیسم بیولوژیک ما برای عمل کردن در حد اعلای خود به چه چیزی احتیاج دارد؟ شواهد علمی حاکی است که “لمس کردن” یا “تماس انسانی” یکی از قدرتمندترین و پایه ای ترین نیازهای بشر است. موجود انسان برای برقراری تماس با دنیا و کسب لذت و سلامت در آن از قدرت لمس استفاده می کند.
در آغوش گرفتن پاسخی طبیعی و غریزی از روی عاطفه، مهر و محبت، احتیاج و شادی است. لمس کردن و لمس شدن نه تنها خوشایند بلکه نوعی نیاز است. تحقیقات علمی این نظریه را، که تحریک با لمس برای سلامت عاطفی و جسمی ما کاملا لازم است، تایید می کند. آغوش درمانی یا لمس درمانی و یا تقویت سیستم حس لمس یکی از ابزارهای اصلی درمان محسوب می شود. لمس کردن به تسکین درد و کاهش اضطراب و افسردگی کمک می کند، اراده بیمار را برای زندگی تقویت می کند و همچنین به نوزادان نارس کمک می کند که رشد کنند.
دلایل اثبات کننده تاثیرات آغوش درمانی
آزمایش های گوناگون نشان داده اند که مهمترین فوائد و خاصیت های اثبات شده برای لمس و آغوش درمانی عبارتند از:
۱) موجب می شود که ما به خودمان و محیط مان احساس بهتری پیدا کنیم.
۲) تاثیر مثبتی بر رشد زبان و هوش کودکان می گذارد.
۳) عزت نفس در کودک به وجود می آورد.
۴) تنش و فشار عصبی را کاهش می دهد.
۵) موجب تغییرات فیزیولوژیکی چشمگیر در لمس کننده و لمس شونده می شود.
لمس، شکل های گوناگونی دارد، در آغوش گرفتن، که نوع خاصی از لمس کردن است، نقش موثری در کسب سلامتی و بهبودی بازی می کند.
مقاله مرتبط: علوم اعصاب آرامش و در آغوش گرفتن کودک
ماهیت و مبنای فیزیولوژیکی بغل کردن و آغوش درمانی
ریشه فعل “بغل کردن” (hugging) ظاهرا به فعل اسکاندیناوی قدیمی Hugga، به معنی آرامش دادن و نوازش کردن، برمی گردد؛ مانند مادری که فرزندش را بغل می کند. محققان در دهه ۱۹۷۰، درباره مواد شیمیایی به نام “اندورفین ها” که در خون و سیستم اعصاب وجود دارد، پژوهش هایی انجام دادند. اندورفین ها موادی شبه مورفینی هستند که درد را تسکین می دهند و موجب می شوند احساس شادابی کنیم. بررسی ها حاکی است که این خواب آورهای طبیعی، که مغز و دستگاه اعصاب آن را تولید می کنند، هنگامی که یکدیگر را در آغوش می گیریم افزایش می یابند.
در کتاب لمس کردن، در خصوص اهمیت پوست انسان چنین گفته شده است که ظاهرا در مغز ناحیه ای وجود دارد که در پاسخ به محرک های لمسی رشد می کند. اگر کودکی به قدر کافی لمس نشود قسمتی از مغزش پژمرده می شود و سیستم ایمنی بدن او آسیب می بیند. بغل شدن در شروع زندگی سبب می شود که ما بتوانیم عشق بورزیم. بچه هایی که بدون بغل شدن بزرگ می شوند در بزرگسالی نمی توانند به دیگران عشق بورزند و ممکن است به افرادی روان دردمند (Psychopath) یا جامعه دردمند (Sociopath) تبدیل شوند یا به شکل بیمارگونه ای رشد کنند.
منبع: ک‍ی‍ت‍ی‍ن‍گ، ک‍ت‍ل‍ی‍ن. (۱۹۵۸). آغوش درمانی (گونه ها و کاربردها). ترجمه ی فرشاد بهاری. (۱۳۹۰). نشر فرشاد بهاری. تهران.
ثبت ديدگاه