تعریف مشکل و حل آن را به کودکان ADHD آموزش بدیم
تعدادی از کودکان بیش فعال یا ADHD به خاطر شتابی که برای ارائه ی پاسخ دارند، به محض این که در معرض یک سوال قرار می گیرند، فورا و بدون تامل به آن پاسخ می دهند و این موجب می شود تا در بسیاری از مواقع اشتباه کنند. در ابتدا باید به کودک آموزش دهیم که پس از شنیدن سوال باید ۴ تا ۵ ثانیه مکث کند و در این مدت باید فکر کند بعدا به سوال جواب دهد. بنابراین اگر مربی بپرسد ۲ و ۳ روی هم چند می شود و کودک بلافاصله جواب دهد ۵، به او می گوئیم بازی را باخته است و مجددا همان سوال را مطرح می کنیم تا بعد از صبر کردن و فکر کردن جواب دهد. انجام این کار چندین بار در روز، کودک را به عادت جدید سوق خواهد داد و باعث خواهد شد درباره ی پاسخی که می دهد تامل کند، مکث کند، و سپس جواب دهد.
بعد از آموزش این مرحله از او می خواهیم مشکل را تعریف کند. تعریف مشکل از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. وقتی مشکل به شکلی مبهم و کلی بیان شود، یافتن راهکار برای مقابله با آن دشوار می شود. فرض کنید کودکی می گوید “ریاضی من ضعیف است” . این یک نوع بیان کلی و بی خاصیت است یا اگر بگوید “من با دانش آموز بغل دستیم مشکل دارم” باز هم کلی گویی کرده است. بهتر است ابتدا مشکل را تعریف کنید تا کودک یاد بگیرد و خودش بتواند مشکل را به صورتی دقیق تعریف کند. درمورد مثال های بالا می تواند بگوید: “من جمع کردن اعداد دو رقمی را بلد نیستم” ، “دانش آموز بغل دستیم مرا می زند و من نمی دانم چه کار کنم”.
در آموزش به کودکان بیش فعال
بعد از تعریف مشکل به کودک آموزش می دهیم برای حل مشکل، برنامه ریزی کند، یعنی به این سه پرسش پاسخ دهد:
الف) چه کاری باید انجام دهم؟
ب) برای این کار به چه چیزی یا چه کسی نیاز دارم؟
ج) چگونه این نیازها را تامین کنم؟
مرحله ی بعد در آموزش به کودکان بیش فعال تشویق خود است. کودک می تواند بگوید: “من می توانم انجام دهم”، “من تا به حال خیلی کارها را انجام داده ام، پس این کار را هم می توانم انجام دهم” سپس به انجام کار می پردازد و پس از آن به مرحله ی بررسی می رسد و سوال را خودش مطرح می کند:
الف) آیا همه ی کارهای لازم را انجام داده ام؟
ب) چه کارهای دیگری باید انجام دهم؟
ج) آیا به کمک فرد دیگری هم نیاز دارم؟
با توجه به پاسخ هایی که به این سوال داده است، برنامه ی حل مشکل را به پایان می رساند و در انتها باید به خودش پاداش دهد. پاداش ها ممکن است خوردن یک شیرینی یا پاداش های درونی باشد، او می تواند به خودش بگوید:
“خوشحالم که مشکلم را حل کردم”.
“من خوب، توانا و ارزنده ام”.
“من موفقم”.
“من شایسته ام”.
آگاهی هیجانی در کودکان بیش فعال
بسیاری از کودکان ADHD از آگاهی هیجانی کافی برخوردار نیستند. یعنی:
۱) در تشخیص احساسات (خشم، تنفر، عشق، رنج، غم، شادی، و … ) دچار مشکل هستند.
۲) در جداسازی احساسات و تغییرات بدنی ناشی از تحریکات عاطفی، دچار مشکل هستند.
۳) در توصیف و بیان احساساتشان برای دیگران مشکل دارند.
۴) در خیال پردازی مشکل دارند.
۵) سبک شناختی شان سطحی بوده و بر جزئیات وقایع بیرونی متمرکز هستند.
برای مقابله با این حالت ها اقدامات زیر را باید انجام داد:
۱) برای کودک متن یک داستان را بخوانید و هیجان های مربوط به شخصیت های داستان را با استفاده از حرکت اندام ها و قیافه و حالت های صورت به او نشان دهید.
۲) برای کودک شعر یا داستانی را به شکل دکلمه بخوانید و کلمات را با نشان دادن هیجانی که در معنی کلمه قرار دارد، تلفظ کنید. مثلا کلمه ی غم را با صدای غمگین، کلمه ی شادی را با صدای شاد و کلمه ی فریاد را با صدای بلند ادا کنید. در واقع تلفظ هر واژه باید بیانگر احساس مربوط به همان واژه باشد.
۳) از کودک بخواهید داستانی را که خوانده اید گوش کند و هیجان های مربوط به شخصیت های داستان را با زبان بدن و چهره ی خود نشان دهد.
۴) واژه های مربوط به هیجان های مختلف را بنویسید تا او پس از خواندن آن، هر هیجانی را تعریف کرده و حالت های مربوط به آن را نمایش دهد.
مطالب مرتبط
کاربرد بازی درمانی در اختلالات کودکان
بازی های مناسب کودکان بیش فعال
دپارتمان بازی درمانی مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی اکسیر
ثبت ديدگاه