اوتیسم چیست؟
مرکز مشاوره و روان درمانی اکسیر با وجود متخصصان زبده در زمینه درمان اختلالات طیف اتیسم آماده ارائه خدمات به کودکان و والدین کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم می باشد.
اوتیسم یک اختلال عصب شناختی با علائم اختلالات رفتاری است. این اختلال، روند اکتساب و اجرای اعمال و فعالیت های کودک را مختل می کند.
مقاله مرتبط: اوتیسم چیست؟
اتیسم یک بیماری نیست بلکه یک اختلال رشد در عملکرد مغز است.افراد اتیستیک سه نوع علامت را نشان می دهند: روابط اجتماعی ضعیف، مشکلاتی در ارتباط کلامی و غیرکلامی، و نیز علائق و فعالیت های محدود. این علائم در سه سال اول زندگی بروز می کند و به نظر می رسد که در سرتاسر زندگی ادامه پیدا می کند. اگرچه داروی خاصی برای درمان اتیسم وجود ندارد، ولیکن شروع زودتر آموزش، ضروری است چرا که ممکن است موجب بهبودی رشد اجتماعی و کاهش رفتارهای نامطلوب گردد.
از هر ۱۰ هزار نفر، ۱۰ الی ۲۰ نفر به اتیسم مبتلا هستند که این آمار بستگی به تشخیص معیارهای قابل استفاده دارد. گاهی اختلالات مشابه موجب می شود ۲ تا ۳ برابر ، به آمار افزوده شود.
مهم ترین ویژگی های این اختلال عبارتند از: فقدان یا کمبود روابط اجتماعی، بی توجهی نسبت به محرک‌های محیطی نظیر نامیدن اسم او، فقدان تماس چشمی، تمایل به تنهایی، فقدان گفتار یا داشتن کلام بدون قصد ارتباط، گفتار تکراری و تقلید طوطی وار، فقدان بازی های تخیلی و اجتماعی، نارسایی جدی در فهم هیجانات دیگران یا بیان عواطف و هیجانات خود، علایق محدود (مثلاً فقط غذاهای خاصی را به سبک مشخصی می خورد یا علاقه مفرطی به اشیای خاصی دارد)، رفتارهای کلیشه ای و حرکات تکراری (مثل بال بال زدن یا تکان دادن انگشتان جلوی چشم ها)، تمایل وسواس گونه به حفظ ثبات و یکنواختی در محیط یا در اعمال روزمره، حساسیت بیش از حد و یا کمتر از حد معمول به محرک ها، خنده و یا گریه های نابجا، ناپختگی در مهارت های ظریف یا درشت حرکتی، بیش فعالی یا کم فعالی، خیره ماندن به دست ها یا اجزای اشیا، قشقرق های شدید، ضربه به سر و صورت خود یا دیگران.
البته ممکن است برخی از علایم در بعضی از کودکان مشاهده نشوند. همچنین معمولاً علایم در طول رشد تغییر می کنند.
علایم هشدار دهنده اتیسم در سنین مختلف
علائم در اولین سال زندگی: فقدان لبخند به مادر، غان و غون و بیان چهره ای نامناسب، کمبود توجه و تبادلات اجتماعی (نظیر بی تفاوتی نسبت به حضور والدین کنار بالین و فقدان واکنش های هیجانی یا جسمی برای در آغوش گرفته شدن) چشم پوشی از مردم، تمایل به تنهایی، فقدان تماس چشمی و بیان هیجانی، اشاره کمتر به اشیا، حس کنجکاوی ناچیز، بسیار آرام یا فوق العاده ناآرام، ترس های عجیب و غیر قابل توضیح (مثلاً با دیدن یک گلدان شروع به گریه کرده و این کار را مادامی که گلدان پیش رویش است ادامه می‌دهد).
علائم در سنین ۵-۲ سالگی: علائم اصلی این اختلال که پیشتر به آن اشاره شد در همین سنین ظاهر می شود. بدین صورت که یا اختلال تدریجاً شدت گرفته و مورد توجه والدین و متخصصین قرار می‌گیرد. یا اینکه کودک پس از رشد طبیعی ناگهان سیر وا‌پس‌روی آغاز می‌کند و علائم پیش گفته ظاهر میشود.
علایم در سنین اواخر دوران کودکی (سنین مدرسه): علائم زیر باید هشداری برای والدین و معلمین محسوب گردد: اختلالات ارتباطی و ناهنجاری های رشدی مانند تلفظ عجیب و غریب، اشاره به خود با ضمایر سوم شخص یا او، استفاده از لغات غیر معمول و استفاده محدود از زبان برای ارتباط و همچنین اختلالات اجتماعی مانند ناتوانی در ملحق شدن به بازی سایر بچه ها، عدم توجه به هنجارهای کلاس درس، عدم انعطاف و واکنش نسبت به هرگونه تغییر، عادت و تمایلات عجیب نظیر حمل اشیای خاص با خود، شکست در برقراری ارتباط طبیعی با بزرگسالان. عدم درک دیدگاه و نظر دیگران وپافشاری مفرط برخواست یا نظر خود.
علائم مهم برای ارجاع کودک به متخصص
- عدم وجود غان و غون و تبادلات هیجانی یا اجتماعی تا ۱۲ ماهگی
- عدم وجود تک کلمه در ۱۸ ماهگی
- فقدان عبارات دو کلمه ای برای ایجاد ارتباط در ۲۴ ماهگی
- هر نوع پسرفت در زبان یا مهارت های اجتماعی در هر سنی
- کمبود یا فقدان تماس چشمی
- تمایل به تنهایی
- آواها، کلمات یا حرکات کلیشه ای و تکراری
سن شروع اتیسم
در اکثر موارد علائم این بیماری از تولد تا ۳۶ ماهگی ظاهر میشود. اما ممکن است با توجه به میزان آگاهی والدین و شدت بیماری، این اختلال تا مدت ها بعد تشخیص داده نشود.
میزان شیوع اتیسم
در سال های اخیر تعداد کودکانی که تشخیص اختلالات اتیستیک می گیرند به شدت رو به افزایش نهاده است.این موضوع می تواندبه دلایل گوناگونی از جمله دقیق تر شدن روش های تشخیص و یا افزایش عوامل بیماری زا باشد. به هر حال، میزان شیوع این اختلال دست کم، ۵ تا ۶ مورد در هر هزار کودک برآورد شده است. وقوع این اختلال در پسرها ۵-۳ برابر دخترها است.
علت شناسی اختلال اتیسم
علت این اختلال هنوز مشخص نیست. اما در فهرست علل این بیماری، اختلالات دوران جنینی مانند ابتلای مادر به سرخچه، اختلالات متابولیکی، عفونت های پس از زایمان، واکسیناسیون، آلودگی های محیط زیست، مسمومیت با فلزات سنگین و عوامل ژنتیک آمده است.
رابطه اتیسم و سطوح اجتماعی
این اختلال در تمام دنیا، در هر نژاد، قومیت و زمینه اجتماعی و اقتصادی مشاهده میشود. ولی به‌نظر میرسد که تنوع آن در طبقات بالاتر و تحصیل کرده بیشتر باشد.
روش های درمانی
مثل بسیاری از بیماری های دیگر، اختلالات اتیستیک درمان قطعی ندارند. ولی با اقدامات توانبخشی زودهنگام، می‌توان از شدت علایم کاست و احتمال زندگی عادی در کودک را افزایش داد. برخی از مهم ترین روش های درمانی عبارتند از:
- درمان های روانشناختی مانند: رفتاردرمانی یا “تحلیل رفتار کاربردی (ABA)”، آموزش با “سیستم تبادل تصویری (PECS)”، آموزش والدین با “بسته پرنده کوچولو”، روان درمانی خانواده و کودک، نوپروری روابط کودک با والدین و به ویژه با مادر.
- دارو درمانی و ویتامین درمانی
- گفتار درمانی
- کاردرمانی
- تغذیه درمانی
- آموزش یکپارچگی حسی
نکته مهم: در این بین، روش ABA ویژه کودکان اتیسم که به آن روش لوواس (Lovaas Method) نیز می گویند از اعتبار بیشتری برخوردار است. زیرا: از پایگاه تئوری قوی برخوردار است و اثربخشی آن در مطالعات معتبر داخلی و خارجی مکرراً به اثبات رسیده است. همین طور منعطف است وقابل انطباق با آخرین یافته های علمی یا ویژگی فرهنگی یا بالینی مراجع می باشد.
مقاله مرتبط: بازی هایی مناسب برای کودکان اوتیسم
اختلالی در همسایگی اتیسم