حساسیت زدایی با استفاده از حرکات چشم و پردازش مجدد (EMDR)، روش درمانی است که توسط فرانسیس شاپیرو ابداع شد. شاپیرو، علت استرس پس از سانحه را خاطرات ناراحت کننده می دانست. به عقیده ی شاپیرو زمانی که یک تجربه آسیب زا رخ می دهد، مکانیسم مقابله نرمال را بر هم می زند. تجربه خاص و محرک های مرتبط با آن پردازش می شود و به صورت کاملا مجزا ذخیره می شود.
درمان EMDR حداقل بسیار موثر تر از عدم درمان است و به اندازه ی درمان شناختی رفتاری PTSD تاثیرگذار است. هدف EMDR، کاهش اثرات بلند مدت ناشی از خاطرات مخرب با توسعه مکانیسم های تطبیقی است. این رویکرد ۸ مرحله را دنبال می کند که شامل به یادآوری خاطرات مخرب و دریافت همزمان یکی از ورودی های حسی دو جانبه، همانند چشم یا گوش است.
EMDR برای درمان بزرگسالان گسترش یافته، ولی با تغییرات جزئی برای درمان کودکان نیز به کار می رود…
نتیجه دو فراتحلیل در سال ۲۰۱۳، نشان داد که EMDR اثر بخش تر از عدم درمان است و نتایجی مشابه با درمان به روش شناختی رفتاری دارد. با این وجود، با توجه به کم بودن شواهد در این زمینه و همچنین سوگیری پژوهشگران، نتایج تحقیقات فراتحلیل را زیر سوال برده است. همچنین در یک مقاله مروری، نشان داده شد که در متن شناختی رفتاری و EMDR در صف اول درمان های استرس پی از سانحه قرار دارد…
انجمن بین المللی مطالعات استرس، به عنوان مرجعی برای تعیین روش های درمان PTSD، روش شناختی درمانی و روش حساسیت زدایی منظم بر اساس حرکات چشم EMDR را تنها روش های مجاز، برای درمان استرس پس از سانحه معرفی کرده است.
دیگر کاربردهای EMDR
اگر چه عمده تحقیقات بر روی اثر بخشی EMDR، بر اختلال استرس پس از سانحه بوده است؛ ولی تحقیقاتی نیز در رابطه با موثر بودن این روش، برای اختلال شخصیت مرزی و درد اندام خیالی پردخته اند.
مراحل انجام EMDR
EMDR یک فرایند ۸ مرحله ای است که هر مرحله نیازمند توجه بسیار می باشد…
- تاریخچه و طرح درمان: درمانگر یک طرح کلی از تاریخچه و شرح حال مراجع و یک طرح ابتدایی درمان را ارائه می دهد که شامل شکایات درمانگر و سابقه خاطرات تلخ و رویداد های آسیب زا می باشد که دوباره باز آفرینی خواهند شد.
- آماده سازی: درمانگر راهکارهایی برای مقابله با رویداد یا خاطره آسیب زا برای مراجع ارائه می کند که در طول جلسات درمان، مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
- ارزیابی: درمانگر به مراجع می گوید تصویری که خاطره ای آسیب زا را به یاد او می آورد، تجسم کند. همزمان با آن مراجع، تصویری متضاد از تصویر آسیب زا را توصیف می کند که به عنوان شناخت منفی یا (NC) شناخته می شود. از مراجع خواسته می شود تا شناخت مثبتی را در تصویر متضاد شکل دهد و تمایلات خود را در آن تصور متضاد بگنجاند. از مراجع خواسته می شود تا به درستی شناخت مثبت خود از ۱ (کاملا غلط) تا ۷ (کاملا درست) نمره ای بدهند. همچنین از مراجع خواسته می شود که به شناسایی احساسات خود بپردازد و به پریشانی خود از۱ (عدم پریشانی) تا ۱۰ (پریشانی کامل) نمره دهد. این همان واحد ذهنی پریشانی است که در CBT مورد استفاده قرار می گیرد. در پایان از مراجع خواسته می شود تا بگوید این احساسات در کجای بدن وی قرار دارند.
- حساسیت زدایی: در طول درمان با EMDR، مراجع در طول زمان های ۱۵ تا ۳۰ ثانیه ای به خاطرات مخرب متمرکز می شود. و به طور همزمان، مراجع یک محرک دوگانه توجهی، همانند حرکات جانبی افقی چشم و یا ضربه زدن به زانو های مراجع به صورت متناوب را دریافت می کند. پس از هر مجموعه، از مراجع خواسته می شود تا بگوید چه اطلاعات مرتبطی را استخراج کرده است. این اطلاعات جدید بعضا، موادی برای تمرکز در مجموعه های بعدی را فراهم می آورد. این تعامل بین مراجع و درمانگر تا زمانی که درمانجو دیگر هیچ احساس پریشانی در زمان فکر کردن به رویداد آسیب را تجربه نکند، ادامه دارد.
- راه اندازی: درمانگر از درمانجو می خواهد تا به رویداد همراه با شناخت مثبت که در مرحله ۳ شکل گرفته است، متمرکز شود. از مراجع خواسته می شود که حافظه رویداد مخرب و شناخت مثبت را همزمان به ارائه محرک دوگانه در ذهن خود نگهداری کند. هنگامی که درمانجو احساس کرد که به شناخت مثبت، کاملا معتقد هست و اعتقاد وی محکم است، مرحله راه اندازی کامل شده است.
- اسکن بدن: در این مرحله هدف درمانگر این است که احساسات منفی مرتبط با بدن که در طول زمان طولانی مرتبط با رویداد آسیب زا و شناخت مثبت بوده است را شناسایی کند. در واقع در هنگام تفکر در رابطه با رویداد آسیب زا و شناخت مثبت درمانجو، باید هرگونه علائم فیزیکی غیر معمول از قبیل تنش، تنگی و یا دیگر احساسات غیر معمول را گزارش دهد. مرحله ششم زمانی تکمیل می شود که درمانجو بدون هیچ گونه پریشانی، در رابطه با رویداد آسیب زا و شناخت مثبت صحبت کند.
- بستن: همه ی وقایع آسیب زا در یک روز برطرف نمی شوند، اگر مراجع به صورت معنی داری پریشان باشد. درمانگر می تواند از طریق آموزش تکنیک های ریلکسیشن که منجر به ثبات آرامشی و عاطفی می شود، همچنین مراجع تکنیک های مشابهی برای مواقع بین درمان فراخواهد گرفت که در مواقع احساسات شدید می تواند از این تکنیک ها استفاده کند.
- برآورد: هر جلسه با ارزیابی جلسات قبلی کار آغاز می شود. همچنین درمانگر بررسی میکند که آیا درمانجو در بین تصاویر می تواند خود را مدیریت کند یا خیر. در این زمان است که درمانگر تصمیم می گیرد که آیا تصاویر جدید را بررسی نماید یا بر روی رویدادهای گدشته تمرکز کند…
منابع:
Shapiro, Francine; Laliotis, Deany (12 October 2010). “EMDR and the adaptive information processing model: Integrative treatment and case conceptualization”. Clinical Social Work Journal 39 (2): 191–۲۰۰
Horton, Hilary (June 2011). “Dealing with self distress”. Occupational Health 63 (6): 20–۲۲
Bisson J, Roberts NP, Andrew M, Cooper R, Lewis C (2013). “Psychological therapies for chronic post-traumatic stress disorder (PTSD) in adults”. Cochrane Database of Systematic Reviews 12: CD003388
Watts BV, Schnurr PP, Mayo L, Young-Xu Y, Weeks WB, Friedman MJ (2013). “Meta-analysis of the efficacy of treatments for posttraumatic stress disorder”. Journal of Clinical Psychiatry 74 (6): e541–۵۵۰
Feske, Ulrike (1998). “Eye movement desensitization and reprocessing treatment for posttraumatic stress disorder”. Clinical Psychology: Science and Practice 5 (2): 171–۱۸۱
Greyber, Laura; Catherine Dulmus; Maria Cristalli (17 June 2012). “Eye movement desensitization reprocessing, posttraumatic stress disorder, and trauma: A review of randomized controlled trials with children and adolescents”. Child Adolescent Social Work Journal 29 (5): 409–۴۲۵
Bisson, JI; Ehlers, A; Matthews, R; Pilling, S; Richards, D; Turner, S (February 2007). “Psychological treatments for chronic post-traumatic stress disorder. Systematic review and meta-analysis.”. The British journal of psychiatry : the journal of mental science 190: 97–۱۰۴
Bradley, R.; Greene, J.; Russ, E.; Dutra, L.; Westen, D. (2005). “A multidimensional meta-analysis of psychotherapy for PTSD”. The American Journal of Psychiatry 162 (2): 214–۲۲۷
Brown S, Shapiro F (October 2006). “EMDR in the treatment of borderline personality disorder”. Clinical Case Studies 5 (5): 403–۴۲۰
“Eye movment desensitization and reprocessing for adults (EMDR)”. The California Evidence-Based Clearinghouse for Child Welfare. Retrieved March 2013
ثبت ديدگاه