ما دوست داریم، کسانی در اطرافمان باشند که شبیه ما هستند. اگر باورها و عقیده های کسی با ما شبیه باشد، احتمالاً به او بیشتر علاقه خواهیم داشت و میل خواهیم داشت که با او دوست شویم.
روی دیگر ماجرا
این رفتار چیز بدی نیست. همین رفتار است که باعث می شود زندگی برای ما شیرین تر و لذت بخش تر شود؛ اما اتفاق دیگری هم در حال روی دادن است. عملاً ما به صورت ناخودآگاه و ناخواسته، هر چیزی را که با باورهای ما یا نگرش های ما به جهان اطراف در تضاد باشد، کنار می گذاریم. یا اگر بخواهیم به شکل دیگر بگوییم، ما اطرافمان را با اطلاعات و افرادی پر می کنیم که مدل ذهنی فعلی ما را تایید کنند.
خطای تایید خود
ذهن ما، اطلاعاتی را که به نفعش باشد، مورد توجه قرار می دهد و از اطلاعاتی که با دانسته ها و مفروضات فعلی اش در تضاد است، می گریزد. این یک خطای شناختی است که به آن Self Confirmation Bias یا خطای تایید خود ، گفته می‌شود.
آیا تا به حال شده که یک ماشین جدید بخرید و ببینید که آن ماشین در خیابان خیلی زیاد شده است؟
این رویداد هم، یک خطای ذهنی است که ریشه آن کاملاً شبیه خطای «تایید خود» است. قبلاً همه ی آن ماشین ها در خیابان بوده اند؛ اما مغز آن ها را بی اهمیت تلقی می کرده و فیلتر می کرده.
حالا که ما آن ماشین را انتخاب کرده ایم، برایمان مهم و جذاب است که ببینیم دیگران هم، سلیقه ی ما را تایید و انتخاب کرده اند. پس دیگر آن را فیلتر نمی کنیم!
بعضی وقت ها در توصیف این خطای ذهنی می گویند: زنان باردار، هر روز و همه جا، به زنان باردار برخورد می کنند.
یک آزمایش جالب
در سال ۱۹۷۹، در دانشگاه مینه سوتا، آزمایش جالبی ترتیب داده شد. به آزمایش شوندگان، متنی درباره ی زندگی دختری به نام جین داده شد. در نیمی از این متن، تصویر یک فرد درونگرا از جین ساخته شده بود و در نیمی دیگر، تصویر یک فرد برونگرا؛ به طوری که نمی شد به طور مطلق جین را درونگرا یا برونگرا فرض کرد.
– گروه اول:
آزمایش شوندگان به خانه های خود رفتند و مدتی بعد، دوباره آن ها را برای آزمایش دعوت کردند. آن ها را به دو گروه تقسیم کردند. به گروه اول گفتند: “می‌خواهیم جین را به عنوان کارمند کتابخانه بگذاریم؛ آیا به نظر شما مناسب است؟” مخاطبان کمی فکر کردند و ویژگی های درونگرایانه جین را به خاطر آوردند. گفتند: “بله! او درونگراست و به درد این کار می خورد.” پرسیدند: “آیا به نظر شما می تواند در یک بنگاه معاملات املاک هم کار کند؟” پاسخ شنیدند: “نه! او درونگراست؛ نمی تواند.”
– گروه دوم:
به گروه دوم ــ که پرسش و پاسخ گروه اول را نشنیده بودند ــ گفتند: “می خواهیم جین را به یک بنگاه معاملات املاک بفرستیم؛ آیا می تواند آنجا خوب کار کند؟” همه گفتند: “بله! او برونگراست و می تواند.” بعد پرسیدند: “یک فرصت شغلی دیگر هم هست و آن کار کردن در کتابخانه است.” اکثریت پاسخ دادند: “نه! او برونگراست. کار کردن در کتابخانه به یک فرد درونگرا نیاز دارد.”
خطای شناختی: خطای تایید خود Self Confirmation Bias
به همین دلیل است که کسی که فکر کند مردم یک شهر خاص، کم هوش هستند، هر روز نمونه های بیشتری در تایید حرف خود پیدا می کند و فرد دیگری که فکر می کند مردم آن شهر خاص، تیزهوش هستند، هر روز نمونه های دیگری در تایید باورش پیدا می کند.
به همین دلیل است که موافقان یک عقیده و باور، هر روز معتقدتر می شوند و منتقدان آن باور و عقیده، هر روز در مخالفت با آن باور و عقیده، مصمم‌تر می شوند.
دیوید مک رانی می‌گوید: “ذهن انسان، بیشتر به دنبال امنیت می گردد تا واقعیت؛ و امنیت از تایید دانسته های قبلی حاصل می شود.”
ثبت ديدگاه