می توانید پنج دقیقه به هیچ وجه درباره خرس سفید فکر نکنید؟ به گمانتان آسان است؟ در اشتباه هستید! ۲۸ سال پیش پروفسور دانیال واگنر، روان شناسی از دانشگاه هاروارد، برای نخستین بار این آزمایش را انجام داد و نتیجه شگفت انگیز بود.
آزمایش خرس سفید
او به شرکت کننده ها گفت، پنج دقیقه اکیدا به خرس سفید فکر نکنند و اگر در این مدت فکر خرس، ناخواسته وارد ذهنشان شد، زنگی را به صدا درآورند! شرکت کننده ها چشم های خود را بستند و همه سعیشان را کردند که هوش و حواسشان، پی خرس سفید نرود؛ اما به طور متوسط در هر دقیقه، یک بار زنگ را به صدا در می آوردند که یعنی خرس سفید راهی برای فتح ذهنشان پیدا کرده بود….
مرحله دوم آزمایش
واگنر سپس به شرکت کنندگان در آزمایش گفت، در پنج دقیقه دوم مجازند به خرس سفید فکر کنند. آن وقت بود که زنگ، بارها و بارها در هر دقیقه به صدا درآمد که ثابت می کرد شرکت کننده ها دم به دقیقه یاد خرس سفید می افتند و از خیالش رهایی نداشتند!
پروفسور آن قدر از نتایج آزمایش ذوق کرد که با حاصل کارش، یک مقاله علمی نوشت؛ مقاله ای که طرفداران زیادی پیدا کرد و گوشه دل خیلی از روان شناس های بزرگ دنیا نشست، و حالا هنوز هم خیلی وقت ها در مشاوره های خود، به آن استناد می کنند.
واگنر در مقاله اش توضیح داد که تلاش برای اجتناب از فکر کردن به یک موضوع و سرکوبی اش در پنج دقیقه اول، باعث می شود بعدها بسیار بیش تر به آن فکر کنیم. نفرات بعدی هم همین آزمایش را با سوژه های فکر نکردنی دیگری، مثلا فیل های صورتی تکرار کردند و نتیجه همان شد که واگنر می گفت؛ اما چرا آزمایش خرس سفید این همه محبوب دل روان شناس ها شده و سبک زندگی خیلی ها را در دنیا عوض کرده است و ما هم امروز شما را با آن آشنا کردیم؟
فکرش را نکن، جمله ای کاملا اشتباه
تا به حال برایتان پیش آمده است وقتی با مشکلی بزرگ مواجه می شوید، دوستی به شما توصیه کند «فکرش را نکن» یا خودتان تصمیم بگیرید به ماجرا فکر نکنید تا بعد؟ گاهی هم همین جمله «فعلا به آن فکر نکن» را، به عنوان توصیه ای برای دوستانی که با شما مشورت کرده اند به کار برده اید، چون وقتی مشکلشان را شنیده اید، احساس کرده اید فکر نکردن به موضوع، تنها راه خلاصی از آن است…
حالا اما ما و واگنر به شما می گوییم دست نگه دارید! این روش را کنار بگذارید چون مشکلی که دائم سعی کنید به آن فکر نکنید یا تلاش می کنید نادیده اش بگیرید همان خرس سفید یا فیل صورتی است که سرانجام شکارتان می کند. گرچه امکان دارد در نخستین تلاش برای سرکوبی افکار مربوط به آن، موفق شوید و کمتر یادش بیفتید؛ اما در آینده بیشتر و بیشتر اندیشه آن شما را درگیر می کند.
در حقیقت تلاش برای فکر نکردن به یک مشکل به جای حل آن، مثل مرهمی سطحی است روی دملی چرکی که تا وقتی درمان نشود، هر از گاه سر باز می کند. می پرسید راه چاره چیست؟ ما دقیقاً وقتی از فکر کردن به مشکلی اجتناب می کنیم که در ناخودآگاه نگرانمان می کند و از آن می ترسیم.
پس برای حل موضوع ابتدا باید یاد بگیریم شجاعانه، درباره مسأله بیندیشیم و سپس برای کنار آمدن با آن، از طریق پذیرش یا حلش تصمیم گیری کنیم…
الهه عبدالرحمانی / دپارتمان بازی درمانی
ثبت ديدگاه