سوءاستفاده های دوران کودکی می تواند اثرات فراوانی داشته باشد. از ناامنی ها تا مسائل مربوط به صمیمیت، از جسارت به اعتماد به مردم، مشکل در برقراری ارتباط با دیگران، اثرات سوء استفاده در دوران کودکی در هر زمینه ای از زندگی شما، خود را نشان می دهد. کودک آزاری (child abuse) عبارت است از هر گونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود. هرچند به دست آوردن اطلاعات دقیق در مورد آزار کودکان ناممکن است ولی به طور تخمینی در سال بیش از یک میلیون کودک دچار نقص عضو شده، زخمی می‌شوند، به شدت کتک می‌خورند، آزار جنسی می‌بینند، گرسنگی می‌کشند، چاقو یا شلاق می‌خورند، زندانی می‌شوند و یا با آنان بدرفتاری‌های دیگری می‌شود. آزار کودکان در طبقات پایین بیشتر از طبقه متوسط گزارش شده است ولی در همه طبقات، نژادها و گروه‌های قومی مشاهده شده است. سوء استفاده های دوران کودکی می تواند به مسائل مادام العمر و یا حتی اختلال استرس پس از سانحه توسعه یابد. انواع مختلفی کودک آزاری وجود دارد که در ادامه به شرح آنها می پردازیم.

انواع کودک آزاری

صدا زدن اسم و سایر موارد سوء استفاده کلامی

در حالی که برخی افراد ممکن است بگویند که کلمات هرگز به آنها آسیب نمی رسانند، کلمات می توانند صدمه زننده باشند، به ویژه هنگامی که شما خیلی جوان هستید. البته، کلمات مراقب یا والدین توانایی پیچیده تری برای صدمه زدن به کودک دارند. یک مطالعه توسط جانسون، کوهن و همکاران نشان داد، کودکانی در معرض آزار کلامی قرار می گیرند احتمال ابتلا به دیابت در آنها افزایش می یابد. همین طور تحقیقات آنها نشان داد که آزار کلامی می تواند توسعه و رشد قسمت هایی از مغز را تغییر دهد. به این ترتیب سوء استفاده کلامی کودک حتی می تواند اثرات فیزیکی داشته باشد.

سوءاستفاده صنعتی

به کار گماردن کودکان در کارخانه ها، کارگاه های تولیدی کوچک، کوره پزخانه ها و مزارع نیز کودک آزاری تلقی می شود که در کشورهایی مثل هند، افغانستان، پاکستان و تا حدودی کشور خودمان شیوع زیادی دارد.

  سوء استفاده جنسی

نیازی به گفتن نیست که تمام این موارد بسیار اشتباه است و اغلب برای یک کودک بسیار آسیب پذیر است. سوءاستفاده جنسی، هرچند صریح یا ضمنی، می تواند مسائل دور و دراز مدت را به وجود آورد.

بی توجهی و نادیده گرفتن

فراهم آوردن نیازهای عاطفی و فیزیکی کودک نمی تواند منجر به مشکلات بعدی در زندگی وی شود. با این حال، نادیده گرفتن نیازهای فیزیکی مثل غذا می تواند به مشکلات فیزیکی مانند ضعف عضلانی منجر شود. توجه نكردن به نیازهاى اولیه و حقـوق اساسـى كـودك ماننـد تغذیـه، بهداشـت، داشـتن سرپناه، پوشش كافى، امنیت، محبت، آموزش و… اگر به شكلى باشد كه باعث ایجاد اختلال در سلامتى یا رشـد كودك شود، نوعى كودك آزارى محسوب مى شود. غفلت والدین و كسانى كه مسئول محافظت از كودكان هستند معمولاً از فقـر و نـاتوانى آنـان در محافظـت از كودكان ناشى مى شود و اغلب این كودكان مورد سایر كودك آزارى ها نیز قرار مى گیرند.

عدم رسیدگی و مراقبت درمورد نیازهای ضروری کودک (غذا، لباس، جای امن): نداشتن لباس، کفش و پوشش کافی، تکرر مشکلاتی مثل شپش سر یا گال، عدم رشد کافی متناسب با سن، بوی بد یا کثیف بودن کودک، نخوردن غذای کافی و مناسب، تنها گذاشتن کودک بدون مراقبت و سرپرستی، خانه کثیف و غیر بهداشتی، حمام نبردن و شستشوی ناکافی، تصادف.

عدم رسیدگی‌های بهداشتی و درمانی و بی‌توجهی به سلامت کودک: واکسن نزدن، ندادن دارو به کودک، عدم مراجعه به پزشک، مسمومیت کودک، گاز گرفتن حیوانات، در آب افتادن و خطر غرق شدن، پوسیدگی دندان.

عدم رسیدگی به آموزش و فعالیت‌های فوق برنامه: مدرسه نرفتن، غیبت زیاد از مدرسه، نبود فعالیت‌های مختلف در اوقات فراغت که مانع از رشد شناختی (هوش، مهارت‌های اجتماعی، تمرکز) کودک می‌شود.

نبود قاعده و قانون در خانه: نداشتن استمرار در گذاشتن قاعده و اعمال آن، نبود برنامه خواب، غذا، درس و غیره.

کودک آزاری جسمی

به هرگونه آزار جسمی که به طور عمد یا حتی غیرعمد توسط والدین یا مراقبین و به طور کلی اطرافیان کودک اعمال شود، کودک آزاری جسمی گفته می شود.

کودک آزاری عاطفی

رفتارهای خصمانه یا بی تفاوتی والدین نسبت به کودک، توهین، تحقیر و هرگونه رفتاری که به کودک استرس وارد کند و به اعتماد به نفس او لطمه بزند، کودک آزاری عاطفی محسوب می شود.
طرد کردن، نادیده گرفتن، خرد کردن شخصیت کودک، منزوی کردن و وادار کردن او به انجام رفتار نامناسب، از مصداق های کودک آزاری عاطفی هستند که به رغم آسیب های روانی زیادی که به کودک وارد می کنند اغلب قابل پی گیری و اثبات نیستند.

انواع کودک آزاری عاطفی

پرخاشگری و انتقاد بیش از حد: پدر و مادر فقط به رفتارهای نامناسب کودک توجه می‌کند و با خشونت و انتقاد به آن پاسخ می‌دهند، توانایی و شخصیت کودک را زیر سوال می‌برند و او را تحقیر می‌کنند آبروی کودک را جلوی دیگران می‌برند، ایجاد احساس بی‌اهمیتی و ناچیز بودن در کودک.

نبود محبت و عاطفه و طرد کودک:در آغوش نگرفتن، عدم اظهار محبت کلامی و غیرکلامی، نداشتن رابطه صمیمانه و نزدیک، تبعیض گذاشتن بین خواهر یا برادرها.

محرومیت از توجه: پاداش ندادن به رفتارهای مناسب کودک، نادیده گرفتن کودک، بازی نکردن با کودک، نداشتن همبازی، غیبت زیاد از خانه یا در دسترس نبودن پدر و مادر.

ناهماهنگی و رفتارهای متناقض: خواسته‌های پدر با مادر با هم تناقض اساسی دارد، پدر یا مادر یک بار به رفتاری پاداش می‌دهند بار دیگر بشدت تنبیه می‌کنند، پدر یا مادر صبح خوش خلق هستند شب پرخاشگر و تندخو و کودک را طرد می‌کنند (مانع اعتماد کودک به والدین می‌شود).

تهدید به ترک کودک: تهدید کودک (گاهی بعلت خطای جزئی) به بیرون انداخته شدن از خانه، سر راه گذاشتن، به یتیم‌خانه فرستادن، یا تهدید پدر و مادر که خود خانه را ترک می‌کنند (منجر به رابطه اضطرابی با والدین می‌شود).

خواسته‌ها یا استرس‌های نامناسب: کتک خوردن مادر، خشونت خانگی، اعتیاد، انداختن گناه‌ها مثل طلاق به گردن کودک، استفاده از کودک برای رساندن پیام‌های خشن پدر و مادر به یکدیگر، زیر فشار گذاشتن کودک برای طرفداری از یکی از والدین، استفاده از کودک برای آشتی بین پدر و مادر، توقع اینکه کودک کارهایی را بعهده بگیرد که مناسب سنش نیست، مثل روبه‌رو شدن با طلبکار.