اختلالات رفتاری در کودکان فراتر از بدخلقی‌های گاه و بی گاه و نافرمانی است. اختلالات رفتاری در دوران کودکی بسیار جدی هستند. یک کودکی که مبتلا به اختلال رفتاری تشخیص داده شده، مشکلات رفتاری را تا حدی جدی تجربه می‌کند که در عملکرد مدرسه و یا روابط با دوستان و خانواده دچار مشکل می‌شود. شما والدین گرامی توجه داشته باشید که اگر اختلالات رفتاری درمان نشوند در طول زمان بدتر خواهند شد بنابراین اگر به اختلال رفتاری در کودکتان مشکوک هستید هرچه سریع‌تر به متخصص روانشناس جهت تشخیص و درمان مراجعه کنید.

اختلالات رفتاری رایج در کودکان

اختلالات رفتاری در کودکان و نوجوانان انواع مختلفی دارد و گاهی اوقات ممکن است کودکان به بیش از یک اختلال رفتاری مبتلا باشند. شایع‌ترین اختلالات رفتاری در کودکان عبارت‌اند از:

• اختلال بیش فعالی/ نقص توجه
• اختلال نافرمانی مقابله‌ای
• اختلال سلوک

اختلال بیش فعالی/ نقص توجه ADHD

یکی از شایع‌ترین اختلالات رفتاری در کودکان اختلال بیش فعالی/ نقص توجه است. اختلال بیش فعالی به طور عمده در سه دسته تکانشی- بیش فعالی، بی توجه و ترکیبی از تکانشی – بیش فعالی و بی توجه قرار می‌گیرند. علائم شایع ADHD مشکل در تمرکز، مشکل در پردازش اطلاعات با سرعت و دقت، بی‌نظمی، دشواری در دنبال کردن دستورالعمل، صحبت کردن بی‌وقفه، ناتوانی در نشستن، مشکل شرکت در فعالیت‌های آرام و بی‌صدا، بی‌صبری و بی‌قراری، پاسخ‌های نسنجیده یا دادن نظرات نامناسب، انجام کارها بدون در نظر گرفتن عواقب آن می‌باشد.

اگرچه دارو می‌تواند نشانه‌های اختلالات رفتاری را در کودکان کاهش دهد ولی مداخلات والدين در بهبود اختلال در کودکان نقش مؤثری دارد. گاهی کودکان مبتلا به بیش فعالی/ نقص توجه مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله‌ای نیز هستند.

اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD)

از جمله اختلالات رفتاری در کودکان، اختلال نافرمانی مقابله‌ای است که با مقاومت مداوم و نافرمانی نسبت به مراجع قدرت مشخص می‌شود. از جمله علائم این اختلال بحث‌وجدل مکرر با بزرگ‌سالان، ایجاد مزاحمت عمدی برای دیگران، امتناع از پیروی از قوانین، سرزنش دیگران برای اشتباهات، به‌راحتی عصبانی شدن، رفتار کینه‌توزانه می‌باشد.

کودکان مبتلابه ODD علائم را درموقعیت‌های مختلف از جمله خانه، مدرسه، مهمانی و غیره نشان می‌دهند. رفتار آن‌ها معمولاً منجر به اقدامات انضباطی متعدد می‌شود و خیلی سخت با همسالان خود کنار می‌آیند. بدون مداخله، ODD ممکن است به اختلال رفتاری شدید تبدیل شود.

اختلال سلوک

اختلال رفتاری سلوک شامل یک الگوی تکراری از نقض حقوق دیگران و یا نقض قوانین اجتماعی متناسب با سنشان است. اختلال رفتاری اغلب شامل خشونت فیزیکی نسبت به انسان‌ها یا حیوانات، استفاده از سلاح مانند چوب، چاقو یا اسلحه، سرقت، مجبور کردن کسی به فعالیت جنسی، آتش‌افروزی عمدی، تخریب اموال و خرابکاری، دروغ گفتن برای به دست آوردن کالا یا اجتناب از انجام تعهدات، فرار از خانه، نرفتن به مدرسه تا دیروقت خارج از خانه ماندن با وجود قوانین منع رفت‌وآمد می‌باشد.

کودکانی که اختلال رفتاری سلوک دارند به‌طور موقت از مدرسه اخراج می‌شوند. آن‌ها ممکن است مواد مخدر و الکل مصرف کنند و گاهی نیز نیازمند مداخلات پلیس باشند. نوجوانان با اختلالات رفتاری ممکن است نیازمند مداخلات شدید مانند ماندن در خانه و تحت مراقبت باشند.

درمان اختلالات رفتاری

اختلالات رفتاری کودکان بهتر است با یک تیم کامل از متخصصین درمان شود. روان‌پزشک کودکان می‌تواند با تجویز دارو به بهبود اختلال کمک کند و درمانگران با آموزش مهارت‌های جدید برای مدیریت هیجانات و رفتارها و همچنین آموزش والدین باعث کاهش میزان اختلال در کودکان شوند. ممکن است در شرایطی خدمات تحصیلی ویژه‌ای برای کودکان لازم باشد. کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری و اختلالات عاطفی ممكن است به حمایت در مدرسه، از جمله کلاس‌های ویژه و تخصصی نیاز بیشتری داشته باشند. اختلالات رفتاری می‌توانند ناشی از انواع عوامل ژنتیکی و محیطی باشند. اگر فکر می‌کنید که کودکتان اختلال رفتاری دارد هرچه سریع‌تر به مرکز مشاوره مراجعه کنید. متخصصین با تجربه در زمینه کودکان و نوجوانان با استفاده از آزمون‌های دقیق کودک شما را ارزیابی کرده و پکیج‌های درمانی مناسب را تجویز می‌کنند.

منبع: verywellfamily

آسیب‌های مغزی و اختلالات یادگیری مرتبط با آن، مشکلات جدی برای کودکان هستند. انجمن مغز و اعصاب آمریکا گزارش داده است که ۱.۵ میلیون نفر در ایالات‌متحده دچار آسیب‌های مغزی شده‌اند و این یکی از علل عمده مرگ‌ومیر و ناتوانی در کودکان و بزرگ‌سالان از جمله ناتوانی یادگیری است. آسیب مغزی بیشترین دلیل مرگ کودکان است. در این مقاله اطلاعات مفیدی درباره آسیب مغزی و نحوه تأثیر آن را بر اختلالات یادگیری توضیح داده‌شده است.

آسیب مغزی چیست؟

اختلالات یادگیری و آسیب مغزی با هم رابطه دارند و برای درک بهتر این رابطه ابتدا باید درباره آسیب مغزی بیشتر بدانیم. واژه آسیب مغزی به صدمات مغزی ناشی از آسیب جسمی پس از تولد اشاره دارد. شایع‌ترین علت آسیب مغزی ناشی از ضربه اتفاقی به سر، همانند سوانح رانندگی است. انواع مختلفی از آسیب‌های مغزی وجود دارند که تأثیرات متفاوتی می‌گذارند.

• تکان مغزی ناشی از ضربه ناگهانی یا ضربه شدید، هنگام حرکت در سرعت‌های بالا رخ می‌دهد.
• له‌شدگی مغز که خون‌مردگی روی مغز است.
• آسیب‌دیدگی در مغز زمانی رخ می‌دهد که علاوه بر محل ضربه نقطه مقابل آن نیز آسیب ببیند. مغز، درون جمجمه قرارگرفته و توسط مایع مغزی- نخاعی احاطه‌شده است. در حادثه، برخورد اولیه باعث آسیب در محل ضربه می‌شود. سپس مغز داخل جمجمه حرکت می‌کند و قسمت مقابل جمجمه مورد هدف قرار می‌گیرد و باعث آسیب ثانویه می‌شود. این نوع آسیب در طی توقف ناگهانی در سرعت‌های بالا رخ می‌دهد و همچنین در قربانیان تکان‌های شدید نیز دیده می‌شود.

نشانه‌های رایج آسیب مغزی

نشانه‌های آسیب مغزی از درجه خفیف تا ناتوان‌کننده است. هر فردی که ضربه‌ای به سرش وارد شود، باید فوراً توسط پزشکی که می‌تواند تشخیص دهد که به چه مراقبت‌های حیاتی نیاز است، دیده شود. درمان زودهنگام موفقیت‌آمیزتر خواهد بود. آسیب مغزی شامل علائم زیر است.

• حالت تهوع
• استفراغ
• بیهوشی
• لکنت زبان
• گیجی
• فراموشی یا سایر مشکلات حافظه
• تأخیر در پاسخ‌های فیزیکی یا روانی
• اختلالات بینایی
• نگاه خالی

در موارد آسیب متوسط و شدید، تشنج، کما، اختلال در رفتار و تفکر و مرگ ممکن است رخ دهد.

آسیب مغزی و اختلالات یادگیری

اختلال یادگیری در افرادی که آسیب مغزی دیده‌اند ممکن است وجود داشته باشد. بسیاری از دانش‌آموزانی که دچار آسیب مغزی شده‌اند، دارای ناتوانی‌های یادگیری ویژه (SLDs) هستند. نوع و شدت اختلال یادگیری به‌شدت آسیب و قسمتی از مغز که تحت تأثیر قرارگرفته است، بستگی دارد. اگر دانش‌آموز قبل از آسیب مغزی دچار اختلالات یادگیری بوده باشد ممکن است این اختلال بدتر شود.

برنامه‌های آموزشی برای کودکان با آسیب‌های مغزی

درمان‌ آسیب‌های مغزی، بسته به نوع و شدت آسیب، متفاوت است. مداخلات پزشکی ممکن است شامل جراحی، بستری طولانی‌مدت و درمان‌های دیگر مانند درمان‌های فیزیوتراپی، مشاوره، رفتاردرمانی، کاردرمانی و گفتاردرمانی باشند. اولین سال پس از آسیب، مهم تلقی می‌شود زیرا چشم‌انداز بهبودی در بلندمدت را در اختیارمان قرار می‌دهد.

ایجاد یک برنامه آموزشی اختصاصی مناسب برای کودکانی که بر اثر ضربه‌مغزی دچار اختلال یادگیری شده‌اند مهم است. مربیان با پزشکانی که دانش‌آموز را درمان می‌کند، باید برای ایجاد برنامه انتقالی که به دانش‌آموز با ناتوانی یادگیری کمک می‌کند تا به کلاس درس برگردد؛ همکاری داشته باشند. همچنین برای هرکسی که با دانش‌آموزان کار می‌کند مهم است تا در طول سال اول درمان، به منظور تبادل اطلاعات و ایجاد راهکارهای مناسب و طراحی ساختارهای ویژه بر اساس نیازهای دانش‌آموز با اختلال یادگیری، ارتباطشان را ادامه دهند.

مقاله مرتبط: کمک به کودکان با اختلال یادگیری

شما والدین گرامی باید فرزند خود را بعد از ضربه به سر یا آسیب مغزی، از جوانب مختلف مورد بررسی قرار دهید تا اگر آسیب جسمانی یا اختلال یادگیری به دلیل ضربه ایجادشده است به سرعت شناسایی و برای درمان آن سریع اقدام نمایید. اگر این آسیب‌ها یا ناتوانی یادگیری مورد غفلت قرار بگیرد تأثیرات منفی گسترده‌ای بر زندگی و آینده فرزندتان خواهد داشت.

منبع: Verywellfamily

اختلالات یادگیری اغلب تا زمانی که دانش آموزان در حدود دو سال در مدرسه حضور نداشته باشند، تشخیص داده نمی‌شود؛ اما معمولاً نشانه‌هایی از اختلالات یادگیری وجود دارد که والدین ممکن است متوجه آن شوند. مهم‌تر از آن، منابع و استراتژی‌هایی است که می‌تواند به این کودکان کمک کند. در این مطلب نشانه‌های اولیه اختلالات -یادگیری در کودکان را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

نشانه‌های اولیه اختلالات یادگیری

اختلالات یادگیری علت مبهمی دارد و حضور عوامل خطر اولیه (که در ادامه  به آن اشاره‌شده) به‌طور قطعی نشان دهنده اختلال یادگیری نیست، اما نشان‌دهنده لزوم نظارت در به مداخله زودهنگام است.

عوامل خطر اولیه در اختلالات یادگیری عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی ناتوانی‌های یادگیری
• آسیب‌ها و بیماری‌های درازمدت که بر تحول عصبی تأثیر می‌گذارد.
• سوءمصرف مواد والدین
• مراقبت‌های پزشکی و تغذیه ضعیف در دوران بارداری.
• آسیب‌های پیش از تولد یا مشکلات زایمان
• قرار گرفتن در معرض مواد سمی از قبیل سرب و یا قارچ سمی
• فقر
• سو استفاده و مورد غفلت قرار گرفتن

مهم است که بدانیم همه ناتوانی‌های یادگیری به خاطر عادات بد پیش از تولد رخ نمی‌دهند. خوشبختانه، بسیاری از خطرات دوران جنینی قابل‌پیشگیری هستند.

مقاله مرتبط: علت و علائم اختلال یادگیری

اختلالات یادگیری و تاخیرات رشد کودکی

اختلالات یادگیری را با مشاهده  تاخیر رشد در هر یک از موارد زیر می‌توان تشخیص داد.

• حرکات درشت: حرکات عضلات بزرگ مانند ایستادن، راه رفتن یا بالا کشیدن
• حرکات ظریف: حرکات ماهیچه‌های کوچک مانند چنگ زدن اجسام، حرکت انگشتان دست‌وپا
• ارتباط: توانایی درک زبان یا استفاده از گفتار
• مهارت‌های شناختی: توانایی فکر کردن و حل مشکلات
• اجتماعی/ هیجانی: توانایی تعامل مناسب با دیگران و نشان دادن پاسخ‌های احساسی مناسب

مراحل مهم رشد قابل پیش‌بینی هستند، اما تفاوت خفیفی در رشد کودکان نرمال وجود دارد؛ بنابراین هر تأخیری ناتوانی یادگیری محسوب نمی‌شود. مهم است که از میزان رشد عادی کودکی و اوایل دوران کودکی آگاه باشید تا زمانی که تأخیر اتفاق افتاد متوجه آن شوید.

معاینه‌های منظم کودک

پزشک اطفال در هنگام تولد کودک شما را معاینه خواهد کرد تا علائم حیاتی و واکنش کودک به محرک‌های مختلف را بررسی کند. در طی معاینات منظم، پزشک بر رشد جسمانی، عملکرد شناختی، بینایی، گفتار و زبان کودک نظارت خواهد کرد. سؤالات و نگرانی‌های خود را یادداشت کنید تا آن‌ها را با پزشک فرزندتان به اشتراک بگذارید. اگر شواهدی ازاختلال یادگیری وجود داشته باشد، ارجاع به متخصصان برای مداخله به موقع برای ارزیابی و درمان در صورت نیاز انجام خواهد شد.

علائم ناتوانی‌های یادگیری در مدرسه

ناتوانی یادگیری در سن مدرسه را می‌توان تشخیص داد. پس‌ازاینکه چند ماه از رفتن کودک شما به پیش‌دبستانی گذشت، ملاقاتی با معلم فرزندتان ترتیب دهید. برخی مدارس برای مشخص کردن اینکه که آیا تأخیری در حال حاضر وجود داردیا خیر؟ کودکان را ارزیابی و غربالگری می‌کنند. اگر کودک شما اختلال یادگیری داشته باشد، مدیر ملاقاتی با شما ترتیب می‌دهد و گزینه‌های مداخلات اولیه را با شما در میان می‌گذارد. برنامه آموزشی فردی، خدمات خانوادگی مشابه برای پاسخگویی به نیازهای کودک ایجاد می‌شود.

آموزش مهارت‌های پایه و اختلالات یادگیری

کودکان در سال‌های اولیه مدرسه با درجات متفاوتی تحول می‌یابند و اگر فرزند شما از سایر همکلاسی‌ها اندکی کندتر بود، نشان‌دهنده اختلال یادگیری نیست. در سال سوم کودکان باید قادر به خواندن فصل‌های ساده کتاب در سطح کلاس، نوشتن جملات ساده، جمع‌کردن، تفریق و شروع ضرب باشند. دانش آموزان ممکن است این کارها را با دقت کامل انجام ندهند. طبیعی است که برخی کلمات را وارونه بنویسند. اغلب دانش آموزان یاد خواهند گرفت که این خطاها را با آموزش اصلاح کنند.

در کلاس سوم اگر این نشانه‌ها دیدید، مشکوک به اختلال یادگیری فرزند خود باشید.

• حروف و صدا را به هم متصل نمی‌کنند.
• متن در سطح کلاس را نمی‌توانند بخوانند.
• آنچه را که می‌خوانند درک نمی‌کنند.
• مفاهیم عددی را درک نمی‌کنند.
• متوجه نمی‌شوند که اعداد مقادیر را نمایش می‌دهند.
• به یاد نمی‌آورند که چه حرفی مربوط به کدام صدا است.
• دشواری پیروی از دستورات، حتی با کمک
• حافظه ضعیف است.
• مشکل در ارتباط با همسالان و بزرگ‌ترها
• نمی‌توانند اطلاعات را تکرار و کپی کنند.
• زمانی که خط قطع می‌شود نمی‌توانند آن را دنبال کنند.
• مشکل در توجه و رفتار دارند.

آیا کودکتان مشکل یادگیری شدید دارد؟

یادداشت‌های مربوط به نگرانی‌های خود را با معلمان فرزندتان به اشتراک بگذارید. نمونه‌هایی از تکالیف او را همراه داشته باشید و به معلمش نشان دهید. اگر حدس می‌زنید که فرزند شما ناتوانی یادگیری دارد، از معلم، مدیر و مشاور در مورد ارزیابی کمک بخواهید و برای تعیین اینکه آیا فرزند شما اختلال یادگیری دارد، سؤال کنید. آن‌ها از طریق غربالگری، فرایند ارزیابی و نوشتن نامه ارجاع به متخصص، به شما کمک می‌کنند.

شما والد گرامی تشخیص و درمان اختلال یادگیری در فرزندتان را به تأخیر نیندازید. اگر به ناتوانی یادگیری در فرزند خود مشکوک هستید هرچه سریعتر به روانشناس مراجعه کنید. اختلال یادگیری در فرزندان باعث می‌شود که در مدرسه به موفقیت دست نیابد و به تبع آن از نظر اجتماعی نیز پیشرفتی نداشته باشد.

منبع: Verywellfamily