کاربرد بازی درمانی
امروزه کاربرد بازی درمانی در اختلالات بسیار زیاد است. بازی درمانی شکلی از مشاوره یا روان درمانی است که از بازی برای ارزیابی، پیشگیری یا درمان مشکلات روانی- اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بازی درمانی را می‌توان برای بزرگسالان هم به کار برد اما معمولاً برای کودکان استفاده می‌شود.
از بیرون، به نظر می‌رسد بازی درمانی فقط بازی و سرگرمی با اسباب بازی است. بااین‌حال، تحقیقات نشان داده است که بازی درمانی، درمانی مؤثر برای بسیاری از اختلالات رفتاری و سلامت روان است.
مقاله مرتبط: بازی درمانی چیست؟
علت استفاده از بازی درمانی در اختلالات کودکان
کودکان مهارت‌های شناختی و کلامی کمی دارند که بخواهند در مورد برخی مسائل صحبت کنند. به عنوان مثال سوگ، میتواند بسیار پیچیده باشد و برای کودک مشکل است افکار و احساساتش را به کلمات تبدیل کند. بازی میتواند یک روشی عملی برای کودکان باشد تا روی مسائلی که آنها را پریشان کرده کار کنند. آنها می‌توانند صحنه‌هایی را به نمایش درآورند، به مشکلات خاص بپردازند، یا شخصیت‌هایی را ایجاد کنند که احساسات خود را به اشتراک می‌گذارند.
کودکان اغلب احساساتشان را با اسباب‌بازی‌ها نشان می‌دهند. کودکی که عزیزی را از دست داده ممکن است از عروسک‌ها برای به تصویر کشیدن شخصیتی که دوستش را از دست داده استفاده کند، یا کودکی که شاهد خشونت خانگی بوده‌است ممکن است از یک خانه عروسکی برای به تصویر کشیدن یک کودک مخفی در زیر تخت استفاده کند، زیرا بزرگسالان در حال دعوا هستند.
بسته به نوع درمانی که استفاده می‌شود، درمانگر ممکن است در جاهای مختلف بازی مداخله کند تا به حل مسئله کمک کند. یا بازی درمانگر ممکن است کودک را مشاهده کند، هنگامی که کودک در حال کمک به شخصیتی است تا بتواند با احساساتش کنار بیاید.
از جمله فواید کاربرد بازی درمانی، کمک به کودکان است تا:
- خودکارآمدی خود را افزایش دهند تا بتوانند نسبت به توانایی‌های خود اطمینان بیشتری داشته باشند.
- مهارت‌های اجتماعی جدید را یاد بگیرند.
- مهارت‌های بین فردی بهتری را ایجاد کنند.
- همدلی و احترام متقابل را یاد بگیرند یا بهبود بخشند.
- یاد بگیرند که احساسات را به روشی سالم شناسایی و ابراز کنند.
- مهارت‌های حل مسئله را بهتر بشناسند و تمرین کنند.
- برای رفتار خود بیشتر مسئولیت‌پذیر باشند.
مقاله مرتبط: چرا والدین از بازی درمانی غافلند!
کاربردهای این روش درمانی
از جمله کاربرد بازی درمانی جنبه درمانی آن است. بازی درمانی اغلب برای کمک به کودکان در جریان رویدادهای استرس‌زای زندگی مانند جابجایی، بستری شدن، سوءاستفاده فیزیکی و جنسی، خشونت خانگی و بلایای طبیعی استفاده می‌شود. همچنین میتواند برای درمان بیماری‌های روانی یا مشکلات رفتاری به کار رود.
از جمله مسائل مورد توجه در بازی درمانی تروما و بحران، اختلالات اضطرابی، افسردگی، بیش فعالی، اختلال طیف اتیسم، سوگ و از دست دادن، مدیریت خشم، پرخاشگری، طلاق، مشکلات مربوط به مدرسه، مسائل اجتماعی، ناتوانی‌های جسمی و یادگیری هستند.
مقاله مرتبط: بازی درمانی برای درمان کودکان بیش فعال
مقاله مرتبط: نقش بازی درمانی در ارتقای توانمندی شناختی
رویکردهای بازی درمانی
بازی درمانی دو شکل اولیه دارد: غیر مستقیم (کودک محور) و مستقیم
رویکرد غیرمستقیم: در رویکرد کودک محور بازی درمانی، به کودکان اسباب بازی و ابزارهای خلاقانه داده می‌شود و مجاز هستند خودشان انتخاب کنند که چگونه وقت خود را بگذرانند. به آنها هیچ راهنمایی در مورد اینکه چه باید انجام دهند و چگونه مشکلاتشان را حل کنند داده نمی‌شود.
این رویکرد نوعی درمان روان پویشی است. فرض اولیه این است که وقتی اجازه دهیم کاری انجام دهد، کودکان راه‌حل‌هایی برای مشکلات خود پیدا خواهند کرد. کل جلسه معمولاً بدون ساختار است. درمانگر ممکن است کودک را در سکوت ببیند و یا ممکن است در مورد آنچه که کودک انجام میدهد نظر دهد. اگر کودک درمانگر را به بازی دعوت کند، درمانگر نیز درگیر بازی می‌شود؛ اما نهایتاً انتخاب با خود کودک است.
رویکرد مستقیم: در برخی موارد بازی درمانگر دستورالعمل‌های مستقیمی را دنبال میکند. هر جلسه ممکن است یک موضوع یا هدف خاص داشته باشد. ممکن است به کودک گفته شود، ” امروز ما می‌خواهیم با عروسک‌ها بازی کنیم. این عروسک شما خواهد بود”. یا درمانگر ممکن است بازی خاصی را برای آنها انتخاب کند. همچنین درمانگر ممکن است برای هدایت داستان درگیر بازی شود. برای مثال اگر کودک از عروسک‌ها برای نشان دادن کودکی که مورد زورگویی قرار گرفته استفاده میکند ممکن است درمانگر دخالت کرده و به عروسک کمک کند راهی برای ایستادگی در برابر قلدری پیدا کرده و یا کمک بگیرد.
انواع بازی درمانی
علاوه بر رویکردهای پایه، انواع مختلفی از بازی درمانی نیز وجود دارد. در اینجا برخی از رایج‌ترین انواع آن آورده شده است:
- درمان والد و فرزندی: والدین درگیر می‌شوند و درمانگر به والدین یاد میدهد که چگونه با کودک از طریق بازی تعامل داشته باشند. هدف نزدیک کردن فاصله ارتباطی بین کودک و پدر و مادر است.
- شن درمانی: کودک میتواند صحنه‌ای را در یک جعبه کوچک پر از ماسه با استفاده از اسباب‌بازی‌های کوچک مانند مردم و حیوانات ایجاد کند. صحنه به عنوان بازتابی از زندگی کودک است و فرصتی برای حل تعارض، حذف موانع و پذیرش خود ایجاد میکند.
- کتاب درمانی: درمانگر و کودک ممکن است با هم کتاب بخوانند تا مفاهیم یا مهارت‌های خاصی را بیاموزند.
- بازی خیالی: به کودک اسباب‌بازی داده می‌شود که باعث برانگیختن خلاقیتش شود مانند لباس برای بازی، لباس پوشیدن، خانه عروسکی، عروسک‌ها که میتواند مستقیم یا غیرم سقیم باشد.
- بازی درمانی شناختی رفتاری: درمانگر ممکن است از بازی استفاده کند تا به کودک یاد دهد چگونه متفاوت فکر و رفتار کند. عروسک ممکن است به او بگوید چگونه فکرش را تغییر دهد یا درمانگر از کودک بخواهد به حیوان رنج کشیده بگوید چگونه با شرایط استرس‌زا مقابله کند.
بازی درمانی گروهی
بازی درمان ممکن است در محیط‌های گروهی مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال، یک گروه سوگ کودکان ممکن است شامل کودکان هم سن هم باشد که در بازی درمانی به آنها کمک می‌شود تا با سوگ خود مقابله کنند. آنها ممکن است با عروسک‌ها بازی کنند، بازی‌هایی بکنند که به آنها کمک میکند تا احساسات خود را شناسایی کنند یا در پروژه‌های هنری به عنوان یک گروه درگیر شوند.
از بازی درمانی گروهی در درمان و یا تقویت مهارت‌های مختلف کودکان در مرکز مشاوره اکسیر استفاده می‌شود که برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید اینجا کلیک کنید.
منبع: سایت verywellfamily و متخصصین اکسیر
